Odwodnienie organizmu

Spis treści:

Jak pić odpowiednią ilość płynów?
Jak zabezpieczyć się przed utratą wody?
Jak rozpoznać odwodnienie?
Kiedy zgłosić się do lekarza?

Jak pić odpowiednią ilość płynów?

Aby spożywać odpowiednią ilość płynów musisz poznać swoje zapotrzebowanie i nauczyć się je zaspokajać. Warto także dowiedzieć się, ile wody powinno wypijać Twoje dziecko, ponieważ maluchy są szczególnie podatne na utratę płynów, a co za tym idzie także na odwodnienie.

Warto też często sięgać po zupy. Jedz je szczególnie podczas upałów, ponieważ są mniej sycące i bogate w wodę. Pomocne w nawadnianiu mogą być też owoce i warzywa o dużej zawartości wody, takie jak ogórki, pomidory, arbuzy czy cytrusy. 

Jak zabezpieczyć się przed utratą wody?

• Unikaj przebywania w pełnym słońcu pomiędzy godziną 10 a 14, kiedy temperatury są najwyższe. 
• Zawsze nakładaj nakrycie głowy, aby uchronić się przed przegrzaniem i zwiększoną utratą wody. 
• Po aktywności fizycznej zawsze uzupełnij straty płynów. Ruch zwiększa zapotrzebowanie na wodę, ponieważ pocimy się w trakcie.
• Unikaj picia: alkoholu, słodkich napojów, mocnej kawy i herbaty.

Pamiętaj, że wodę tracimy głównie poprzez parowanie i pocenie. W związku z tym ryzyko odwodnienia wzrasta wtedy, kiedy procesy te przebiegają bardziej intensywnie. Ma to miejsce głównie latem, podczas upałów. 

Jak rozpoznać odwodnienie?

Za małe spożycie wody lub zbyt duża niezbilansowana utrata mogą skutkować odwodnieniem. Jego objawy zależą przede wszystkim od tego, jak duży jest deficyt wody w organizmie. 

Pragnienie jest pierwszym i podstawowym sygnałem wskazującym na zbyt małą podaż płynów. Jeśli je odczuwasz niezwłocznie sięgnij po coś do picia. W ciągu dnia powinieneś pić z taką częstotliwością, aby nie dopuścić do jego pojawienia się. Co ważne, pragnienie zanika z wiekiem i osoby starsze mogą go nie odczuwać. W związku z tym im jesteśmy starsi, tym bardziej powinniśmy pilnować ilości wypijanej wody. 

Innym wczesnym objawem jest też ściemnienie i zmniejszenie ilości wydalanego moczu. Prawidłowo ma on lekko żółtawe zabarwienie (słomkowe). Ciemny kolor moczu i rzadkie wizyty w toalecie zwykle świadczą o odwodnieniu. 

Inne wczesne objawy to zmęczenie, senność, bóle głowy oraz rozdrażnienie. Występują one szczególnie często u kobiet. Jeśli ból głowy spowodowany jest odwodnieniem, powinien ustąpić po około 30 min od wypicia wody.

Jeśli nie zareagujesz i nie dostarczysz do organizmu płynów, w późniejszym okresie mogą pojawić się objawy takie jak:

• suchość w ustach,
• wysychanie i pękanie warg,
• utrata elastyczności skóry,
• osłabienie,
• zawroty głowy,
• zmniejszenie potliwości (sucha skóra pod pachami),
• wzdęcia,
• brak apetytu,
• omdlenia,
• nudności, czasem wymioty,
• przyspieszenie rytmu serca, prowadzące czasem do występowania arytmii,
• spadek ciśnienia krwi,
• zapadnięcie gałek ocznych,
• drgawki,
• zaburzenia świadomości,
• zgon.

U małych dzieci objawy odwodnienia mogą być mniej dostrzegalne. W ich przypadku uwagę zwrócić mogą zmiana zachowania (mniejsza aktywność, apatia, rozdrażnienie, senność), suche śluzówki, język i skóra, zapadnięte gałki oczne, płacz bez łez i zapadnięcie ciemiączka. 

Pamiętaj, że odwodnienie postępuje stopniowo. Reaguj więc na wczesne objawy, aby nie dopuścić do rozwoju poważnych konsekwencji. 

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Lekarz ocenia stopień odwodnienia i na tej podstawie decyduje o dalszym postępowaniu. Przypadki lekkiego odwodnienia zwykle nie wymagają hospitalizacji i leczy się je poprzez zwiększenie przyjmowania płynów w domu. W poważniejszych przypadkach konieczne może być zastosowanie nawadniania dożylnego w szpitalu. Wizyta u lekarza jest więc szczególnie ważna u mocniej odwodnionych pacjentów. 

Aby orientacyjnie ocenić stopień odwodnienia możesz przeprowadzić prosty test. Chwyć fałd skóry na brzuchu i sprawdź czy rozprostowuje się natychmiast po wypuszczeniu. Jeśli nie, świadczy to o odwodnieniu co najmniej w stopniu średnim. W takim wypadku powinniśmy udać się na wizytę do lekarza, szczególnie jeśli dotyczy to małego dziecka. 

Do lekarza powinniśmy też zgłosić się zawsze, gdy:

• pomimo intensywnego nawadniania doustnego objawy odwodnienia utrzymują się lub postępują,
• nawadnianie jest niemożliwe ze względu na uporczywe wymioty, odmowę przyjmowania płynów lub z jakiegokolwiek innego powodu,
• jednoczasowo u osoby odwodnionej wystąpi szybkie tętno i niskie ciśnienie,
• zaobserwujesz zapadnięcie gałek ocznych,
• zaobserwujesz bardzo duży spadek ilości oddawanego moczu (a u dzieci suchą pieluchę przez kilka godzin),
• wystąpi nieprawidłowy rytm oddychania (głęboki, przyspieszony oddech),
• zaobserwujemy objawy sugerujące odwodnienie u niemowlaka, szczególnie gdy dziecko płacze bez wydzielania łez i/lub ma zapadnięte ciemiączko,
• pojawią się jakiekolwiek objawy neurologiczne (zawroty głowy, zaburzenia świadomości, drgawki).