03 kwietnia 2023

Badanie rezonansu magnetycznego u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym

Manager diagnostyki obrazowej PZU Zdrowie
Rezonans magnetyczny (MRI, RM, MR) to badanie obrazowe, które jest obecnie bardzo często wykorzystywane w diagnostyce wielu różnych chorób. Pozwala na uzyskanie obrazów wewnętrznych struktur organizmu zarówno w sposób bezinwazyjny, jak i również bezbolesny. Jest często stosowanym badaniem w diagnostyce stwardnienia rozsianego.
rezonans magnetyczny

Rezonans magnetyczny w teorii

Zjawisko rezonansu magnetycznego jest nieco zawiłe. Opiera się na wzajemnym wpływie pola magnetycznego, fali elektromagnetycznej oraz jąder atomowych. Aparat emituje fale radiowe, które są w stanie dotrzeć do poszczególnych tkanek organizmu, wzbudzając przy tym w nich powstanie fal radiowych odbieranych następnie przez aparat. Ostatecznie pozyskane dane przedstawione są w postaci obrazów struktur anatomicznych. Na ich podstawie wykonywana jest ocena i opis badania radiologicznego. 
 
Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego pozwala na uzyskanie wielu informacji niezbędnych w procesie diagnostycznym. Jego zaletą jest brak promieniowania jonizującego, co sprawia, że można je uznać za badanie bezpieczne. Należy jednak pamiętać, że istnieją przeciwskazania do jego wykonania. Silne pole magnetyczne podczas badania może spowodować przemieszczenia wrażliwych na jego działanie elementów np. metalowych. Zazwyczaj przed badaniem pacjent wypełnia specjalną ankietę zawierającą m.in. pytania co do obecności ciał obcych, protez, stymulatorów i innych urządzeń. Oceny przeciwskazań dokonuje personel wykonujący badanie.
 

Stwardnienie rozsiane – „choroba tysiąca twarzy”

Stwardnienie rozsiane (SM) to przewlekła choroba ośrodkowego układu nerwowego o podłożu demielinizacyjno-zwyrodnieniowym. Powoduje uszkodzenie nerwów w rdzeniu kręgowym oraz mózgu. Istotą SM jest jego wieloogniskowość. Najczęściej ujawnia się między 20 a 40 rokiem życia, częściej u kobiet. Wobec tego, że jest to często okres intensywnego rozwoju zawodowego, jak również planów założenia rodziny, diagnoza SM u chorych może wywołać pojawienie się uczucia lęku m.in. o to jakie objawy mogą się rozwinąć w przebiegu choroby. Może ono wzrastać wraz z nasileniem dolegliwości i wpływać na obniżenie jakości życia chorych. Objawy neurologiczne występujące w przypadku SM mogą w różnym stopniu się nasilać, na co wpływa wiele czynników. Dynamika rozwoju oraz przebieg kliniczny są bardzo indywidualne, dlatego mówi się o niej „choroba o tysiącu twarzy”. 
 

Objawy stwardnienia rozsianego

Zmiany chorobowe mogą występować w różnych miejscach układu nerwowego. Objawy SM w dużej mierze zależą od miejsca występowania zmian. Niektóre są zauważalne przez otoczenie (np. trudności w poruszaniu), inne mogą pozostać niedostrzegalne (np. zmęczenie, problemy ze wzrokiem).
 
Do objawów SM należą m.in.
  • zaburzenia czucia (np. kłujący ból, drętwienie, mrowienie, objaw Lhermitte’a)
  • zaburzenia równowagi,
  • problemy z koncentracją, pamięcią,
  • zaburzenia ruchowe,
  • zaburzenia mowy,
  • spastyczność mięśni (wzmożone napięcie mięśni)
  • zaburzenia ruchomości gałek ocznych tj. zaburzenia ruchów gałek ocznych czy oczopląs,
  • zaburzenia funkcji zwieraczy.
Wyróżnia się trzy główne postacie stwardnienia rozsianego: rzutowo-remisyjną, wtórnie postępującą i pierwotnie postępującą. Metody leczenia pozwalają często skutecznie hamować przebieg choroby. Ważna w procesie terapeutycznym pacjentów chorujących na stwardnienie rozsiane jest również rehabilitacja ruchowa.
Gdybyśmy chcieli pokusić się o przedstawienie SM w liczbach to ok. 48 tys. zdiagnozowanych w Polsce oraz 2,8 mln na świecie, 71% to kobiety a 29% to mężczyźni.
 

Rezonans magnetyczny w diagnostyce stwardnienia rozsianego

Technika rezonansu magnetycznego umożliwia obrazowanie ośrodkowego układu nerwowego z niezwykłą dokładnością anatomiczną. Właśnie dlatego jest częstą metodą diagnostyczną wśród badań dodatkowych w SM. Pozwala na uwidocznienie zmian demielinizacyjnych oraz na ocenę postępu, aktywności, zaników mózgu (m.in. na ocenę istoty białej, istoty szarej oraz miejscowych zaników) oraz skuteczności leczenia. Za pomocą rezonansu magnetycznego można również wykluczyć inne choroby, które swoimi objawami i przebiegiem przypominają stwardnienie rozsiane. Ponadto  jest pomocny w doborze strategii terapeutycznej oraz ocenie jej skuteczności. 
W ustaleniu rozpoznania oraz monitorowaniu skuteczności stosowanej terapii przydatne jest również badanie rezonansu magnetycznego po podaniu dożylnym środka cieniującego. Podaje się je oczywiście tylko w przypadku braku przeciwwskazań. Postęp wiedzy, jak również możliwości technologiczne sprawiają, że obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego znajduje istotne miejsce w leczeniu SM. 

Źródła

  1. Pasowicz M., Rezonans magnetyczny, https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/917,rezonans-magnetyczny
  2. SP ZOZ MSWiA w Lublinie, MR informacje o metodzie, https://szpitalmsw.pl/wordpress/mr-informacje-o-metodzie/
  3. Grzanka P., Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego, Medycyna Praktyczna dla pacjentów, https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/174817,obrazowanie-metoda-rezonansu-magnetycznego Fundacja StwardnienieRozsiane.info, Narodowy Fundusz Zdrowia, Stwardnienie rozsiane – przewodnik dla pacjenta, https://www.nfz.gov.pl/gfx/nfz/userfiles/_public/dla_pacjenta/fop/stwardnienie_rozsiane_-_przewodnik_dla_pacjenta.pdf 
  4. Bonek R.https://politykazdrowotna.com/artykul/dr-bonek-stwardnienie/937940 
  5. Sicotte N.I., Obrazowanie rezonansu magnetycznego w stwardnieniu rozsianym: rola badań konwencjonalnych. Neurologia po Dylomie, 2012, nr 5 (7), s. 35-42. 
  6. Róg T., Stwardnienie rozsiane, Medycyna praktyczna dla pacjentów https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151119,stwardnienie-rozsiane