Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu – jak skutecznie zerwać z nałogiem?

Spis treści:

Co znajduje się w papierosie?
Czy papieros elektroniczny to „lepsza alternatywa”?
Jakie są konsekwencje palenia tytoniu?
W jaki sposób możesz walczyć z nałogiem?

Co znajduje się w papierosie?

Nikotyna jest główną substancją aktywną zawartą w tytoniu i stanowi około 1-2%. To z jej obecności wynika tak łatwe uzależnianie się od palenia papierosów. Potencjał uzależniający nikotyny jest bardzo wysoki – aż 32% osób używających wpada w nałóg. Dla porównania dla heroiny procent ten wynosi 23%, a dla kokainy – 17%. Dym tytoniowy zawiera również ponad 4000 substancji, spośród których więcej niż 40 ma potwierdzone działanie rakotwórcze. 

Czy papieros elektroniczny to „lepsza alternatywa”?

Poziom szkodliwości papierosów elektronicznych dla zdrowia zależy od wielu czynników. Obejmują one zarówno charakterystykę używanego produktu, czyli typ urządzenia czy sposób jego produkcji, jak i indywidualne predyspozycje osoby palącej, na przykład jej wiek oraz sposób użytkowania produktu (szczególnie częstość palenia).
 
Wiadomo już, że dym wydobywający się z papierosów elektronicznych jest niezdrowy zarówno dla osób palących, jak i dla otoczenia. Badania jasno wykazują, że substancje w nim zawarte są niebezpieczne i szkodliwe dla zdrowia. Zwiększają ryzyko rozwoju chorób układu krążenia oraz płuc, szczególnie ostrego uszkodzenia płuc związanego z używaniem papierosów elektronicznych. E-papierosy nie powinny być również używane przez kobiety ciężarne, ze względu na możliwość uszkodzenia rozwijającego się płodu. Należy szczególnie zwrócić uwagę na to, że produkty te są łatwiej dostępne dla osób małoletnich, które po eksperymentach z e-papierosami wykazują większą skłonność do sięgania po papierosy w dorosłym życiu. Jest jednak jeszcze za wcześnie, aby poznać wszystkie niebezpieczeństwa związane z użytkowaniem papierosów elektronicznych.

W związku z wykazaną szkodliwością e-papierosów oraz brakiem jednoznacznych wyników badań najlepiej, aby osoby wykazujące chęć wyjścia z uzależnienia od nikotyny stosowały klasyczne metody leczenia nałogu i nie sięgały po e-papierosy. Zarówno papierosy „tradycyjne” jak i elektroniczne stanowią zagrożenie dla zdrowia. Najlepiej nigdy nie sięgać po żadną z tych opcji. 

Jakie są konsekwencje palenia tytoniu?

Palenie tytoniu związane jest z licznymi negatywnymi skutkami zdrowotnymi. Palacze częściej chorują na:

• choroby układu sercowo-naczyniowego (np. nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, udary mózgu),
• nowotwory złośliwe, szczególnie płuca i krtani, ale także jamy ustnej, gardła, pęcherza moczowego, nerki, trzustki czy rak szyjki macicy,
• choroby układu oddechowego, szczególnie POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc).

Dodatkowo palenie zwiększa ryzyko niepłodności oraz zaburzeń w przebiegu ciąży, takich jak nieprawidłowy rozwój płodu czy poronienia. U dzieci kobiet palących obserwuje się również większą częstość występowania zespołu nagłej śmierci noworodka. 

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) wykazuje bardzo silny związek z paleniem papierosów. Wśród osób chorych aż 80% stanowią palacze. Objawy obejmują duszność, która nasila się coraz bardziej wraz z rozwojem choroby, przewlekły kaszel z odkrztuszaniem plwociny oraz męczliwość. Postęp POChP wpływa coraz bardziej na funkcjonowanie chorego i ogranicza jego samodzielność, a zaostrzenia wymuszają liczne hospitalizacje. Przewlekła obturacyjna choroba płuc powoduje około 3 milionów zgonów rocznie, co sprawia, że jest ona trzecią najczęstszą przyczyną zgonów na świecie. 

W przypadku raka płuca w blisko 90% zachorowań występuje korelacja z czynnym lub biernym paleniem tytoniu. Stanowi on główną przyczynę zgonów związanych z nowotworami, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet 

W jaki sposób możesz walczyć z nałogiem?

Jeśli chcesz rzucić palenie zgłoś się do swojego lekarza rodzinnego. Udzieli Ci on wskazówek dotyczących walki z nałogiem i skieruje do poradni antynikotynowej. W zależności od tego, jak silne jest Twoje uzależnienie, wskazane może być różne postępowanie. Zwykle najlepsze efekty daje połączenie farmakoterapii ze wsparciem psychologicznym. Terapia odgrywa szczególnie ważną rolę w procesie nauki zmiany rytuałów i przyzwyczajeń związanych z paleniem, a także w ich utrwalaniu. Dostępne metody farmakologiczne obejmują zastosowanie nikotynowej terapii zastępczej (w postaci gum do żucia, plastrów, pastylek czy tabletek do ssania) bądź zlecenie przyjmowania leków takich jak bupropion, wareniklina czy cytyzyna. Należy pamiętać, że sama farmakoterapia może nie przynieść długotrwałego efektu, ponieważ przeciwdziała ona głównie fizycznemu aspektowi uzależnienia. Aby uzyskany efekt był trwały, należy połączyć stosowanie leków z terapią, która walczy z psychologicznym aspektem uzależnienia.