21 października 2025
Dieta w grypie żołądkowo-jelitowej – nawadnianie, czego unikać, probiotyki
5 min.
Grypa żołądkowo-jelitowa, potocznie nazywana jelitówką, to uciążliwa, ale zwykle łagodna infekcja przewodu pokarmowego. Kluczowym elementem leczenia, obok odpoczynku, jest odpowiednia dieta lekkostrawna, która pomoże złagodzić objawy i zapobiegnie odwodnieniu.
Spis treści
- Grypa żołądkowo-jelitowa w Polsce – statystyki
- Zasady diety w grypie żołądkowo-jelitowej
- Co jeść w trakcie jelitówki?
- Czego unikać?
- Techniki kulinarne
- Probiotyki
- Powrót do normalnej diety
Grypa żołądkowo-jelitowa w Polsce – statystyki
Grypa żołądkowa jest powszechnym problemem zdrowotnym, z którym większość z nas zmaga się co najmniej raz w życiu. Najczęściej przebiega ona łagodnie i ulega samoistnemu wyleczeniu w ciągu kilku dni. Największym zagrożeniem, zwłaszcza u dzieci i osób starszych, są nasilone biegunki i wymioty, które mogą prowadzić do odwodnienia. Właściwe postępowanie żywieniowe jest więc kluczowe, aby uniknąć groźnych powikłań.
Zasady diety w grypie żołądkowo-jelitowej
Dieta w przebiegu jelitówki opiera się na dwóch filarach: nawadnianiu i wprowadzaniu posiłków w sposób stopniowy, zaczynając od produktów lekkostrawnych i ubogich w błonnik.
Nawadnianie i uzupełnianie elektrolitów
Wymioty i biegunka prowadzą do szybkiej utraty wody i cennych minerałów (elektrolitów), dlatego odpowiednie nawodnienie jest niezwykle ważne.
- Pij małymi porcjami, ale często, przez cały dzień. Idealnie sprawdzają się:
- Doustne płyny nawadniające (elektrolity), dostępne w aptece. Są skuteczniejsze niż sama woda, ponieważ mają odpowiedni skład mineralny i cukry ułatwiające wchłanianie wody,
- Woda niegazowana w temperaturze pokojowej,
- Słaba, gorzka herbata lub napary z ziół (np. rumianku).
- Unikaj soków owocowych i napojów gazowanych - mogą nasilać biegunkę i wymioty, ponieważ zawierają dużo cukrów prostych.
Co jeść w trakcie jelitówki?
Wybieraj produkty lekkostrawne, które nie obciążają żołądka i mają niską zawartość błonnika (tzw. dieta niskoresztkowa):
- produkty zbożowe: najlepiej sprawdzi się biały ryż, kleiki ryżowe lub z kaszy manny oraz jasne pieczywo pszenne.
- warzywa i owoce: powinny być gotowane, obrane ze skórki i rozdrobnione – np. puree z marchewki, ziemniaków, dyni lub cukinii. Z owoców jedz banany oraz pieczone/gotowane jabłka lub mus jabłkowy.
- źródła białka: wybieraj chude mięso (gotowany kurczak lub indyk bez skóry), chude ryby (dorsz, mintaj) oraz białko jaj (na miękko lub w formie jajecznicy na parze).
- ogranicz tłuszcze do minimum. Możesz dodać niewielkie ilości olejów roślinnych do gotowych, tolerowanych potraw.
- nabiał: jeśli dobrze tolerujesz, włączaj do diety fermentowane produkty mleczne (naturalne jogurty, kefiry), które dostarczają korzystnych dla jelit bakterii probiotycznych.
Czego unikać?
Aby nie nasilać biegunki i wymiotów, wyeliminuj:
- tłuste mięsa, wędliny (boczek, salami), potrawy smażone, smalec i majonez;
- produkty pełnoziarniste, pieczywo razowe, grube kasze (gryczana, pęczak) i musli;
- surowe warzywa i owoce (zwłaszcza ze skórką), owoce suszone, oraz warzywa wzdymające (np. kapusta, cebula, nasiona strączkowe);
- substancje słodzące (sorbitol, ksylitol, mannitol) oraz fruktozę (miód, soki owocowe), ponieważ mogą nasilać biegunkę;
- mleko jest często źle tolerowane w ostrej fazie choroby. Lepiej zastąp je kefirem lub jogurtem, albo wybierz produkty bez laktozy.
Techniki kulinarne
Stosuj techniki, które oszczędzają przewód pokarmowy:
- gotowanie (w wodzie lub na parze),
- duszenie bez obsmażania,
- pieczenie (w folii, pergaminie),
- rozdrabnianie (potrawy w formie kleików, puree, zup kremów,
- unikaj smażenia, pieczenia w głębokim tłuszczu, wędzenia i marynowania.
Probiotyki
Włączenie probiotyków może skrócić czas trwania biegunki. Należy skonsultować z lekarzem lub farmaceutą wybór odpowiedniego preparatu.
Powrót do normalnej diety
Gdy objawy (biegunka, wymioty) ustąpią, stopniowo i powoli rozszerzaj dietę o kolejne produkty, wracając do normalnego, zbilansowanego żywienia. Przez kilka dni unikaj jednak nadal potraw ciężkostrawnych, tłustych, smażonych, pełnoziarnistych i wzdymających, aby dać układowi pokarmowemu czas na pełną regenerację.
Pamiętaj, że najważniejsza jest Twoja indywidualna tolerancja. Jeśli dany produkt nasila objawy, po prostu go wyklucz. Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż 2-3 dni lub pojawią się oznaki silnego odwodnienia, koniecznie skonsultuj się z lekarzem.
Źródła
- Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, Biegunka – zalecenia i jadłospis, https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-pokarmowego/biegunka-zalecenia-i-jadlospis2/
- Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, Zalecenia NCEŻ - biegunka, https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2022/10/Zalecenia-NCEZ-biegunka.pdf
