Co to jest endokrynologia? Kiedy warto wybrać się do endokrynologa-ginekologa?
Endokrynologia stanowi niezwykle istotną gałąź nauk medycznych. Struktury, jakimi się zajmuje, warunkują utrzymanie przez organizm homeostazy, czyli jego wewnętrznej równowagi, oraz wpływają na zdolności adaptacyjne do zmieniających się warunków. Choroby endokrynologiczne stanowią ogromną grupę, a spektrum wywołanych przez nie dolegliwości jest niezwykle zróżnicowane.
Spis treści:
Co to jest endokrynologia?
Endokrynologia – jakie choroby leczy?
Endokrynologia – jakie mogą być objawy problemów z hormonami?
Endokrynologia ginekologiczna – co to jest?
Co to jest endokrynologia?
Endokrynologia to dziedzina medycyny zajmująca się funkcjonowaniem układu endokrynologicznego, zwanego też dokrewnym. Gruczołami wchodzącymi w jego skład są: tarczyca, przysadka mózgowa, przytarczyce, jajniki, nadnercza, jądra, trzustka. Osoby specjalizujące się w niej nazywa się endokrynologami. Lekarze ci odpowiadają za profilaktykę, diagnostykę, leczenie zaburzeń hormonalnych. Z ich usług skorzystać można w wielu podmiotach opieki medycznej. Wizyta w ramach NFZ wymaga skierowania od lekarza rodzinnego. Niestety czas oczekiwania na nią jest dość długi. W niektórych częściach kraju wynosi do kilku miesięcy. Alternatywą jest prywatna konsultacja. Szczególnie szybko uzyska się pomoc w ramach e-wizyty. Telekonsultacje ze względu na ogromną wygodę i komfort stają się coraz bardziej popularne.
Warto w tym miejscu przybliżyć znaczenie określenia „hormon”. Po raz pierwszy użyte zostało w 1905 roku przez angielskiego fizjologa Ernesta Starlinga. Pojęcie to wywodzi się ze starogreckiego od słowa hormao, co oznacza „pędzić", „rzucać się". Hormon to związek chemiczny, który reguluje pracę tkanek znajdujących się w pobliżu lub oddalonych od miejsca jego wydzielania. Niektóre z hormonów determinują działanie wszystkich tkanek organizmu.
Endokrynologia – jakie choroby leczy?
Oto przykładowe schorzenia, jakimi zajmuje się endokrynologia:
- choroby tarczycy – jedne z najpowszechniej występujących zaburzeń hormonalnych, które opierają się na nieprawidłowym wydzielaniu trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4), wymienia się wśród nich niedoczynność tarczycy i nadczynność tarczycy, najczęstszą przyczyną tej pierwszej jest choroba Hashimoto (przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy), zaś drugiej choroba Gravesa i Basedowa (nadmierna produkcja hormonów w wyniku pobudzenia tarczycy przez nieprawidłowe działanie układu odpornościowego);
- choroby nadnerczy – prowadzą do zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu, najbardziej znane wśród nich to: zespół Cushinga, choroba Addisona, hiperaldosteronizm pierwotny (zespół Conna), hipoaldosteronizm, guz nadnercza, nadczynność i niedoczynność nadnerczy;
- choroby trzustki – cukrzyca, guzy endokrynne;
- zaburzenia przysadki mózgowej i podwzgórza np. moczówka prosta centralna, zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny (SIADH), niedoczynność przysadki, zespół pustego siodła, akromegalia;
- choroby gruczołów płciowych np. zespół policystycznych jajników, zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia płodności.
Endokrynologia – jakie mogą być objawy problemów z hormonami?
Schorzenia endokrynologiczne dają niezwykle niespecyficzne objawy, które przypominać mogą wiele innych jednostek chorobowych. Wiele z nich bagatelizuje się, zrzucając winę za powstanie na reakcję na stres. Do endokrynologa warto się zgłosić wówczas, gdy zauważy się u siebie np.:
- nadmierną senność,
- gwałtowne wahania masy ciała,
- zaburzenia proporcji ciała,
- trądzik, nadprodukcję sebum lub bardzo przesuszoną skórę,
- nadpobudliwość ruchową,
- łysienie, nadmierne wypadanie włosów,
- obniżenie tonu głosu,
- przyspieszoną/zwolnioną perystaltykę,
- nadmierne uczucie chłodu,
- zaburzenia potencji,
- nadpotliwość,
- apatię, nieustanny niepokój, przewlekłe zmęczenie,
- bezsenność,
- drżenie rąk,
- spadek odporności.
Endokrynologia ginekologiczna – co to jest?
W ramach endokrynologii funkcjonuje kilka specjalizacji, skupiających się na konkretnych gruczołach. Jedną z nich jest endokrynologia ginekologiczna, która zajmuje się procesem diagnostyczno-terapeutycznym zaburzeń hormonalnych wynikających z nieprawidłowej pracy gonad. Na konsultację u takiego specjalisty powinny się zdecydować kobiety, u których występują takie objawy, jak m.in.:
- zespół napięcia przedmiesiączkowego,
- obfite, skąpe, krwotoczne miesiączki,
- nieregularne cykle menstruacyjne,
- krwawienia lub plamienia po stosunku i między miesiączkami,
- wczesne lub późne rozpoczęcie miesiączkowania,
- silne dolegliwości bólowe w podbrzuszu podczas miesiączki i / lub po niej,
- trudny do wyleczenia trądzik,
- wyciek, ból, obrzmienie piersi,
- stosowanie hormonalnej terapii zastępczej,
- nadmierne owłosienie lub jego obecność w miejscach nietypowych.
Dodatkowo endokrynologia ginekologiczna zajmuje się procesem ciąży, podczas którego pojawiły się zaburzenia hormonalne, trudnościami w różnicowaniu i rozwoju płci, niepłodnością z przyczyn endokrynologiczno-immunologicznych, uzupełnianiem niedoborów hormonalnych u kobiet w okresie menopauzy.