Grypa – przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka choroby
Jest jedną z najczęstszych chorób, choć występuje o wiele rzadziej niż podobne do niej przeziębienie. Co rok na grypę zapada kilka milionów Polaków. Do największej liczby zachorowań dochodzi w okresie od późnej jesieni do wczesnej wiosny. Jak leczyć grypę i jakie są zalecane formy profilaktyki?
Spis treści:
Jak można zarazić się grypą?
Objawy grypy – grypa a przeziębienie
Niebezpieczne powikłania grypy
Jak leczyć grypę?
Profilaktyka grypy
Grypa jest wysoce zakaźną infekcją wirusową układu oddechowego. Zachorowania u ludzi wywołują najczęściej wirusy grypy typu A i B. Zarazić się można:
drogą kropelkową przy bezpośrednim kontakcie z chorym;
poprzez kontakt z zakażonymi przedmiotami (rzadziej);
w wyniku kontaktu z chorymi lub martwymi zwierzętami oraz na skutek spożycia surowego bądź niedogotowanego mięsa czy jaj (świńska i ptasia grypa).
Objawy grypy – grypa a przeziębienie
Ze względu na podobieństwo objawów grypa często bywa mylona z przeziębieniem. W odróżnieniu od przeziębienia, poprzedzonego 1–2 dniami złego samopoczucia, grypa rozpoczyna się gwałtownie. U chorego (szczególnie w przypadku grypy u dziecka) pojawia się bardzo wysoka gorączka (przy przeziębieniu temperatura ciała nie przekracza zwykle 38°C). Towarzyszą jej dreszcze, uczucie ogólnego rozbicia i osłabienia, bóle mięśni, głowy oraz suchy, napadowy kaszel. Charakterystyczne dla przeziębienia objawy nieżytu nosogardła są zwykle mało nasilone w przypadku grypy.
Niebezpieczne powikłania grypy
U osób o obniżonej odporności, cierpiących na przewlekłe schorzenia (np. cukrzycę), kobiet w ciąży, dzieci poniżej 5 roku życia i seniorów powyżej 65 roku życia grypa może spowodować poważne powikłania, np. zapalenie płuc. Niewyleczona grypa może stać się też przyczyną zapalenia mięśnia sercowego, mózgu czy opon mózgowo-rdzeniowych, zespołu wstrząsu toksycznego, a nawet zgonu. W związku z tym nigdy nie wolno bagatelizować objawów choroby. Dotyczy to w szczególności osób znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka.
Jak leczyć grypę?
W przypadku pierwszych symptomów grypy chory powinien zrezygnować z normalnej aktywności. Wskazane jest, by dużo wypoczywał, nie narażał się na zakażenie innymi drobnoustrojami i nawadniał organizm. Przy zachowaniu powyższych zasad domowe sposoby na grypę są zwykle wystarczające w leczeniu tego schorzenia. Niepokój powinny wzbudzić dopiero takie objawy, jak gorączka powyżej 38°C, duszność czy utrzymujący się przez kilka dni silny kaszel z odkrztuszaniem ropnej wydzieliny. Wówczas należy zgłosić się do lekarza. Warto skorzystać ze wsparcia internisty w wirtualnej przychodni. Skraca to czas oczekiwania na konsultację i oszczędza choremu wychodzenia z domu.
Leczenie grypy to przede wszystkim działanie objawowe. Chory może stosować dostępne bez recepty leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Należą do nich niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. na bazie ibuprofenu) i paracetamol.
Preparaty pomocne w przypadku kataru i powiązanej z nim niedrożności nosa to np. ksylometazolina i oksymetazolina. Stosowane miejscowo obkurczają naczynia błony śluzowej nosa (dlatego nie można używać ich przewlekle). Alternatywę stanowią doustne preparaty na bazie pseudoefedryny. Drożność nosa poprawić mogą także leki przeciwhistaminowe. Zatoki natomiast warto oczyszczać z pomocą inhalacji albo roztworami do płukania.
W pierwszych dniach grypy dokuczliwym objawem jest zwykle suchy kaszel, który zwalczać można lekami przeciwkaszlowymi na bazie butamiratu lub lewodropropizyny. Ulgę przyniosą też naturalne substancje, np. wyciąg z sosny lub miód.
Wbrew obiegowym opiniom na przebieg grypy nie wpływa witamina C ani rutyna. Związki te są pomocne jedynie w profilaktyce, ponieważ wspomagają działanie układu immunologicznego. W leczeniu grypy, która jest chorobą wirusową, nieskuteczne są także antybiotyki, czyli preparaty o właściwościach przeciwbakteryjnych.
Przyczynowo grypę leczyć można inhibitorami neuraminidazy lub pochodnymi adamantanu. Preparaty te najbardziej skuteczne są w początkowej fazie, gdy trudno ocenić, z jaką jednostką chorobową ma się do czynienia. Dlatego rutynowo stosuje się je wyłącznie u osób z grupy podwyższonego ryzyka.
Profilaktyka grypy
Zalecaną formą profilaktyki są nieobowiązkowe, coroczne szczepienia przeciw grypie. Szczepionki produkuje się w oparciu o typy wirusa, których należy spodziewać się w danym sezonie. Tę formę profilaktyki rekomenduje się zwłaszcza osobom z grupy podwyższonego ryzyka zachorowań.
Szczepienia nie dają stuprocentowej ochrony przed chorobą. Niezależnie od tego, czy się je zastosuje, należy przestrzegać zasad higieny, które ograniczają ryzyko zakażenia. Warto: często i starannie myć ręce, stosować środki odkażające (gdy jest to konieczne), unikać zatłoczonych miejsc w okresach wysokiej zapadalności na grypę oraz kontaktu z chorymi już osobami oraz wzmacniać układ immunologiczny zdrową dietą, regularną aktywnością fizyczną i odpowiednią dawką snu.