Stwardnienie rozsiane - objawy, przyczyny i leczenie
Spis Treści
1. Czym jest stwardnienie rozsiane
2. Przyczyny stwardneinia rozsianego
3. Objawy stardnienia rozsianego
5. Leczenie stawrdnienia rozsianego
Czym jest stwardnienie rozsiane
Stwardnienie rozsiane to choroba autoimmunologiczna ośrodkowego układu nerwowego. Organizm chorego atakuje własny układ nerwowy, niszczy mielinę czyli białkową otoczkę aksonów, będących elementem neuronu, co skutkuje zmniejszoną zdolnością do przekazywania impulsów nerwowych. Jest to choroba przewlekła, może istnieć predyspozycja genetyczna do zachorowania. Choroba diagnozowana jest zazwyczaj u osób między 20. a 40. rokiem życia. Występowanie i rodzaj objawów są uzależnione od tego, w której części ośrodkowego układu nerwowego doszło do naruszenia osłonek mielinowych - charakterystyczne zmiany w obrębie ośrodkowego układu nerwowego dotyczą mózgu i rdzenia kręgowego.
Sama choroba ma różny przebieg:
- rzutowo-remisyjny (występują rzuty objawów neurologicznych, czyli nasilenie dotychczasowych objawów lub pojawienie się nowych, jeden rzut trwa od kilku dni do kilku tygodni, objawy z czasem ustępują),
- wtórnie postępujący (na tym etapie choroby występowanie objawów stale postępuje, zazwyczaj nie obserwuje się remisji po rzutach choroby),
- pierwotnie postępujący (w tej postaci choroby objawy neurologiczne systematycznie postępują, powodując coraz większy stopień niesprawności osoby chorej).
Przyczyny stwardnienia rozsianego
Podłoże choroby jest złożone i składają się na nie czynniki genetyczne, immunopatologiczne oraz środowiskowe. Dzięki szeregowi badań nad stwardnieniem rozsianym udało się wyodrębnić czynniki, które mogą zwiększyć ryzyko choroby. Należą do nich:
- płeć - żeńska,
- rasa – biała,
- cukrzyca typu I,
- zakażenie wirusem Epstein-Barr,
- choroby tarczycy,
- palenie tytoniu,
- otyłość w wieku dojrzewania.
Objawy stwardnienia rozsianego
Początki choroby charakteryzują się pojawieniem się objawów ze strony układu nerwowego, należą do nich specyficzne objawy takie jak:
- zaburzenia czucia, zmienione odczuwanie dotyku, temperatury, czy bólu;
- pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego i związane z tym pogorszenie widzenia;
- uczucie drętwienia, mrowienia czy kłucia w kończynach;
oraz niespecyficzne, takie jak:
- zaburzenia snu;
- osłabienie, ciężkość i bóle nóg;
- sztywność mięśni;
- permanentne uczucie zmęczenia.
Wraz z postępem choroby pojawiają się kolejne objawy, takie jak:
- zaburzenia czucia powierzchniowego;
- niedowłady kończyn;
- drżenie kończyn;
- zaburzenia ruchu gałek ocznych, oczopląs;
- kłopoty z utrzymaniem równowagi;
- zaburzenia poznawcze.
Diagnostyka choroby
Część objawów może występować w przypadku wielu schorzeń i wymaga pilnej konsultacji lekarskiej, podczas której lekarz zbiera szczegółowy wywiad obejmujący charakter i czas trwania objawów, występowanie chorób współistniejących oraz podobnych dolegliwości wśród członków rodziny pacjenta. Poza wywiadem do rozpoznania stwardnienia rozsianego należy wykonać badania neurologiczne i skonsultować je ze specjalistą neurologiem. Najczęstszym badaniem, na jakie neurolog kieruje pacjenta jest rezonans magnetyczny. Badanie to może pokazać zmiany demielinizacyjne, których obecność jest elementem choroby. Ponadto dostarcza dodatkowych danych dotyczących aktywności choroby i daje szansę na ocenę jej dalszej progresji. Badanie rezonansem wykonuje się również w celu oceny efektywności prowadzonej terapii.
Innym badaniem, które może zlecić lekarz w trakcie diagnozowania stwardnienia rozsianego jest punkcja lędźwiowa i pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego. Lekarz może zlecić również badanie wzrokowych potencjałów wywołanych. Badanie ocenia przewodzenie w drogach nerwowych poprzez obserwację aktywności mózgu i reakcji na bodźce. Należy pamiętać, że wiele chorób związanych z układem nerwowym daje podobne objawy. W związku z tym diagnostyka powinna wykluczyć takie choroby jak:
- borelioza;
- toczeń;
- ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia;
- choroby naczyniowe mózgu;
- syndrom Sjörgena;
- choroba Devica;
- kiła oponowo-naczyniowa;
- neurosarkoidoza.
Leczenie stwardnienia rozsianego
Stwardnienie rozsiane to choroba przewlekła, która towarzyszy pacjentowi przez całe życie. W związku z tym, że podłoże choroby jest złożone nie stosuje się leczenia przyczynowego, lecz objawowe modyfikując przebieg choroby. W trakcie rzutu choroby stosuje się glikokrtykosteroidy, aby skrócić czas trwania objawów neurologicznych. Leczenie objawowe zmniejsza natężenie dolegliwości takich jak nietrzymanie moczu lub stolca, sztywność mięśni czy dolegliwości bólowe. Leczenie modyfikujące przebieg zachorowania ma za zadanie spowolnić postęp choroby i opóźnić wystąpienie niepełnosprawności u chorego.
W związku z występowaniem problemów z poruszaniem się pacjentom zaleca się rehabilitację ruchową, która ma ogromny wpływ na aspekty fizyczne oraz psychiczne. Specjalne ćwiczenia pomagają rozciągnąć skurczone i zmęczone mięśnie, poprawiają równowagę i koordynację oraz całościowo wzmacniają organizm.