Zerwanie ścięgna Achillesa – zapobieganie, leczenie, rehabilitacja i powrót do sportu

Spis treści

1. Jak zapobiegać zerwaniu ścięgna Achillesa?
2. Zerwanie ścięgna Achillesa – jak przebiega leczenie?
3. Operacja ścięgna Achillesa – jak wygląda szycie Achillesa?
4. Rehabilitacja po urazie ścięgna Achillesa
5. Powrót do sportu po zerwaniu ścięgna Achillesa
6. Zerwanie ścięgna Achillesa – podsumowanie

Jak zapobiegać zerwaniu ścięgna Achillesa?

Zerwanie ścięgna Achillesa stanowi około 40% wszystkich przypadków zerwań ścięgien u sportowców​. W ogólnej populacji ryzyko zerwania ścięgna Achillesa wynosi około 18 na 100 tys. osób rocznie z wyraźnym wzrostem ryzyka u mężczyzn w wieku od 30 do 50 lat​.

Zapobieganie zerwaniu ścięgna Achillesa obejmuje kilka kluczowych elementów:

• rozgrzewkę i rozciąganie – regularne i odpowiednie rozgrzewki przed aktywnością fizyczną oraz ćwiczenia rozciągające tylną grupę mięśni podudzia są absolutnie kluczowe dla utrzymania ścięgna Achillesa w dobrej kondycji;
• wzmacnianie mięśni – ćwiczenia wzmacniające mięśnie łydki i ścięgno Achillesa zmniejszają ryzyko kontuzji;
• technika biegania – unikanie nadmiernego obciążania ścięgna przez poprawę techniki biegania i korzystanie z odpowiedniego obuwia;
• unikanie skokowego zwiększania obciążeń treningowych.

Zerwanie ścięgna Achillesa – jak przebiega leczenie?

Leczenie zerwania ścięgna Achillesa może być operacyjne lub nieoperacyjne w zależności od stopnia uszkodzenia i indywidualnych potrzeb pacjenta.

Leczenie nieoperacyjne, co do zasady, stosowane jest u pacjentów starszych i mniej aktywnych fizycznie. Polega na unieruchomieniu kończyny w odpowiedniej pozycji, co pozwala na naturalne gojenie ścięgna. U osób młodych lub aktywnych preferuje się postępowanie operacyjne z uwagi na szybszy powrót do sprawności.

Operacja ścięgna Achillesa – jak wygląda szycie Achillesa?

Najpopularniejsze techniki leczenia operacyjnego zerwania ścięgna Achillesa obejmują:

1. metodę otwartą, polegającą na wykonaniu długiego nacięcia w celu uzyskania pełnego dostępu do zerwanego ścięgna i zszycia go, najczęściej z użyciem dedykowanych nici lub kotwic (najpopularniejsza metoda operacyjna);
2. metody małoinwazyjne, które wykorzystują mniejsze nacięcia i dedykowane zestawy narzędzi, co zmniejsza ryzyko powikłań skórnych oraz zapewnia lepszy efekt kosmetyczny i może przyspieszyć powrót do zdrowia​;
3. metody endoskopowe, zakładające minimalny dostęp do miejsca zerwania za pomocą kamery i specjalnych narzędzi, co również może przyspieszyć rekonwalescencję (rzadko wykorzystywana w Polsce technika).

Najpoważniejszym powikłaniem po zerwaniu ścięgna Achillesa jest ponowny uraz tego rodzaju. Według dotychczas zebranych danych, wszystkie wyżej przedstawione techniki nie wykazują istotnych różnic w częstości ponownych zerwań. Ortopeda w każdym przypadku indywidualnie dobiera optymalną technikę operacyjną dla pacjenta, bowiem nie każde zerwanie ścięgna Achillesa będzie kwalifikować się do operacji techniką małoinwazyjną lub endoskopową.

Rehabilitacja po urazie ścięgna Achillesa

Rehabilitacja po zerwaniu ścięgna Achillesa jest fundamentem powrotu do pełnej sprawności. Fizjoterapeuci mają do dyspozycji dedykowane i przebadane protokoły rehabilitacyjne. Najczęściej obejmują one poniższe etapy:

1. wczesny – unieruchomienie i ograniczenie ruchomości w celu ochrony ścięgna w fazie wstępnego gojenia, które może trwać pierwsze 6 do 8 tygodni po operacji (w tym etapie chcemy uzyskać możliwość neutralnego zgięcia w stawie skokowym);
2. pośredni – stopniowe wprowadzanie ćwiczeń ruchowych w celu przywrócenia pełnej ruchomości stawu skokowego i odzyskania prawidłowego wzorca chodu (obejmuje ćwiczenia izometryczne i rozciąganie);
3. zaawansowany – wzmacnianie mięśni i poprawa funkcji motorycznych (stopniowo wprowadzane ćwiczenia dynamiczne, takie jak skakanie i bieganie);
4. etap powrotu do sportu – pełna integracja treningu sportowego z naciskiem na technikę, siłę i wytrzymałość (ten etap trwa do 3-6 miesiący od operacji); do oceny gotowości do powrotu do sportu używane są testy funkcjonalne.

Powrót do sportu po zerwaniu ścięgna Achillesa

Powrót do sportu po zerwaniu ścięgna Achillesa jest dużym wyzwaniem. Według dostępnych badań, sportowcy wracają do pełnej aktywności sportowej w 76% przypadków, a średni czas powrotu wynosi 11 miesięcy​. To niemal dwa razy dłużej niż średni czas powrotu do aktywności w ogólnej populacji, wynoszący około 6 miesięcy. Co więcej, względnie często nie udaje im się odzyskać pełnej formy sprzed urazu.

Zerwanie ścięgna Achillesa – podsumowanie

Zerwanie ścięgna Achillesa to poważna kontuzja, która wymaga odpowiedniego leczenia i rehabilitacji. Powrót do pełnej sprawności i sportu zależy od wielu czynników, w tym optymalnego wyboru techniki leczenia oraz skutecznej i kompleksowej rehabilitacji. Przede wszystkim jednak, najważniejsze jest, aby nie dopuścić do tego urazu, dlatego przed każdym treningiem stosujmy odpowiednią rozgrzewkę, a do naszego tygodniowego planu włączmy na stałe bloki rozciągania.