Ortopeda – czym się zajmuje i z jakimi objawami się do niego zgłosić?

Poradnia ortopedyczna to miejsce, gdzie kierują się osoby z dysfunkcjami narządu ruchu – wrodzonymi lub nabytymi. Ze względu na długi nieraz czas oczekiwania na wizytę u lekarza, pierwszej porady warto zasięgnąć w trakcie telekonferencji ze specjalistą z wirtualnej przychodni.

Spis treści:

Kim jest ortopeda?
Czym zajmuje się ortopeda dziecięcy?
Z jakimi objawami iść do ortopedy dla dorosłych?
Kiedy iść do ortopedy?

Kim jest ortopeda?

Ortopeda to lekarz, który albo ukończył specjalizację z zakresu ortopedii i chirurgii urazowej (traumatologii), albo zdobył tytuł chirurga dziecięcego. Programy obu tych specjalizacji obejmują zagadnienia związane z chorobami narządu ruchu i dają prawo do ich leczenia w pełnym zakresie – zarówno metodami zachowawczymi, jak i operacyjnymi. Ukończenie szkolenia w tych dziedzinach daje również wiele wiedzy i umiejętności niezbędnych do zaplanowania i oceny działań rehabilitacyjnych. 

Czym zajmuje się ortopeda dziecięcy?

Ortopeda dziecięcy ma dość specyficzny obszar zainteresowań. Pierwszą grupą pacjentów, którzy do niego trafiają, są noworodki i niemowlęta z wadami rozwojowymi. Pośród częstych problemów, z którymi styka się ortopeda dziecięcy, znajdują się:

• wady budowy mózgoczaszki,
• zniekształcenia twarzoczaszki (np. niedorozwój żuchwy, rozszczep podniebienia twardego),
• deformacje kończyn dolnych lub górnych (w obrębie kości długich, dłoni, stóp lub palców).

Poważny problem rozwojowy stanowią wrodzone wady kręgosłupa, takie jak np. jego rozszczep, który wiąże się często z poważnymi powikłaniami neurologicznymi.

Ważną rolą ortopedy dziecięcego jest konsultowanie małych pacjentów pod kątem ewentualnej dysplazji stawów biodrowych. Wydanie opinii na temat stanu dziecka wymaga wykonania badania klinicznego oraz ultrasonografii. Pozwala ona na szczegółowe zobrazowanie anatomii panewek stawu biodrowego.

Wśród starszych dzieci przeważają schorzenia związane z wadami postawy. Są to np. skoliozy, czyli boczne skrzywienia kręgosłupa albo nieprawidłowości jego wygięcia w płaszczyźnie przedniotylnej (spłycenie lub pogłębienie kifozy czy lordozy). Częstym problemem u dzieci jest również płaskostopie podłużne lub poprzeczne.

Z jakimi objawami iść do ortopedy dla dorosłych?

Przychodnia ortopedyczna dla dorosłych zajmuje się innym spektrum schorzeń. Pierwszą dużą grupę stanowi leczenie stanów pourazowych – przykurczów, ograniczeń ruchomości, deformacji i skrócenia kości. Te ostatnie powikłania przebytych złamań czy urazów wielonarządowych wymagają niekiedy wykonania chirurgicznej korekcji – np. w przypadku zrostu kości długich ze znacznym skróceniem, rotacją, skrzywieniem osi długiej czy ograniczeniem ruchomości stawu. W przypadkach, gdy wystarczające jest działanie zachowawcze, konieczne jest skoordynowanie przez ortopedę działań rehabilitacyjnych, dobór odpowiednich wkładek do butów czy specjalnej podkładki na siedzenie, z którego korzysta na co dzień pacjent. Istotną część pracy ortopedy stanowi też działanie dotyczące minimalizowania skutków niepełnosprawności. Osobom z zaburzeniami chodu lub innymi poważnymi dysfunkcjami ortopeda pomaga właściwie dobrać kule, chodzik (czyli tzw. balkonik), wózek inwalidzki, a po amputacji kończyny – odpowiednią i zapewniającą maksymalne możliwości rehabilitacji protezę kończyny górnej lub dolnej.

Drugą, największą grupę dorosłych pacjentów ortopedy stanowią osoby ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa lub dużych stawów. Najczęstszymi objawami skłaniającymi pacjentów do wizyt u lekarza ortopedy są duża bolesność, ograniczenie ruchów, rwa kulszowa czy inne zespoły korzeniowe, które mogą prowadzić nawet do niedowładów kończyn. Część przypadków takich zachorowań dobrze poddaje się rehabilitacji (choć proces ten bywa długotrwały). Inne wymagają zakwalifikowania chorego do zabiegu operacyjnego (np. wszczepienia endoprotezy).

Kiedy iść do ortopedy?

Wizyta w poradni ortopedycznej może odbywać się albo w ramach ubezpieczenia zdrowotnego (na NFZ) albo na koszt pacjenta. Choć osób nieubezpieczonych jest niewiele, w praktyce część specjalistycznych konsultacji jest wykonywanych komercyjnie. W poradniach ortopedycznych dla dorosłych czy dla dzieci, które działają w ramach usług NFZ, czas oczekiwania wynosi najczęściej od kilku do kilkunastu miesięcy. Alternatywą dla pacjenta jest prywatna klinika ortopedyczna, w której wizyta wiąże się zwykle ze znacznymi kosztami. W tej sytuacji warto zaczerpnąć porady w wirtualnej przychodni. Pozwala to na szybkie uzyskanie najważniejszych zaleceń w sytuacji, gdy nagle pojawi się ból albo dojdzie do urazu, a także pomoże ocenić, czy można poczekać do dnia wyznaczonego na wizytę w poradni ortopedycznej na NFZ, czy trzeba pomocy specjalisty szukać szybciej.