Szczepienia na grypę — kiedy się szczepić, przeciwskazania i kwalifikacje

Spis treści

1. Grypa — sposób przenoszenia, objawy, powikłania
2. Szczepienie przeciwko grypie. Kiedy szczepić się na grypę?
3. Szczepienie na grypę – kwalifikacja, przebieg i przeciwskazania
4. Donosowa szczepionka przeciw grypie dla dzieci i młodzieży

Grypa – sposób przenoszenia, objawy, powikłania

Grypa jest to wirusowa, zakaźna choroba układu oddechowego, mająca szczyt zachorowań w sezonie jesienno-zimowym. Początek zachorowań na grypę możemy zaobserwować w październiku, natomiast koniec w maju.

Wirus grypy przenosi się drogą kropelkową. Zarażenie się następuje poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną, np. kichanie, kaszel, a nawet kontakt pośredni (dotykając skażonej powierzchni).

Grypa – jakie są jej objawy?

Do objawów grypy zaliczamy:

• nagłe, gwałtowne osłabienie,
• ból mięśni i stawów,
• gorączkę powyżej 38 stopni Celsjusza,
• dreszcze,
• ból głowy,
• ból w klatce piersiowej,
• suchy, napadowy kaszel,
• katar,
• brak łaknienia, nudności, wymioty.

Do zdiagnozowania grypy lekarz, poza wywiadem i badaniem fizykalnym, może posłużyć się testem płytkowym na grypę. Test polega na pobraniu wymazu z nosa lub nosogardzieli i zakropieniu dołączonej do zestawu kasetki. Szybki test kasetkowy umożliwia wykrycie, czy wirus jest obecny, a jeśli tak, to jaki wariant grypy występuje u pacjenta (A, B lub AB).

Grypa – dla kogo jest szczególnie niebezpieczna?

Grypa może mieć łagodny przebieg, jednak w niektórych przypadkach wykazuje ciężkie symptomy. Wirus grypy jest szczególnie niebezpieczny dla:

• osób powyżej 65 r.ż.,
• dzieci poniżej 5 r.ż.,
• kobiet w ciąży,
• osób chorujących na otyłość,
• osób cierpiących na choroby przewlekłe, np. astmę, POCHP, choroby układu krążenia, cukrzycę.

Grypa – jakie powikłania są możliwe?

W przypadku grypy szczególnie niebezpieczne są powikłania, jakie za sobą niesie. Zaliczamy do nich m.in.:

• zapalenie mięśnia sercowego,
• zapalenie osierdzia,
• zapalenie płuc,
• zaostrzenie astmy,
• zapalenie opon mózgowych,
• zapalenie mięśni obwodowych,
• zapalenie ucha środkowego.

Szczepienie przeciwko grypie. Kiedy szczepić się na grypę?

Aby zminimalizować ryzyko ciężkiego przebiegu oraz powikłań, zaleca się szczepienia na grypę. Warto zaznaczyć, że samo szczepienie nie chroni przed zachorowaniem, jednak w przypadku zachorowania zapewnia łagodniejszy przebieg choroby oraz minimalizuje ryzyko ciężkich powikłań. Nie jest szczepieniem obowiązkowym, ale jest zalecane.

W szczepionce podawanej we wstrzyknięciach znajdują się fragmenty inaktywowanych (tzn. martwych) wirusów grypy typu A i B. Wirus grypy mutuje, dlatego co roku skład szczepionki jest inny, z uwzględnieniem aktualnych szczepów. Z tego powodu zalecane jest szczepienie raz na rok przed szczytem zachorowań (od stycznia do marca). Najlepszym okresem na zaszczepienie się przeciwko grypie jest przełom września i października, najpóźniej w grudniu. Odporność nabywa się po ok. 2-3 tygodniach od zaszczepienia i utrzymuje się ona przez ok. 6-12 miesięcy.

Szczepienie na grypę – kwalifikacja, przebieg i przeciwskazania

Przed szczepieniem każdy pacjent musi przejść kwalifikację. U osoby dorosłej kwalifikację może przeprowadzić: lekarz, pielęgniarka, lekarz dentysta, położna, ratownik medyczny, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny oraz farmaceuta. Natomiast u dzieci i młodzieży do 18 r.ż. przeprowadza ją lekarz.

Przeciwskazaniem do zaszczepienia się przeciwko grypie są:

• ostra infekcja, przebiegająca z gorączką,
• zaostrzenie choroby przewlekłej,
• alergia na białko jaja kurzego,
• ciężkie, niepożądane odczyny po szczepieniu na grypę w przeszłości.

Aby wykupić szczepionkę, należy posiadać receptę, którą można zrealizować w aptece. Transportując preparat do punktu szczepień, zadbaj o to, aby umieścić go w torbie termicznej. Farmaceuta powinien wydać preparat zapakowany w torbę termiczną.

Jeżeli wykonujesz szczepienie w prywatnej placówce medycznej, najlepiej skontaktować się z infolinią lub zapytać lekarza podczas wizyty, w jaki sposób odbywa się szczepienie. Szczepionki mogą być dostępne w przychodni bezpłatnie w ramach abonamentu.

Szczepionka podawana jest w mięsień naramienny i dokumentowana w Internetowym Koncie Pacjenta. Po szczepieniu należy przez ok. 15 minut pozostać na terenie placówki.

Przez 24 godz. po szczepieniu zaleca się unikać aktywności fizycznej, picia alkoholu oraz przeciążania kończyny, w którą została podana szczepionka. Mogą wystąpić objawy grypopodobne, które powinny ustąpić do 48 godz. po szczepieniu.

Donosowa szczepionka przeciw grypie dla dzieci i młodzieży

Szczepionka na grypę ma również postać donosową. Ta forma szczepionki zawiera żywe (osłabione, pozbawione zjadliwości) wirusy grypy. Preparat w formie donosowej jest wskazany u dzieci i młodzieży od 24 miesięcy do 18 r.ż. Od 1 listopada 2023 r. szczepionki donosowe są odpłatne dla dzieci i młodzieży w podanym przedziale wiekowym, jednak posiadając receptę od lekarza, można uzyskać 50% lub 100% refundacji.