Katar – potencjalne przyczyny i sposoby zwalczania

Katar zwalczany może być na wiele specjalistycznych i domowych sposobów, które nieco różnią się między sobą w zależności od jego podłoża. W podłożu alergicznym podawane są środki antyhistaminowe i prowadzi się odczulanie. Przy infekcji wirusowej pomocne są inhalacje i spraye do nosa. W bakteryjnym katarze zatokowym wskazana jest antybiotykoterapia.

Spis treści:

Katar – co to jest?
Przyczyny powstania kataru
Katar alergiczny – wiadomości ogólne
Katar infekcyjny – co warto wiedzieć
Czym jest katar zatokowy?

Katar – co to jest?

Katar to zwyczajowe określenie dla nieżytu nosa. Definiuje się go jako zbiór objawów spowodowanych stanem zapalnym błony śluzowej nosa, wśród których wymienia się zwłaszcza kichanie, płynną/gęstą wydzielinę w nosie, uczucie świądu i drapania w nosie, osłabienie zmysłu smaku i/lub zapachu. Katar stwierdza się wówczas, gdy wymienione dolegliwości utrzymują się co najmniej godzinę w ciągu minimalnie 2 dni z rzędu. Z ustaleniem jego przyczyny i sposobu zwalczania warto skonsultować się ze specjalistą. W przypadku kataru infekcyjnego doskonałym rozwiązaniem są telekonferencje. Dzięki e-wizycie ogranicza się ryzyko szerzenia szybko rozprzestrzeniającego się przeziębienia.

Przyczyny powstania kataru

Katar spowodowany może być przez rozmaite czynniki. Te najbardziej znane to alergia, stan zapalny zatok, infekcja prowadząca do przeziębienia. Wodnisty katar pojawić się może w związku z ekspozycją na substancje drażniące typu dym papierosowy i gazy. Specjaliści wymieniają też smakowy nieżyt nosa wywoływany ostro przyprawionymi, gorącymi potrawami.

Katar alergiczny – wiadomości ogólne

Alergiczny nieżyt nosa, oprócz uporczywego kataru zwanego też alergicznym lub siennym, objawia się dodatkowo podwyższonym ciśnieniem w zatokach, swędzeniem, zaczerwienieniem, łzawieniem oczu, obrzękami pod oczami, problemami z koncentracją. Niekiedy towarzyszy mu uczucie zatkania uszu (spowodowane zapaleniem trąbki słuchowej). Stan ten wywołany jest reakcją alergiczną na alergeny wziewne, zwane też inhalacyjnymi lub aeroalergenami, które mogą być zewnątrzpochodne (pyłki roślin – traw, drzew, zarodniki grzybów pleśniowych) lub wewnątrzpochodne (związane z kurzem domowym i zwierzętami np. psem, kotem, królikiem, świnką morską). Ich oddziaływanie na organizm powoduje powstanie swoistej odpowiedzi układu odpornościowego. Katar i towarzyszące mu objawy utrzymują się do czasu styczności z czynnikiem uczulającym i niedługi czas po zakończeniu ekspozycji. Na tej podstawie dokonano jego podziału na:

• okresowy nieżyt nosa – trwa mniej niż 4 dni w tygodniu lub krócej niż 4 tygodnie, jego wystąpienie determinowane jest sezonowością alergenu np. okresu pylenia drzew,
• przewlekły nieżyt nosa – trwa więcej niż 4 dni w tygodniu i dłużej niż 4 tygodnie, niekiedy ma charakter całoroczny, kiedy stale ma się kontakt z alergenem.

Jak leczyć katar alergiczny? Konieczne jest ograniczenie ekspozycji na czynnik uczulający. W większości przypadków choremu podaje się środki antyhistaminowe, które hamują wydzielanie mediatorów stanu zapalnego. Złagodzenie objawów przynieść mogą podawane miejscowo kortykosteroidy. Coraz częściej prowadzone jest odczulanie.

Katar infekcyjny – co warto wiedzieć

Katar i zatkany nos, podwyższona temperatura ciała, ogólne rozbicie, zmęczenie, kaszel, ból mięśniowy, gardła, głowy, utrata apetytu, początkowo wodnista i przezroczysta wydzielina z nosa, która z czasem (w wyniku obecności złuszczonego nabłonka i większej ilości leukocytów) staje się gęstsza i zabarwiona na żółto/zielono to objawy charakterystyczne przeziębienia. Funkcjonuje wiele alternatywnych jego określeń, w tym: zapalenie nosogardła, ostry nieżyt nosa, zapalenie błony śluzowej gardła, nosa i krtani. Przeziębienie jest chorobą zakaźną górnych dróg oddechowych wywołaną przez wirusy, a zwłaszcza rinowirusy.

W tym przypadku sprawdzą się zwłaszcza domowe sposoby na katar, jak: aromaterapia z użyciem olejku sosnowego, eukaliptusowego, miętowego, inhalacje na bazie szałwii lub anyżu, nawilżanie nosa wodą morską lub roztworami soli fizjologicznej. Zastosować można ogólnodostępne w aptece preparaty w postaci sprayów i kropli do nosa, które obkurczają naczynia krwionośne błony śluzowej nosa, zmniejszają obrzęk i wytwarzanie wydzieliny. Pamiętać należy o odpowiednim nawilżaniu powietrza i nawadnianiu organizmu. Objawy utrzymują się zazwyczaj przez 7–10 dni.

Czym jest katar zatokowy?

Katar zatokowy pojawia się w wyniku stanu zapalnego zatok wywołanego głównie przez bakterie, jak m.in. Moraxella catarrhalis, Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae. Towarzyszą mu często zawroty głowy, nasilający się przy pochylaniu ból u nasady nosa i w okolicy czoła. Wydzielina z nosa ma gęstą konsystencję i żółty kolor. Jej spływanie po gardle powoduje mdłości i niesmak w ustach. Specjaliści przestrzegają, by nie ignorować chorych zatok, ponieważ grożą one przykrymi konsekwencjami, z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych włącznie. W leczeniu kataru zatokowego stosuje się często antybiotykoterapię. Rozrzedzenie i szybszą ewakuację wydzieliny przyniosą gorące okłady na czoło.

W trosce o zdrowie nic nie zastąpi profesjonalnej opieki medycznej. Gdy objawy są uporczywe lub utrzymują się długi czas, należy skonsultować się z lekarzem internistą, który przeprowadzi szczegółowy wywiad. Na tej podstawie zaleci odpowiednie kroki i w razie potrzeby przepisze właściwe środki farmaceutyczne.