Spis treści:
1. Planowanie wizyty lekarskiej przed podróżą
2. Najważniejsze tematy, które warto poruszyć z lekarzem przed podróżą
2.1. Profilaktyka biegunki podróżnych
2.2. Szczepienia ochronne
2.3. Ochrona przed chorobami przenoszonymi przez owady i stawonogi
2.4. Ochrona przed jadowitymi i toksycznymi zwierzętami i roślinami
2.5. Profilaktyka choroby wysokościowej
2.6. Profilaktyka zakrzepicy żylnej związanej z unieruchomieniem
2.7. Ochrona przed słońcem i odwodnieniem
2.8. Dobór najlepszego kierunku podróży dla osób ze szczególnymi sytuacjami zdrowotnymi
Wizytę najlepiej zaplanować z wyprzedzeniem 4-6 tygodni, by mieć czas na przygotowania. A jeśli udało się upolować super ofertę last minute i wylot już za kilka dni? Nie rezygnuj z wizyty – wiele zaleceń profilaktycznych można zrealizować nawet w ostatniej chwili.
Choroba ta dotyka nawet co drugiego turysty. Długotrwałym następstwem bywa poinfekcyjny
zespół jelita drażliwego. Ryzyko zależy od zmiany flory bakteryjnej, twardości wody, rodzaju spożywanych pokarmów, a przede wszystkim - higieny przygotowania i
spożywania posiłków. Pamiętamy o
umyciu lub zdezynfekowaniu rąk przed jedzeniem, ale najczęściej nie mamy wpływu (ani wglądu) na czystość kuchni restauracji. Co możemy zrobić dla swojego przewodu pokarmowego, to wybierać potrawy świeżo przygotowane w wysokiej temperaturze, unikać kostek lodu z wody niewiadomego pochodzenia oraz surowego mięsa (także ryb) i niepasteryzowanego mleka oraz zamawiać napoje w fabrycznie zamkniętych opakowaniach. Jeżeli masz przewlekłą chorobę przewodu pokarmowego, np. nieswoiste zapalenie jelit, albo wyjeżdżasz w bardzo trudne warunki sanitarne, koniecznie porozmawiaj z lekarzem o lekach, które należy zabrać na wypadek infekcji o cięższym przebiegu.
Wielu ciężkim chorobom, które dość łatwo nabyć w trakcie egzotycznych podróży, można zapobiec szczepieniami ochronnymi. Należą do nich m.in. dur brzuszny, żółta febra, błonica, choroba Heinego-Medina (polio) czy wścieklizna. Nawet w Polsce przyda się przypomnienie uodpornienia przeciw tężcowi i krztuścowi, a także szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Zakres zalecanych szczepień różni się znacząco zależnie od kraju wyjazdu i rodzaju planowanej aktywności (np. plażowanie w kurorcie vs górska wędrówka z plecakiem). Lekarz medycyny podróży pomoże wybrać te naprawdę potrzebne, sprawdzi też, czy część szczepień z dzieciństwa jest jeszcze aktualna.
W Europie głównym zagrożeniem są
choroby odkleszczowe, ale, w związku z coraz cieplejszymi zimami, sporadycznie pojawiają się ogniska chorób przenoszonych przez
komary, np. dengi czy gorączki Zachodniego Nilu. W klimacie podzwrotnikowym, zwrotnikowym i równikowym tych chorób jest znacznie więcej. Porozmawiaj z lekarzem o wskazaniach do
farmakologicznej profilaktyki malarii (nie w każdym kraju ten sam lek będzie optymalny), a także o zachowaniach zmniejszających ryzyko ukąszenia i tym samym nabycia choroby, przeciw której nie ma szczepień ani profilaktyki lekowej. To ważne, bo
choroby arbowirusowe to nie tylko epizod dolegliwości grypopodobnych. Niektóre z nich niosą zagrożenie wadami wrodzonymi w przypadku ciąży (co może być ważne szczególnie dla nowożeńców w podróży poślubnej), albo możliwość wystąpienia bolesnego, przewlekłego zapalenia stawów, a nawet ryzyko trwałych następstw neurologicznych, podobnych do skutków udaru.
Planując pływanie w ciepłych morzach dobrze znać sposób postępowania po oparzeniu przez meduzę czy zranieniu kolcami jeżowca. Ale nawet w Polsce można natknąć się na jadowitą żmiję miedziankę czy wiele toksycznych roślin, np. bieluń, szczwół plamisty czy barszcz Sosnowskiego. Lekarz medycyny podróży podpowie, jakie zagrożenia mogą czekać w miejscu wymarzonych wakacji, a także jak się zachowywać w razie „bliskiego spotkania” z nimi.
Objawy związane z mniejszą zawartością tlenu w górskim powietrzu mogą pojawić się już na wysokości 3000 m n.p.m. Porozmawiaj z lekarzem medycyny podróży, gdy nie masz pewności, jak bezpiecznie zaplanować tempo zdobywania kolejnych wysokości lub jak przeprowadzić aklimatyzację i zaprawę kondycyjną przed wyprawą w góry wysokie, a także – jeżeli chcesz rozsądnie spakować wyprawową apteczkę i znać objawy, które powinny skłonić do natychmiastowej ewakuacji w doliny.
Wiele osób wybierających się w długie (trwające
> 8h) podróże lotnicze i autokarowe planuje przespać całą drogę. Byłby to może dobry sposób na miłe i szybkie podróżowanie, gdyby nie ryzyko powstania groźnych
zakrzepów żylnych w unieruchomionych kończynach dolnych. Dodatkowo ryzyko to zwiększają: odwodnienie - częste w podróży - oraz niektóre choroby przewlekłe, ciąża czy niedawno przebyte operacje. Lekarz medycyny podróży oceni, jak duże jest ryzyko i czy trzeba brać w związku z tym
leki przeciwkrzepliwe; rozprawi się też z popularnymi mitami, jak np. wystarczające ochronne działanie kwasu acetylosalicylowego.
Oparzenia słoneczne i odwodnienie to jedne z częstszych problemów zdrowotnych przy wyjazdach na niższe szerokości geograficzne. Krem z filtrem słonecznym to oczywistość, ale nie każdy wie, jak przebiega proces aklimatyzacji w tropikach i jak dostosować do niego ilość i rodzaj spożywanych
płynów.
Ciąża,
wyjazd z małym dzieckiem, ciężkie
alergie,
niepełnosprawność ruchowa, a może poważna
choroba przewlekła? Lekarz medycyny podróży to najlepszy doradca przy wyborze ekscytującego, ale bezpiecznego miejsca na spędzenie wakacji marzeń.
Artykuł ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji lekarskiej. Celem materiału jest promocja zdrowia i profilaktyki chorób. Pamiętaj, że proces leczenia powinien być dostosowywany do indywidualnej sytuacji pacjenta. Jeżeli zauważasz u siebie niepokojące objawy, skonsultuj je z lekarzem.
