Ciśnienie tętnicze krwi – jak zmierzyć je w domu? Prawidłowe wartości i powikłania nadciśnienia
Spis treści
- Czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych
- Powikłania nadciśnienia tętniczego krwi
- Klasyfikacja ciśnienia tętniczego krwi. Wartości ciśnienia
- Jak prawidłowo wykonać pomiar ciśnienia tętniczego krwi?
Czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych
Wśród czynników ryzyka, które przyczyniają się do rozwoju chorób układu krążenia, wyróżniamy czynniki niemodyfikowalne, czyli takie, na które pacjent nie ma wpływu:
- starszy wiek,
- predyspozycje genetyczne,
- płeć męska.
Istnieją również czynniki modyfikowalne, na które pacjent ma już wpływ, np.:
- nadciśnienie tętnicze,
- palenie tytoniu,
- nadmierna ilość spożywanej soli kuchennej,
- zbyt mała aktywność fizyczna,
- otyłość,
- podwyższony poziom cholesterolu i trójglicerydów.
Przy wysokim poziomie cholesterolu i łagodnym nadciśnieniu tętniczym zmiana stylu życia może odroczyć o wiele lat potrzebę przyjmowania leków.
Jednym z zachowań prewencyjnych jest regularny pomiar ciśnienia tętniczego krwi. Optymalna wartość ciśnienia krwi umożliwia prawidłowe funkcjonowanie narządów w organizmie. Wczesne wykrycie nadciśnienia tętniczego jest niezwykle istotne – może zapobiec wielu powikłaniom, a nawet zatrzymać postęp choroby.
Powikłania nadciśnienia tętniczego krwi
Utrzymywanie się w organizmie podwyższonego ciśnienia może nieść dużo powikłań, często niewykazujących objawów przez wiele lat. W konsekwencji często jego pierwszymi objawami są:
- zawał serca,
- udar mózgu,
- uszkodzenie nerek,
- uszkodzenie wzroku.
Klasyfikacja ciśnienia tętniczego krwi. Wartości ciśnienia
OPTYMALNE |
<120/<80 mmHg |
PRAWIDŁOWE |
120-129/80-84 mmHg |
WYSOKIE PRAWIDŁOWE |
130-139/85-89 mmHg |
NADCIŚNIENIE 1. STOPNIA |
140-159/90-99 mmHg |
NADCIŚNIENIE 2. STOPNIA |
160-179/100-109 mmHg |
NADCIŚNIENIE 3. STOPNIA |
> 190/>110 mmHg |
Najprostszym sposobem na uniknięcie konsekwencji zdrowotnych nadciśnienia tętniczego jest podjęcie działań prewencyjnych, np. regularnego pomiaru ciśnienia tętniczego krwi w warunkach domowych.
Jak prawidłowo wykonać pomiar ciśnienia tętniczego krwi?
- Do samodzielnego pomiaru ciśnienia tętniczego potrzebny jest ciśnieniomierz, który można nabyć w aptece lub sklepach medycznych.
- Wartość ciśnienia może się różnić na obydwu kończynach, dlatego przez kilka pierwszych pomiarów należy zmierzyć ciśnienie na prawej i lewej ręce, a później mierzyć na kończynie, na której wynik był wyższy.
- Pomiar ciśnienia powinien odbywać się w pozycji siedzącej, po kilku minutach odpoczynku, z opartymi plecami oraz nogami ułożonymi na podłodze. Rękę należy rozluźnić i oprzeć na wysokości serca o płaską powierzchnię, np. blat.
- Mankiet ciśnieniomierza należy umieścić ok. 2-3 cm nad zgięciem łokciowym i zapiąć go w taki sposób, aby zmieściły się pod niego dwa palce.
- Aktywność fizyczna, leki, spożywany posiłek, kawa czy alkohol mają wpływ na wartość ciśnienia, dlatego pacjent powinien wziąć te czynniki pod uwagę. Pół godziny przed dokonaniem pomiaru należy zrezygnować z palenia tytoniu, picia kawy, obfitego posiłku oraz większej aktywności fizycznej.
- Warto założyć dzienniczek pomiarów i zapisywać w nim wartości ciśnienia. Jeżeli wartość ciśnienia jest w normie, nie ma potrzeby wykonywać pomiarów częściej niż 1-2 razy w tygodniu. Zbyt częste badanie może wywoływać stres, który prowadzi do zafałszowania wyniku. Natomiast jeśli ciśnienie jest powyżej normy, zalecane jest wykonywanie pomiaru rano i wieczorem codziennie przez 7 dni i zapisywanie wyników w dzienniczku, a następnie udanie się do specjalisty w celu omówienia dalszego postępowania.
Źródła
- Medycyna Praktyczna, Różnica ciśnień przy pomiarze na obu kończynach, [online], [dostęp: 21.06.2012].
- Medycyna Praktyczna, Pomiar ciśnienia tętniczego krok po kroku, [online], [dostęp: 09.08.2012].
- Gąsowski J., Prejbisz A., Leśniak W., Nadciśnienie tętnicze pierwotne. Medycyna Praktyczna, [online], [dostęp: 27.03.2024].
- Gajewski P., Szczeklik A., Interna Szczeklika 2016/2017. Mały podręcznik, Wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2016.
- Tykarski A. i wsp., Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym – 2019 rok. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce, 2019, tom 5, nr 1.
- William B. i wsp., Wytyczne ESC/ESH dotyczące postępowania w nadciśnieniu tętniczym (2018), Kardiologia Polska, 2019.