05 kwietnia 2021
Psychologia

Zaburzenia lękowe

Ekspert
PZU Zdrowie
Bardzo wiele osób, na pewnym etapie swojego życia, boryka się z zaburzeniami lękowymi. Sytuacja pandemii, w której znaleźliśmy się obecnie, może przyczyniać się do nasilania tego rodzaju problemów. Lęk bowiem dotyczy również kwestii związanych ze zdrowiem czy sytuacją życiową. Zagrożenie zewnętrzne może go potęgować i często tak się dzieje. Istnieje natomiast pewna różnica pomiędzy tym, co jest zdrowym i adaptacyjnym strachem przed np. zarażeniem się groźną chorobą, a tym, co zwykło się rozpoznawać jako lęk będący wskazaniem do szukania pomocy specjalisty.
Zaburzenia lękowe u kobiet

Spis treści:

  1. Strach a lęk
  2. Przyczyny zaburzeń lękowych
  3. Formy zaburzeń lękowych
  4. Kontrola lęku czy leczenie zaburzeń lękowych?
  5. Objawy zaburzeń lękowych

Strach a lęk

To, że boimy się zarazków i sięgamy po środki ostrożności w formie preparatów dezynfekujących w okresie epidemii, jest czymś jak najbardziej naturalnym i wskazanym. Dzięki temu naprawdę mamy szansę chronić siebie i innych. Jeśli jednak notorycznie nie śpimy po nocach, a nasz umysł nieustannie bombardowany jest serią najbardziej katastroficznych scenariuszy życiowych, co wyczerpuje nas i naszych bliskich, być może warto nad tym popracować.

Strach jako taki (przed konkretną rzeczą, zjawiskiem) ma korygować pewne zachowania, które faktycznie mogą mieć wpływ na to, co nam się przydarzy. Taka jest jego naturalna funkcja. Bywa jednak tak, że powoduje on paraliż i każe zmieniać plany w sytuacjach, w których nie ma ewidentnego zagrożenie i racjonalnego charakteru oraz ogranicza i przynosi cierpienie (osobie dotkniętej lękiem lub z jej najbliższego otoczenia). W takiej sytuacji np. rezygnujemy z kontaktu z kimś z obawy przed tym, co dana osoba o nas pomyśli, lub nie pozwalamy dziecku na aktywności adekwatne do jego wieku i z rozwojowego punktu widzenia pożądane, z lęku przed tym, że coś mu się stanie. Mamy możliwość nie dopuścić, by lęk do tego stopnia determinował naszą aktywność życiową.

Przyczyny zaburzeń lękowych

Wśród przyczyn zaburzeń lękowych (należących do grupy zaburzeń nerwicowych), wymienia się zarówno czynniki biologiczne jak i silny stres. Do dziś nie potrafimy jasno określić, jaka konkretnie konfiguracja elementów składa się na to, że jeden człowiek nimi zostanie dotknięty, zaś inny nie. Istnieją przesłanki świadczące o uwarunkowaniach genetycznych tego typu zaburzeń, co nie oznacza oczywiście, że mając w rodzinie osoby cierpiące z powodu lęku powinniśmy spodziewać się, że sami zachorujemy. Wiadomo natomiast, że długotrwały lub gwałtowny stres może powodować wystąpienie lub nasilanie się objawów.

Formy zaburzeń lękowych

Zaburzenia lękowe mogą przybierać rozmaite formy od tzw. lęku uogólnionego (objawiającego się najczęściej nieustannym, męczącym martwieniem się o przyszłość, przeszłość i teraźniejszość) poprzez dopadające nas nagłe ataki paniki, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne po tzw. fobie, czyli lęki krystalizujące się wokół konkretnego obiektu czy sytuacji. Jedną z powszechniejszych jest np. fobia społeczna, czyli lęk przed sytuacjami ekspozycji społecznej - obawa przed byciem negatywnie ocenionym uniemożliwiająca normalne realizowanie zadań zawodowych czy funkcjonowanie społeczne. Osoby nią dotknięte bardzo cierpią, ponieważ ich brak aktywności i wycofywanie się z kontaktu z innymi nie jest efektem niskiego zapotrzebowania na interakcje z ludźmi, ale ich paraliżującej obawy przed oceną. 

Kontrola lęku czy leczenie zaburzeń lękowych?

Unikanie to jedna z głównych metod prób kontroli lęku stosowanych przez osoby z zaburzeniami lękowymi. Niestety w efekcie uciekania od konfrontacji z tym, czego się boimy, powodujemy, że lęk nasila się. Unikając stresującego bodźca, uczymy nasz organizm, że wycofanie się z trudnej sytuacji przynosi ulgę, a to z kolei wzmacnia tendencje do unikania w kolejnych podobnych okolicznościach. Coraz więcej sytuacji zaczynamy rozpoznawać jako potencjalnie zagrażające i coraz bardziej ograniczamy aktywność. 

Zaburzenia lękowe leczy się zarówno farmakologicznie jak i psychoterapią. Zazwyczaj najlepsze efekty osiąga się poprzez łączenie obu tych sposobów terapii. Nie jest to jednak regułą. Czasem poprawa następuje w efekcie stosowania tylko jednej z tych metod. Korzystnie działa także trening relaksacyjny, czyli systematyczne ćwiczenia oddechowe połączone z relaksacją mięśni. 

Objawy zaburzeń lękowych

Objawy lęku pojawiają się zarówno na poziomie psychiki, jak i ciała.

Objawy na poziomie ciała (o ile nie mają przyczyn medycznych - i takie powinny zostać w pierwszej kolejności wykluczone - mogą być związane z zaburzeniami lękowymi):

  • kołatanie serca,
  • drżenia,
  • trudności z oddychaniem,
  • dławienie,
  • pocenie się,
  • drętwienia.

Na poziomie psychiki może pojawić się:

  • napięcie,
  • przykre poczucie utraty kontroli,
  • wrażenie, że za chwilę oszalejemy,
  • uczucie obezwładniającej paniki,
  • wszelkie wizje i myśli o charakterze katastroficznym, które intensyfikują lęk jeszcze bardziej i w ten sposób domykają jego samonapędzające się koło.

Jeśli obserwujemy u siebie powyższe objawy, warto zgłosić się po pomoc. Im wcześniej to zrobimy, tym szybciej mamy szansę zatrzymać rozwój zaburzeń.

Artykuł ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji lekarskiej. Celem materiału jest promocja zdrowia i profilaktyki chorób. Pamiętaj, że proces leczenia powinien być dostosowywany do indywidualnej sytuacji pacjenta. Jeżeli zauważasz u siebie niepokojące objawy, skonsultuj je z lekarzem.

Polecane