Endokrynolog – czym się zajmuje i jakie choroby leczy?

Dobry endokrynolog to specjalista najwyższej klasy, który rozumie procesy metaboliczne i ich liczne zależności. Potrafi wiązać różne zaburzenia z działaniem hormonów – substancji wydzielanych miejscowo lub do krwi, które wpływają na liczne przemiany w organizmie i sterują jego pracą.

Spis treści:

Kim jest endokrynolog?
Jakie choroby może wykryć endokrynolog?
Gdzie leczyć się u endokrynologa?
Jak zasięgnąć porady endokrynologa?

Kim jest endokrynolog?

Endokrynologiem jest osoba, która pomyślnie zakończyła egzaminem proces kilkuletniej specjalizacji według jednego z trzech ustalonych przez Ministerstwo Zdrowia i Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego programów:

• endokrynologii,
• endokrynologii i diabetologii dziecięcej,
• endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości.

Ostatnią specjalność można zdobyć jedynie w przypadku, gdy wcześniej uzyskało się tytuł specjalisty w dziedzinie ginekologii i położnictwa. Pierwszy i drugi typ szkolenia jest przeznaczony głównie dla osób posiadających podyplomowe wykształcenie w zakresie pediatrii lub chorób wewnętrznych.

Jakie choroby może wykryć endokrynolog?

Endokrynologa interesuje szerokie spektrum chorób, gdyż działanie hormonów – mimo iż występują w organizmie w bardzo małych ilościach – wpływa na większość procesów przebiegających w ciele człowieka. Zaliczyć do nich można choćby regulację i kontrolę:

• rozwoju i wzrostu organizmu,
• poziomu i intensywności metabolizmu,
• pracy mózgu, nastroju i stanu psychicznego,
• działania układu rozrodczego u kobiet i mężczyzn,
• poziomu glukozy,
• reakcji na stres i zagrożenie,
• ciśnienia tętniczego krwi,
• pracy serca i stanu naczyń krwionośnych,
• pracy nerek,
• funkcjonowania układu pokarmowego,
• regulacji poziomu minerałów we krwi,
• działania układu odpornościowego,
• czynności krwiotwórczej.

Wiele z tych procesów jest ze sobą wzajemnie powiązanych, co utrudnia analizę zależności i odnalezienie pierwotnej przyczyny choroby. Na przykład w przypadku regulacji ciśnienia krwi trzeba wziąć pod uwagę częstość i siłę skurczów mięśnia sercowego, napięcie ściany naczyń czy pracę nerek. Na wysokość ciśnienia wpływa też wiele czynników stresogennych oraz stan układu nerwowego. Wszystkie te elementy powiązane są z czynnością gruczołów dokrewnych i są obiektem zainteresowania endokrynologa.

Niektóre dziedziny tej specjalizacji rozrosły się do rozmiaru samodzielnych dyscyplin, takich jak np. tyreologia (obejmująca choroby tarczycy), diabetologia (zajmująca się cukrzycą) czy andrologia (badająca i lecząca zaburzenia wydzielania hormonów płciowych u mężczyzn).

Gdzie leczyć się u endokrynologa?

Podstawowym miejscem pracy endokrynologa jest poradnia specjalistyczna. Przyjmują w niej zazwyczaj endokrynolodzy dziecięcy, ginekologiczni, androlodzy, tyreolodzy i lekarze wyspecjalizowani w innych obszarach tej specjalizacji. Dzięki temu mogą konsultować między sobą skomplikowane przypadki oraz podejmować kompleksowe działania diagnostyczne i lecznicze. Przychodnia endokrynologiczna posiada również zaplecze umożliwiające wykonywanie skomplikowanych badań diagnostycznych, pobierania do nich próbek krwi, tkanek do badań laboratoryjnych, cytologicznych czy histopatologicznych.

Niekiedy jedynym wyjściem jest diagnozowanie pacjenta i jego leczenie w warunkach szpitalnych. Konieczność taka zachodzi, gdy niezbędne jest:

• wykonanie badań z użyciem skomplikowanych technik angiograficznych czy obrazowych,
• leczenie operacyjne na oddziale chirurgii endokrynologicznej lub np. neurochirurgii,
• podanie w celach leczniczych lub diagnostycznych preparatów radioaktywnych,
• ciągłe kontrolowanie poziomu hormonów i stanu pacjenta,
• leczenie groźnych dla życia i zdrowia powikłań, takich jak np. przełom tarczycowy.

Jak zasięgnąć porady endokrynologa?

Częstym problemem osób z podejrzeniem problemów endokrynologicznych jest brak dostępu do nieodpłatnego, specjalistycznego leczenia w placówkach, które mają podpisany kontrakt z NFZ. Pacjent, który ma wątpliwości co do swojego stanu zdrowia, może udać się do lekarza rodzinnego lub internisty, którzy nie zawsze dysponują pełną wiedzą z zakresu endokrynologii, albo oczekiwać długi czas na przyjęcie w poradni świadczącej usługi medyczne w ramach ubezpieczenia zdrowotnego. Alternatywą jest wizyta u endokrynologa w prywatnym gabinecie albo – zdecydowanie mniej kosztowna – telekonsultacja z endokrynologiem za pośrednictwem wirtualnej przychodni. Nie pozwoli ona wprawdzie na ostateczne ustalenie diagnozy czy wdrożenie pełnego leczenia endokrynologicznego, ale może znacząco przybliżyć właściwe rozpoznanie oraz ułatwić pacjentowi zdobycie rozeznania, jak pilna może być kwestia konsultacji w poradni lub szpitalu endokrynologicznym.