01 grudnia 2019

Układ rozrodczy żeński i męski – budowa, funkcje. Jak o niego dbać i zapobiegać chorobom?

Psycholog PZU Zdrowie
Podstawową funkcją układu rozrodczego jest rozmnażanie poprzez wytwarzanie gamet i komórek jajowych. Bywa podatny na choroby. Żeby im zapobiec, trzeba przestrzegać zasad higieny osobistej i regularnie leczyć wszelkie nieprawidłowości.
uklad rozrodczy

Męski układ rozrodczy różni się od żeńskiego, ale oba jednakowo bywają podatne na infekcje. Jak pielęgnować miejsca intymne, żeby układ rozrodczy funkcjonował prawidłowo?

Budowa żeńskiego układu rozrodczego. Jaka jest jego funkcja?

Na żeński układ rozrodczy składa się kilka narządów położonych głównie wewnątrz ciała. Jest zbudowany z macicy, jajników, jajowodów oraz pochwy oraz sromu, który należy do narządów zewnętrznych. Rolą kobiecego układu rozrodczego jest produkowanie i uwalnianie dojrzałych komórek jajowych, które są zdolne do zapłodnienia. Dzięki nim kobieta może zajść w ciążę i urodzić dziecko. Liczba komórek sukcesywnie zmniejsza się z wiekiem. Stan ten trwa do okresu przekwitania.

Bardzo ważny narząd w żeńskim układzie rozrodczym to jajniki. Zlokalizowane są w dolnej części jamy brzusznej i umocowane na więzadłach. Nie widać ich gołym okiem, ale to one odpowiadają za gospodarkę hormonalną kobiety i jej zdolność do rozmnażania. W nich bowiem dochodzi do wzrostu pęcherzyków jajnikowych, a następnie do ich pęknięcia. Uwolnione komórki przemieszczają się do jajowodów i wędrują nimi do macicy. Jeśli jedna z nich zostanie zapłodniona, powstanie zarodek. Produkcja komórek nie jest jedyną funkcją jajników. Ich rolą jest również wydzielanie hormonów (estrogenów) odpowiedzialnych za cykl hormonalny oraz popęd płciowy.

Narządami układu rozrodczego kobiety są też pochwa i srom zbudowany ze wzgórka łonowego, warg sromowych oraz łechtaczki. Są w nim obecne również gruczoły Bartoliniego (tzw. gruczoły przedsionkowe produkujące śluz). Lokalizują się one w dolnej części warg sromowych mniejszych. Przewody wyprowadzające tych gruczołów są umieszczone na bocznych ścianach przedsionka pochwy. To dzięki nim i produkowanemu przez nie śluzowi wejście do pochwy jest  mokre w momencie podniecenia seksualnego.

Układ rozrodczy męski – budowa i funkcje

Budowa męskiego układu rozrodczego różni się od żeńskiego zarówno pod względem anatomicznym, jak i pełnionych funkcji. Jego rolą jest produkowanie gamet, czyli plemników, które są zdolne do zapłodnienia dojrzałej komórki jajowej. Za produkcję plemników odpowiedzialne są jądra – jeden z najważniejszych narządów układu rozrodczego mężczyzny. To w nich gamety częściowo dojrzewają. Tu wytwarza się też testosteron – męski hormon odpowiedzialny za płodność. Produkowane w jądrach plemniki przemieszczają się do najądrzy – niewielkich rurek, które pełnią funkcję przechowalni gamet, dopóki te nie zostaną wyrzucone na zewnątrz w momencie wytrysku. Żeby było to możliwe, mężczyzna musi mieć sprawne nasieniowody.

Męskie nasieniowody to przewody o długości około 50 centymetrów. Biegną od najądrzy aż do przewodu wytryskowego. Ten z kolei znajduje się obok gruczołu krokowego i uchodzi wprost do cewki moczowej, która w męskim organizmie odpowiada zarówno za wytrysk nasienia, jak i wydalanie moczu.

Ważną rolę w męskim układzie rozrodczym odgrywają również pęcherzyki nasienne. Wydzielają gęsty śluz, który pobudza plemniki do ruchu. Znajdują się tu też inne gruczoły, m.in. opuszkowo-cewkowe oraz prostata. Nie można również zapomnieć o prąciu, które służy do oddawania moczu i odbywania stosunków seksualnych.

Jak dbać o układ rozrodczy?

Układy rozrodcze: męski i żeński są bardzo podatne na infekcje, dlatego trzeba o nie dbać. Osoba, u której pojawiły się jakiekolwiek nieprawidłowości, powinna zasięgnąć opinii lekarskiej. Obecnie można to zrobić, nie wychodząc z domu. Wystarczy wykupić telekonferencję z wybranym specjalistą. Jego porady mogą rozwiać wszelkie wątpliwości, jednak w niektórych przypadkach może się okazać, że badanie lekarskie jest niezbędne. Specjalista posiada uprawnienia do wystawienia skierowania na badania oraz recepty elektronicznej na leki. Można je wykupić w dowolnej aptece.

Aby układ rozrodczy człowieka funkcjonował prawidłowo, warto przestrzegać kilku zasad. Należy:

  • dbać o higienę osobistą – na rynku kosmetycznym jest szereg preparatów do mycia sfer intymnych;
  • prowadzić aktywny tryb życia – zdrowa dieta i codzienny wysiłek fizyczny wzmacnia odporność (zachwiana czyni organizm podatnym na infekcje);
  • wspomagać się probiotykami – wyrównują one mikroflorę bakteryjną, stymulują układ odpornościowy oraz chronią przed stanami zapalnymi;
  • nosić odpowiednio dobraną bieliznę – zbyt obcisła jest niezdrowa dla układu moczowo-płciowego.

Przed chorobami przenoszonymi drogą płciową chronią prezerwatywy. Żadne inne środki nie będą w tym przypadku efektywne.