22 sierpnia 2024

Ciśnienie tętnicze krwi – jak zmierzyć je w domu? Prawidłowe wartości i powikłania nadciśnienia

Pielęgniarka
3 min.
Choroby sercowo-naczyniowe stanowią w Polsce 1/3 wszystkich zgonów. Eksperci z Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego twierdzą, że aż 80% z tych przypadków można by było zapobiec poprzez właściwą profilaktykę i przestrzeganie zaleceń lekarzy. Do chorób sercowo-naczyniowych zaliczamy m.in. choroby niedokrwienne serca, nadciśnienie tętnicze, udary mózgu i miażdżycę naczyń krwionośnych.
Ciśnienie tętnicze krwi – jak zmierzyć je w domu?

Spis treści

  1. Czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych
  2. Powikłania nadciśnienia tętniczego krwi
  3. Klasyfikacja ciśnienia tętniczego krwi. Wartości ciśnienia
  4. Jak prawidłowo wykonać pomiar ciśnienia tętniczego krwi?

 

Czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych

Wśród czynników ryzyka, które przyczyniają się do rozwoju chorób układu krążenia, wyróżniamy czynniki niemodyfikowalne, czyli takie, na które pacjent nie ma wpływu:

Istnieją również czynniki modyfikowalne, na które pacjent ma już wpływ, np.:

Przy wysokim poziomie cholesterolu i łagodnym nadciśnieniu tętniczym zmiana stylu życia może odroczyć o wiele lat potrzebę przyjmowania leków.

Jednym z zachowań prewencyjnych jest regularny pomiar ciśnienia tętniczego krwi. Optymalna wartość ciśnienia krwi umożliwia prawidłowe funkcjonowanie narządów w organizmie. Wczesne wykrycie nadciśnienia tętniczego jest niezwykle istotne – może zapobiec wielu powikłaniom, a nawet zatrzymać postęp choroby.

 

Powikłania nadciśnienia tętniczego krwi

Utrzymywanie się w organizmie podwyższonego ciśnienia może nieść dużo powikłań, często niewykazujących objawów przez wiele lat. W konsekwencji często jego pierwszymi objawami są:

  • zawał serca,
  • udar mózgu,
  • uszkodzenie nerek,
  • uszkodzenie wzroku.

 

Klasyfikacja ciśnienia tętniczego krwi. Wartości ciśnienia

 

OPTYMALNE

<120/<80 mmHg

PRAWIDŁOWE

120-129/80-84 mmHg

WYSOKIE PRAWIDŁOWE

130-139/85-89 mmHg

NADCIŚNIENIE 1. STOPNIA

140-159/90-99 mmHg

NADCIŚNIENIE 2. STOPNIA

160-179/100-109 mmHg

NADCIŚNIENIE 3. STOPNIA

> 190/>110 mmHg

 

Najprostszym sposobem na uniknięcie konsekwencji zdrowotnych nadciśnienia tętniczego jest podjęcie działań prewencyjnych, np. regularnego pomiaru ciśnienia tętniczego krwi w warunkach domowych.

 

Jak prawidłowo wykonać pomiar ciśnienia tętniczego krwi?

  1. Do samodzielnego pomiaru ciśnienia tętniczego potrzebny jest ciśnieniomierz, który można nabyć w aptece lub sklepach medycznych.
  2. Wartość ciśnienia może się różnić na obydwu kończynach, dlatego przez kilka pierwszych pomiarów należy zmierzyć ciśnienie na prawej i lewej ręce, a później mierzyć na kończynie, na której wynik był wyższy.
  3. Pomiar ciśnienia powinien odbywać się w pozycji siedzącej, po kilku minutach odpoczynku, z opartymi plecami oraz nogami ułożonymi na podłodze. Rękę należy rozluźnić i oprzeć na wysokości serca o płaską powierzchnię, np. blat.
  4. Mankiet ciśnieniomierza należy umieścić ok. 2-3 cm nad zgięciem łokciowym i zapiąć go w taki sposób, aby zmieściły się pod niego dwa palce.
  5. Aktywność fizyczna, leki, spożywany posiłek, kawa czy alkohol mają wpływ na wartość ciśnienia, dlatego pacjent powinien wziąć te czynniki pod uwagę. Pół godziny przed dokonaniem pomiaru należy zrezygnować z palenia tytoniu, picia kawy, obfitego posiłku oraz większej aktywności fizycznej.
  6. Warto założyć dzienniczek pomiarów i zapisywać w nim wartości ciśnienia. Jeżeli wartość ciśnienia jest w normie, nie ma potrzeby wykonywać pomiarów częściej niż 1-2 razy w tygodniu. Zbyt częste badanie może wywoływać stres, który prowadzi do zafałszowania wyniku. Natomiast jeśli ciśnienie jest powyżej normy, zalecane jest wykonywanie pomiaru rano i wieczorem codziennie przez 7 dni i zapisywanie wyników w dzienniczku, a następnie udanie się do specjalisty w celu omówienia dalszego postępowania.

Źródła

  1. Medycyna Praktyczna, Różnica ciśnień przy pomiarze na obu kończynach[online], [dostęp: 21.06.2012].
  2. Medycyna Praktyczna, Pomiar ciśnienia tętniczego krok po kroku[online], [dostęp: 09.08.2012].
  3. Gąsowski J., Prejbisz A., Leśniak W., Nadciśnienie tętnicze pierwotne. Medycyna Praktyczna[online], [dostęp: 27.03.2024].
  4. Gajewski P., Szczeklik A., Interna Szczeklika 2016/2017. Mały podręcznik, Wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2016.
  5. Tykarski A. i wsp., Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym – 2019 rok. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce, 2019, tom 5, nr 1.
  6. William B. i wsp., Wytyczne ESC/ESH dotyczące postępowania w nadciśnieniu tętniczym (2018), Kardiologia Polska, 2019.