28 grudnia 2023

Sauna – rodzaje, przeciwwskazania, korzyści

Lekarz medycyny sportowej
5 min.
Sauna lub kąpiel w saunie to prozdrowotny zabieg polegający na poddaniu organizmu działaniu temperatury od 40 do nawet 120 stopni Celsjusza w powietrzu nasyconym parą wodną od 5 do 100% przeważnie zakończonym szybkim schłodzeniem zimną wodą. Jest to również specjalnie przygotowane pomieszczenie, w którym można uzyskać odpowiednie parametry temperatury i wilgotności powietrza do przeprowadzenia zabiegu nawet dla kilku osób jednocześnie.
Sauna – rodzaje, przeciwwskazania, korzyści

Spis treści:

  1. Rodzaje saun
  2. Wizyta w saunie – przeciwwskazania
  3. Sauna po treningu
  4. Jak przygotować się do kąpieli w saunie?
  5. Przykładowy zabieg w saunie fińskiej
  6. Sauna – korzyści

 

Rodzaje saun

Sposób, w jaki podgrzewane jest powietrze, jego temperatura i wilgotność definiuje różne rodzaje saun.

Sauna sucha (fińska) – temperatura powietrza od 60 do 120°C. Wilgotność od 5 do 20%. Pomieszczenie jest zbudowane z drewna, w środku znajduje się piec wyłożony kamieniami.

Sauna mokra – temperatura powietrza od 50 do 65°C. Wilgotność powietrza od 20 do 40%. Wewnątrz sauny znajduje się parownik dostarczający ciepłego powietrza i pary wodnej.

Sauna parowa (łaźnia rzymska) – temperatura powietrza 45 – 55°C. Wilgotność powietrza nawet do 100%. Pomieszczenie jest wykończone materiałami wodoodpornymi np. płytkami ceramicznymi. Specjalne parowniki generują parę wodną i zapewniają gorące powietrze.

Sauna sucha na podczerwień (IR) – pomieszczenie zazwyczaj jest zbudowane z drewna, uczucie ciepła zapewniają promienniki podczerwieni, a nie gorące powietrze.

 

Wizyta w saunie – przeciwwskazania

Przed rozpoczęciem korzystania z sauny skonsultuj się z lekarzem. Sauna może pogorszyć stan zdrowia osób chorujących na choroby zakaźne, leczonych środkami przeciwzakrzepowymi, stosujących leki w postaci plastrów, osoby po niedawno przebytym zawale serca, osoby z padaczką, guzem mózgu, jaskrą oraz niektórymi schorzeniami skóry. Ostre infekcje wirusowe (np. grypa) lub bakteryjne (np. angina) są przejściowym przeciwskazaniem do korzystania z sauny.  Należy pamiętać, że również osoby po spożyciu alkoholu lub pod wpływem środków odurzających nie mogą bezpiecznie skorzystać z sauny, choćby ze względu na możliwość oparzenia.

 

Sauna po treningu

Pamiętaj, żeby nie korzystać z sauny po zakończonym treningu na siłowni, pływalni, a szczególnie po tzw. cardio. Podczas aktywności fizycznej zużywasz energię i dostarczasz organizmowi bodźców do regeneracji i superkompensacji. Po treningu Twój organizm potrzebuje wypoczynku, a wizyta w saunie to znaczny wysiłek dla układu krążenia i metabolizmu związanego z termoregulacją. Sauna jako relaks w dzień odpoczynku od treningów to idealna propozycja na efektywną regenerację.

 

Jak się przygotować do kąpieli w saunie?

Przygotowanie do wizyty w saunie jest niezwykle ważne. Ostatni lekki posiłek warto zjeść godzinę przed planowanym pobytem. Korzystanie z sauny na czczo może skutkować omdleniami. Natomiast zbyt ciężki posiłek wymaga dobrego ukrwienia przewodu pokarmowego i zaburzy procesy termoregulacji Twojego organizmu.

Pamiętaj o nawodnieniu organizmu, bo w trakcie pobytu w saunie będziesz się obficie pocił. Przed wejściem do sauny usuń makijaż, wymyj ciało. W ten sposób odblokujesz wszelkie ujścia gruczołów potowych i łojowych.

 

Przed każdym zabiegiem nie zapomnij o zdjęciu okularów, zegarka oraz wszelkiej biżuterii– rozgrzany metal może spowodować oparzenia. Szkła kontaktowe i aparaty słuchowe również powinny pozostać w szatni.

Jeśli to możliwe, do sauny wejdź nago – kostium kąpielowy może Cię oparzyć, a okrycie ciała ręcznikiem zmniejszy efektywność zabiegu. W saunie usiądź lub połóż się na powierzchni rozłożonego ręcznika. Pamiętaj – im wyżej siedzisz, tym cieplejsze jest powietrze i ma większą wilgotność. Jeżeli poczujesz się słabo, usiądź jak najniżej lub zrezygnuj z kontynuowania zabiegu.

Podczas pierwszej wizyty zacznij od niższej temperatury, mniejszej wilgotności w krótszym czasie. Stopniowo zwiększaj parametry w saunie. Jeżeli korzystasz z sauny suchej, pierwszy pobyt nie powinien przekraczać 15 minut. Po zabiegu schłodź się letnim prysznicem, zaczynając od stóp. Jeżeli twój organizm nie będzie „zgłaszał” żadnych problemów, możesz ponownie wybrać się do sauny w przyszłości.

 

Przykładowy zabieg w saunie fińskiej:

  1. Faza nagrzewania trwa od 5 do 15 minut. Zaczynasz od najniższego poziomu i w miarę adaptacji możesz siadać na wyższych stopniach.
  2. Faza schładzania polega na polewaniu ciała chłodną, a następnie zimną wodą. Zacznij od polewania stóp, podudzi, a następnie całego ciała wraz z głową. Ten etap kończysz, kiedy czujesz chłód w całym ciele.
  3. Faza odpoczynku powinien trwać tyle minut, ile łącznie trwała faza nagrzewania. To czas na uzupełnienie płynów, bo w trakcie saunowania nie zaleca się picia. Dobrze jest wypić wodę, sok pomidorowy, zieloną herbatę. Można zjeść lekki posiłek.

Doskonałym uzupełnieniem sauny jest masaż.

 

Sauna – korzyści

Korzyści, jakich możesz się spodziewać po regularnym korzystaniu z sauny to przede wszystkim:

  • relaks i odpoczynek,
  • odprężenie,
  • poprawa samopoczucia,
  • obniżenie wartości ciśnienia tętniczego krwi,
  • poprawa odporności na infekcje,
  • poprawa funkcji układu krążenia i oddechowego,
  • poprawa ukrwienia błony śluzowej dróg oddechowych,
  • poprawa ukrwienia skóry,
  • poprawa ruchomości stawów.