Układ moczowy – budowa i funkcje. Jakie choroby mogą się lokalizować w układzie moczowym?

Na układ moczowo-płciowy, bo tak też jest czasem nazywany układ moczowy, składają się  nerki, moczowody, pęcherz, naczynia nerkowe oraz cewka moczowa, której długość u kobiet jest o wiele krótsza niż u mężczyzn. Zarówno u pań, jak i panów narządy układu moczowego łączą się z płciowymi, czego skutkiem są jeszcze większe tendencje do zachorowania na rozmaite schorzenia. 

Układ moczowy – budowa u kobiet i mężczyzn

Układ moczowy kobiecy budową anatomiczną nieznacznie różni się od męskiego. Najważniejszym narządem cały czas pozostają nerki, których miąższ powstaje z nefronów. Są one narządem parzystym, zbudowanym z rdzenia i kory, której brodawki uchodzą wprost do kielichów mniejszych, a następnie do miedniczek nerkowych. Dzięki temu tworzą się moczowody, bez których nie mogą one prawidłowo funkcjonować. To właśnie w nerkach, a dokładnie w kłębuszkach nerkowych, dochodzi do filtracji moczu pierwotnego. W cewkach, które także są elementem budowy nerek, zachodzi kilka innych procesów. Są one odpowiedzialne za wchłanianie zwrotne glukozy, węglowodanów i cennych aminokwasów. 

Moczowody łączą nerki z pęcherzem moczowym. To niewielki zbiornik położony w miednicy, który z tyłu ma spojenie łonowe. Jego przednia strona jest zbudowana inaczej u każdej płci. W układzie moczowym żeńskim z przodu pęcherza jest macica, w męskim – odbytnica. W zbiorniku gromadzi się mocz, który jest potem wydalany przez cewkę moczową. W układzie moczowym męskim jest ona dłuższa niż w kobiecym. Cewka mężczyzny ma około 15 centymetrów, kobiety zaś – zaledwie 4. Bez względu na płeć łączy się ona z narządami płciowymi, dlatego bardzo często układ moczowy nazywa się moczowo-płciowym.

Warto wiedzieć, że nerki w układzie moczowym są bogato unaczynione. Od każdej z nich odchodzi tętnica nerkowa, która dzieli się na 3 inne, tzw. segmentowe. Zalicza się do nich tętnicę górną, środkową i dolną. W układzie moczowym są też tętnice międzypłatowe, które później przechodzą w łukowate.

Jakie funkcje pełni układ moczowy? Do kogo się zgłosić w przypadku choroby?

Główną funkcją układu moczowego jest wydalanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. Dzięki temu zyskał on miano wydalniczego. Układ moczowy człowieka dba też o stały poziom płynów ustrojowych i bierze udział w produkcji hormonów. Najważniejsze z nich to kalcytriol, prostaglandyny, renina i erytropoetyna.

Chorobami żeńskiego i męskiego układu moczowego zajmuje się lekarz urolog. Można się do niego udać z każdym, nawet niewielkim problemem. Jeśli chorego męczy niewielka infekcja, może poprosić o podstawowe badania internistę. Obecnie można to zrobić, nie wychodząc z domu, ponieważ dostępne są usługi w postaci konsultacji telemedycznych. Pacjent musi jedynie wykupić możliwość połączenia się z wybranym specjalistą. Lekarz jest uprawniony do wystawiania skierowań na badania diagnostyczne oraz recept na leki, które można zrealizować w aptece niedaleko domu. Należy pamiętać, że czasem wizyta stacjonarna będzie niezbędna.

Układ moczowy – choroby, które dotykają go najczęściej

Układ moczowo-płciowy jest wyjątkowo podatny na infekcje, dlatego należy szczególnie o niego dbać. Choroby, które go dotykają, bardzo często nie manifestują się żadnymi objawami, co utrudnia diagnostykę i wiąże się z opóźnionym leczeniem. Najczęstszą spotykaną przypadłością jest zapalenie pęcherza moczowego. O obecności stanu zapalnego świadczy dyskomfort w dole brzucha oraz uporczywe parcie na pęcherz. Cechą charakterystyczną zapalenia pęcherza są również trudności w oddawaniu moczu pomimo silnej potrzeby. Podobne symptomy pojawiają się przy przeroście gruczołu krokowego lub zapaleniu o podłożu bakteryjnym, które wymaga leczenia farmakologicznego. Inne choroby układu moczowego zdarzają się rzadziej, ale są o wiele poważniejsze. Należą do nich:

• odmiedniczkowe zapalenie nerek,
• częściowa lub całkowita niewydolność nerek;
• torbiele w układzie moczowym,
• ostre zapalenie nerek,
• kamica nerkowa,
• nowotwory nerek i pęcherza moczowego.

Jednym z najczęściej stosowanych antybiotyków na układ moczowy jest cyprofloksacyna. To substancja czynna lecząca zakażenia w obrębie narządów intymnych oraz właśnie układu moczowego. Chorego można wspomagać też kotrimoksazolem oraz chemioterapeutykami, które mają działanie podobne do antybiotyków. Zioła na układ moczowy, takie jak np. pokrzywa, brzoza lub borówka brusznica, traktuje się jako uzupełnienie farmakoterapii. Mają one działanie wyłącznie wspomagające.