Wymazy z gardła, migdałków i zmian skórnych – wskazania, przygotowanie i przebieg badania

Spis treści

1. Wymazy z gardła i migdałków – czym są?
2. Wskazania do wykonania wymazu z gardła
3. Wymazy z gardła i migdałków – przygotowanie i przebieg badania
4. Wymazy z gardła i migdałków – wyniki badania
5. Wymaz z gardła – szybkie testy antygenowe
6. Wymazy ze zmian skórnych – na czym polegają?
7. Wskazania do wykonania wymazu ze zmian skórnych
8. Przygotowanie i przebieg wymazu ze zmian skórnych
9. Wymazy ze zmian skórnych – wyniki badania
10. Zeskrobiny skórne – kiedy i jak są pobierane?

Wymazy z gardła i migdałków – czym są?

Wymaz z gardła wykonuje się w celu rozpoznania patogenów bytujących w górnych drogach oddechowych. Pobrany materiał wysyłany jest do laboratorium mikrobiologicznego w celu wykonania posiewu. Możliwe jest także wykonanie antybiogramu, czyli badania oceniającego wrażliwość lub oporność bakterii na antybiotyki. W przypadku choroby o podłożu bakteryjnym, występuje ryzyko powikłań, dlatego bardzo ważnym aspektem jest szybkie wykrycie patogenu i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Wskazania do wykonania wymazu z gardła:

• nawracające lub ciężkie infekcje gardła, pomimo zastosowania klasycznej antybiotykoterapii,
• ból gardła utrudniający przełykanie,
• powiększone węzły chłonne,
• nalot na migdałkach,
• gorączka, katar, kaszel,
• przedłużająca się chrypka.

Wymazy z gardła i migdałków – przygotowanie i przebieg badania

Aby uzyskać wiarygodny wynik badania, należy się do niego odpowiednio przygotować:

1. Wymaz najlepiej wykonać w godzinach porannych.
2. Minimum 3 godz. przed pobraniem nie należy spożywać posiłków ani przyjmować płynów.
3. Zrezygnuj z mycia zębów i płukania jamy ustnej.
4. Unikaj palenia papierosów.
5. Powstrzymaj się od żucia gumy i ssania tabletek.
6. Zaleca się pobranie próbki przed włączeniem antybiotykoterapii (z wyjątkiem, gdy lekarz zdecyduje inaczej).

Próbka pobierana jest przy pomocy szpatułki oraz wymazówki. Osoba pobierająca wymaz, przytrzymuje język szpatułką, a następnie pobiera materiał za pomocą aplikatora wymazówki po tylnej ścianie gardła, migdałów i zmian zmienionych chorobowo. Następnie umieszcza aplikator w probówce z odpowiednim podłożem. Pobranie wymazu może u pacjenta wywołać dyskomfort w postaci odruchu wymiotnego.

Wymazy z gardła i migdałków – wyniki badania

Czas oczekiwania na wyniki wymazu to zwykle 7-10 dni. O obecności patogenów świadczy wynik dodatni. Natomiast, jeżeli w górnych drogach oddechowych nie stwierdza się obecności drobnoustrojów, wynik jest ujemny. Należy jednak pamiętać o tym, że nie każdy dodatni wynik jest prawidłowy oraz że nie każdy ujemny wynik wyklucza obecność infekcji, dlatego każdy wynik należy skonsultować z lekarzem.

Wymaz z gardła/migdałków pozwala zidentyfikować:

• Wirusy: koronawirusy, RSV, adenowirusy, wirus grypy typu A i B, wirusy paragrypy.
• Bakterie: Streptococcus pyogenes (paciorkowiec typu A), Streptococuccus aureus (gronkowiec złocisty), Haemoplhilus influenzae (pałeczka grypy), Moraxella catarrhalis.
• Grzyby: głównie drożdżaki z rodzaju Candida.

Wymaz z gardła – szybkie testy antygenowe

Wymazy z gardła pobiera się również w celu wykonania szybkiego testu płytkowego. Dzięki tym testom oraz wynikom, które można odczytać po około 15 minutach, w szybki sposób można wykryć, jaki patogen wywołuje zakażenie. Za ich pomocą można wykryć np. zakażenie SARS-CoV-2, grypę typu A/B lub AB, zakażenie RSV lub obecność Streptococcus z grupy A.

Testy kasetkowe są jednak mniej czułe niż posiewy wykonywane w laboratorium, dlatego należy pamiętać, że wynik może być fałszywie ujemny. Badanie można wykonać zarówno w przychodni, jak również samodzielnie w domu, kupując test w aptece. Po otrzymanym wyniku warto skonsultować go z lekarzem specjalistą.

Wymazy ze zmian skórnych – na czym polegają?

Na wykonanie wymazu ze zmian skórnych najczęściej kieruje lekarz dermatolog, w przypadku wystąpienia u pacjenta powierzchownych infekcji skórnych. Celem pobrania wymazu jest zdiagnozowanie obecności bakterii tlenowych, beztlenowych lub grzybów. Fizjologicznie, na skórze człowieka znajdują się liczne bakterie, nie wywołujące zmian chorobowych, jednak w niektórych przypadkach mogą być odpowiedzialne za powstanie patologicznych stanów. Wykonanie posiewu umożliwia ocenę, jaki rodzaj bakterii lub grzybów odpowiada za wystąpienie choroby, oraz pozwala określić, jakie leczenie należy zastosować.

Wskazania do wykonania wymazu ze zmian skórnych:

• wzmożone wysuszenie, złuszczanie się skóry,
• nadmierne przetłuszczanie się skóry,
• powikłane, trudno gojące się, niereagujące na leczenie zmiany skórne,
• obecność zmian zapalnych oraz niezapalnych – cyst, krost, grudek, zaskórników, wysypek, wyprysków,
• brak poprawy stanu skóry mimo wdrożonego leczenia,
• zmiany w przebiegu stopy cukrzycowej,
• trudno gojące się rany po zabiegu operacyjnym.

Przygotowanie i przebieg wymazu ze zmian skórnych

Aby wynik wymazu był jak najbardziej rzetelny, pacjent powinien się do niego odpowiednio przygotować:

1. Minimum 4 godziny przed wymazem nie należy stosować miejscowych leków przeciwbakteryjnych oraz środków dezynfekujących.
2. Nie zaleca się wykonywania wymazu w trakcie antybiotykoterapii. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy lekarz zaleci inaczej.

Wymaz pobierany przez personel medyczny jest procedurą bezbolesną. Polega na wymazaniu zmienionego miejsca na skórze za pomocą sterylnego aplikatora i umieszczenia w próbce ze specjalnym podłożem, wspomagającym rozwój bakterii lub grzybów.

Wymazy ze zmian skórnych – wyniki badania

Czas oczekiwania na wyniki posiewu zazwyczaj trwa kilka dni. Najczęstszą przyczyną zakażenia są paciorkowce (Streptococcus pyogenes ) oraz gronkowce (Staphylococcus aurerus). Każdy wynik należy skonsultować z lekarzem specjalistą.

Zeskrobiny skórne – kiedy i jak są pobierane?

W niektórych przypadkach lekarz może zlecić wykonanie zeskrobin ze zmian skórnych. W tej sytuacji przygotowanie pacjenta jest podobne, jak w przypadku wymazu. Należy zaprzestać stosowania leczenia miejscowego oraz ogólnoustrojowego (chyba że lekarz zaleci inaczej). Jeśli zeskrobiny wykonywane są z paznokcia, konieczne jest usunięcie lakieru. Zeskrobiny pobiera się za pomocą skalpela, gromadząc materiał w jałowym pojemniku.