Alkohol i jego wpływ na organizm człowieka
Spis treści:
1. Od czego zależy negatywny wpływ alkoholu na organizm człowieka?
2. Jak przebiega metabolizm alkoholu?
3. Jaki wpływ ma alkohol na poszczególne narządy i układy?
4. Alkohol a wątroba
5. Inne skutki nadużywania alkoholu
Od czego zależy negatywny wpływ alkoholu na organizm człowieka?
Wpływ alkoholu na organizm człowieka zależy od wielu czynników – takich jak rodzaj alkoholu, zawartość etanolu, sposobu spożywania alkoholu czy przyjmowania leków podczas spożywania alkoholu. Masa ciała, czynniki genetyczne, płeć czy choroby współistniejące również wpływają na to jak alkohol oddziałuje na organizm człowieka. Należy pamiętać, że nie tylko toksyczne działanie alkoholu jest zagrożeniem. Alkohol charakteryzuje się również wysoką kalorycznością, co sprzyja nadmiernej masie ciała.
Jak przebiega metabolizm alkoholu?
Alkohol natychmiast przenika do organizmu – niewielkie ilości zostają wchłonięte już w jamie ustnej, następnie w żołądku (ok. 25%) i w jelitach (ok. 75%). Alkohol spożywany na czczo wchłania się szybciej. Do maksymalnego stężenia alkoholu we krwi dochodzi po upływie około 1-1,5 godziny od chwili jego spożycia. Po około 2 godzinach następuje faza wyrównywania jego stężenia we krwi. Eliminowanie alkoholu z organizmu jest wynikiem pracy wątroby i odbywa się zawsze w stałym tempie: u kobiet – około 8 g na godzinę, u mężczyzn – około 10 g na godzinę.
Jaki wpływ ma alkohol na poszczególne narządy i układy?
Alkohol ma niekorzystny wpływ na organizm człowieka. Wpływa negatywnie na:
- układ pokarmowy,
- układ krwionośny,
- wątrobę,
- trzustkę,
- układ nerwowy,
- układ oddechowy.
Alkohol ma wpływ na człowieka także przed jego narodzeniem.
Dzieci, których matki piją podczas ciąży, mogą urodzić się z alkoholowym zespołem płodowym (FAS), obejmującym szereg wrodzonych wad somatycznych i neurologicznych. Należy pamiętać, że nie ma tzw. ‘bezpiecznej’ dawki alkoholu podczas ciąży! Każda ilość spożytego przez ciężarną kobietę alkoholu wpływa negatywnie na rozwijający się płód!
Alkohol ma właściwości drażniące dla układu pokarmowego. Pobudza on produkcję soków trawiennych. Zbyt duża ilość spożytego alkoholu może zaburzać łaknienie oraz doprowadzić do całkowitego zahamowania procesów trawiennych.
Wysoce niebezpieczna u nadużywających alkoholu jest choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Nadużywanie alkoholu bardzo zaostrza objawy istniejącej już choroby. Głównymi objawami choroby wrzodowej są bóle zlokalizowane w dołku podsercowym, mające pewien rytm. Pojawiają się one od pół godziny do kilku godzin po zjedzeniu posiłku. Przy owrzodzeniach dwunastnicy często są to ranne bóle głowy i bóle nocne.
Jeśli chodzi o układ krążenia to niewielkie ilości alkoholu zwiększają przepływ krwi przez naczynia na powierzchni skóry. Naczynia te rozszerzają się, co powoduje poczucie ciepła. To jednak iluzja – ciało po spożyciu alkoholu wychładza się, co w skrajnych sytuacjach może okazać się niebezpieczne. Działanie alkoholu na układ krążenia jest złożone i stanowi sumę wpływu bezpośredniego na mięsień sercowy i napięcie ścian naczyń.
Choroba mięśnia sercowego wywołana alkoholem powstaje w wyniku toksycznego działania alkoholu lub produktów jego metabolizmu na mięsień sercowy. Objawami choroby są przyśpieszenie akcji serca, zaburzenia jego rytmu, przewlekle skrócony oddech. Choroba powoduje powiększenie serca, nienormalne objawy sercowe, szmer oddechowy, anomalie EKG, zakłócenie rytmu serca - nie pojawia się ono nagle - istnieje często w fazie początkowej, bezobjawowej.
Ujawnić się może napadem częstoskurczu lub migotaniem przedsionków, bólami serca, dusznością. Ponadto duże ilości alkoholu mogą podnosić ciśnienie krwi, a to z kolei zwiększa ryzyko zawału serca. Zdarza się, że w wyniku spożycia alkoholu zaburzony jest rytm serca. Może być to nawet przyczyną zgonu.
Alkohol a wątroba
Narządem szczególnie narażonym na działanie alkoholu jest wątroba. Uczestniczy ona w metabolizmie i wydalaniu z organizmu alkoholu. Uszkodzenie miąższu wątroby może we wczesnym okresie nie manifestować się żadnymi dolegliwościami i zaburzeniami, tzn. może przebiegać bezobjawowo, pod maską zwykłej niestrawności, lub nieżytu żołądka. Sprawia to, że w chwili zgłoszenia się do lekarza zmiany w wątrobie mogą być tak daleko posunięte, że aż nieodwracalne, mimo ogromnej zdolności regeneracyjnej tego narządu.
Przykładem jest marskość wątroby. Wstępnym etapem tego ciężkiego schorzenia jest ostre, alkoholowe zapalenie wątroby po jednorazowym zatruciu alkoholem, lub we wstępnych fazach uzależnienia - przewlekłe zapalenie wątroby. Kolejnym etapem choroby jest tłuszczowe zwyrodnienie wątroby, które jest jeszcze stanem odwracalnym, jeżeli zachowa się pełną abstynencję oraz odpowiednią dietę.
Objawami stłuszczenia wątroby są:
- wzdęcia, uczucie rozpierania w nadbrzuszu, nudności, osłabienie,
- krwotok z przewodu pokarmowego (pierwszy groźny objaw),
- silne wzdęcia brzucha,
- upośledzenie łaknienia,
- powiększona i bolesna wątroba,
- powiększający się brzuch na skutek obecności w jamie otrzewnej płynu przesiękowego,
- napięta skóra na brzuchu z widocznymi naczyniami żylnymi,
- dłonie i podeszwowe powierzchnie stóp mocno zaczerwienione,
- łamliwe i kredowo białe paznokcie,
- słabnące, wypadające włosy,
- różne zmiany skórne,
- stan żółtaczkowy albo wyraźna żółtaczka.
Szczególnie niebezpieczne w przebiegu marskości wątroby jest powstawanie żylaków przełyku, które bywają przyczyną śmiertelnych krwotoków albo wystąpienie śpiączki wątrobowej. Przy marskości wątroby stwierdza się zmiany w wielu innych narządach, np.: w trzustce, żołądku, czy dwunastnicy.
Ponadto alkohol zaburza funkcjonowanie systemu odpowiedzialnego m.in. za metabolizm leków, co może prowadzić do zatrucia organizmu.
Inne skutki nadużywania alkoholu
Bóle głowy, drżenie, głód, pocenie, nerwowość, osłabienie to częste i klasyczne objawy doświadczane następnego dnia po spożyciu znacznych ilości alkoholu, które świadczą o hipoglikemii. Jeśli stan ten będzie trwał, nawet zdrowej osobie grozi niedocukrzenie organizmu i śpiączka.
Depresyjny nastrój, rozchwiane emocje, upośledzenie pamięci – to bezpośrednie skutki spożycia alkoholu. Jednak w przypadku wpływu na układ nerwowy, istnieje wiele zależności.
Natężenie wymienionych objawów będzie zależało od:
- kondycji organizmu,
- ilości spożytego alkoholu,
- stężenia alkoholu we krwi,
- płci,
- poziomu cukru.