Testy alergiczne skórne – przygotowanie, przebieg, wskazania

Spis treści

1. Czym jest alergia?
2. Objawy alergii
3. Testy skórne punktowe – czym są?
4. Testy skórne punktowe – wskazania
5. Przebieg testów skórnych punktowych
6. Naskórkowe testy płatkowe – kiedy są wskazane?
7. Przebieg płatkowych testów skórnych

Czym jest alergia?

Alergia to nadmierna, nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego na substancje występujące w środowisku, które u osób zdrowych nie wywołują żadnej reakcji. Nazywają się one alergenami. Są to zazwyczaj białka, które wchodzą w skład komórek zwierząt i roślin lub fragmenty substancji, np. leków. Po kontakcie z alergenem organizm fałszywie odczytuje zagrożenie i zaczyna wytwarzać przeciwciała, powodując stan zapalny w organizmie.

Objawy alergii

Alergia może się objawiać w różny sposób. Do jej symptomów zaliczamy:

• świszczący oddech,
• ucisk w klatce piersiowej,
• duszność i kaszel,
• katar lub zatkany nos,
• kichanie i swędzenie nosa,
• swędzące, czerwone, łzawiące oczy,
• wysypkę,
• biegunkę,
• wstrząs anafilaktyczny.

Objawy alergii mogą pojawić się w każdym wieku. Alergie pokarmowe najczęściej ujawniają się w wieku niemowlęcym; astma i katar sienny oraz alergiczne zapalenie spojówek u nastolatków, a pokrzywki i uczulenia na jady owadów u osób dorosłych.

Do diagnostyki alergii służą m.in. testy skórne: punktowe oraz płatkowe. Pozwalają one w prosty, szybki i bezpieczny sposób potwierdzić lub wykluczyć uczulenie na dane alergeny.

Testy skórne punktowe – czym są?

Testy skórne punktowe są przydatne zwłaszcza w diagnostyce alergii na alergeny powietrzno-pyłowe (testy wziewne), np. pyłki roślin, roztocze kurzu domowego, alergeny grzybów pleśniopochodnych oraz sierści zwierząt. Drugim rodzajem testów skórnych punktowych są pokarmowe testy skórne. Zestaw alergenów jest zależny od miejsca, w którym wykonywane jest badanie.

Testy skórne punktowe – wskazania

Na testy skórne kieruje lekarz specjalista, najczęściej alergolog. Ich wykonanie wymaga wcześniejszego przygotowania przez pacjenta, o którym lekarz poinformuje podczas wizyty.

• Najważniejszym aspektem jest odstawienie leków przeciwhistaminowych na określony przez specjalistę czas. Nie tylko leki przeciwhistaminowe mogą blokować reakcję organizmu, dlatego podczas konsultacji warto poinformować o wszystkich stosowanych lekach.
• W dniu badania nie powinno się nakładać kosmetyków na przedramiona.
• Testy wykonuje się u osób zdrowych, bez cech infekcji układu oddechowego i innych ostrych stanów, u osób powyżej 3. roku życia.
• Nie wykonuje się testów skórnych punktowych u kobiet w ciąży.

Przebieg testów skórnych punktowych

1. Bezpośrednio przed wykonaniem testów skórnych pacjent powinien przejść kwalifikację.
2. Testy wykonuje się zazwyczaj na przedramionach, a jeśli jest to niemożliwe, można nałożyć alergeny na skórę pleców. Skóra powinna być umyta i wysuszona, bez zmian skórnych.
3. Podczas testów osoba przeprowadzająca procedurę nakłada po kropli każdego alergenu, a także próbę kontrolną dodatnią (histamina) oraz ujemną (sól fizjologiczna). Następnie krople są delikatnie nakłuwane za pomocą jednorazowej lancety. W ten sposób niewielka ilość alergenu przedostaje się pod naskórek.
4. Przy próbie histaminowej powinna pojawić się swędząca wypukłość. O prawidłowej reakcji skóry świadczy dodatni wynik przy próbie histaminowej oraz ujemny przy kontroli ujemnej. Jeżeli próba kontrolna dodatnia nie powoduje reakcji, badanie należy powtórzyć.
5. Wynik odczytywany jest po 15 minutach.
6. Podczas oczekiwania pacjent powinien zwrócić uwagę na to, aby nie wytrzeć alergenów, np. o ubranie, oraz aby nie drapać skóry. Wszystkie niepokojące i nietypowe odczucia należy zgłosić osobie wykonującej testy.
7. W przypadku uczulenia, w miejscu przekłucia skóry pojawia się swędzący pęcherz i zaczerwienienie skóry. Pęcherz oraz rumień są mierzone za pomocą linijki, a następnie porównywane do bąbla histaminowego.
8. Po przeprowadzonych testach pacjent udaje się do lekarza specjalisty na omówienie wyników.

Naskórkowe testy płatkowe – kiedy są wskazane?

Naskórkowe testy płatkowe wykonywane są w celu diagnostyki alergii kontaktowych, szczególnie w przypadku podejrzenia wyprysku kontaktowego. Wykonuje się je u pacjentów, u których występują przewlekłe problemy z wysypką, swędzeniem, zaczerwieniem skóry lub obrzękami. Celem testów jest ocena reaktywności skóry na różne związki chemiczne, np. metale, środki chemiczne, kosmetyki.

Do testów należy się odpowiednio przygotować. Podczas konsultacji lekarskiej, specjalista poinformuje o tym, jakie leki należy odstawić przed wykonaniem testów. Warto pamiętać też o ubraniu luźnej odzieży, u kobiet nie zaleca się zakładania biustonosza lub gorsetu. W dniu badania należy powstrzymać się od stosowania balsamów oraz innych kosmetyków.

Przebieg płatkowych testów skórnych

1. Testy płatkowe wykonuje się na niezmienionej skórze pleców.
2. Alergeny nakłada się na skórę za pomocą bibułowych krążków wypełnionych testowanymi substancjami.
3. Alergeny mają kontakt ze skórą przez 48 godzin. Istotnym czynnikiem jest to, aby plaster z alergenami pozostał na miejscu bez naruszenia przez cały czas trwania badania, dlatego chory nie powinien moczyć okolic pleców, a także ograniczyć aktywność fizyczną. Po tym czasie usuwa się plastry.
4. Jeżeli pacjent jest uczulony na daną substancję, na skórze może pojawić się zaczerwienienie, rumień, grudki oraz pęcherze. Reakcja może różnić się intensywnością, dlatego do oceny nasilenia alergii używa się specjalnej skali.
5. Wynik testów odczytuje się po 48, 72 oraz 96 godzinach od chwili nałożenia testów na skórę. Ten czas pozwala skutecznie określić obecność alergii, zwłaszcza na substancje, które powodują alergię opóźnioną.