Szczepienia refundowane – komu przysługują? Sprawdź, które szczepienia są bezpłatne

Spis treści

1. Refundacja szczepień obowiązkowych
2. Kto podlega obowiązkowi szczepień w Polsce?
3. Realizacja programów szczepień
4. Komu jeszcze przysługuje refundacja szczepień?
5. Gdzie szukać informacji o aktualnej refundacji szczepień?

Refundacja szczepień obowiązkowych

W Polsce refundacja szczepionek obejmuje przede wszystkim szczepionki dla dzieci, wpisane do Programu Szczepień Ochronnych (tzw. Kalendarza Szczepień) jako szczepienia obowiązkowe. Dokument ten oparty jest na danych dotyczących aktualnej sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych w naszym kraju oraz dostosowany do możliwości finansowych państwa. Jest tworzony na podstawie zaleceń grona ekspertów, do których należą pediatrzy, specjaliści chorób zakaźnych izdrowia publicznego, epidemiolodzy.

Na ostateczny kształt Kalendarza Szczepień mają także wpływ opinie konsultantów krajowych z różnych dziedzin medycyny. Każdego roku jest on aktualizowany przez Główny Inspektorat Sanitarny i publikowany jako Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na dany rok w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia (pojawia się on zwykle we wrześniu lub październiku).

Zgodnie z PSO na rok 2024 do szczepień obowiązkowych, a tym samym bezpłatnych, dla dzieci zaliczamy szczepienia przeciwko:

• gruźlicy – tzw. szczepionka BCG,
• wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B),
• rotawirusom – bezpłatna dla dzieci urodzonych po 31.12.2020 roku,
• błonicy, tężcowi i krztuścowi – schemat podstawowy realizowany szczepionką z pełnokomórkową komponentą krztuśca,
• inwazyjnemu zakażeniu Haemophilus influenzae typu B (Hib),
• ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (wirus polio),
• pneumokokom – realizowane z wykorzystaniem szczepionki przeciwko 10 serotypom pneumokoków,
• odrze, śwince i różyczce.

Kto podlega obowiązkowi szczepień w Polsce?

Obowiązkowi szczepienia podlegają osoby przebywające powyżej 3 miesięcy na terytorium Polski, niezależnie od ich obywatelstwa. W ramach realizacji Programu Szczepień Ochronnych rodzice nie mają możliwości wyboru konkretnego preparatu, którym będzie zaszczepione ich dziecko. Podawane są szczepionki aktualnie dostępne w danym punkcie szczepień współpracującym z NFZ.

Nie zmienia to jednak faktu, że szczepienia obowiązkowe mogą być wykonywane z wykorzystaniem szczepionek wybranych przez rodzica. Rodzic może zdecydować się na realizację obowiązku szczepień z użyciem szczepionek wysokoskojarzonych, tzw. 5w1 i 6w1, lub przy zastosowaniu szczepionek o szerszym spektrum działania, jak ma to miejsce w przypadku sczepień przeciwko pneumokokom. W obu tych przypadkach ponosi on jednak pełny koszt zakupu szczepionki.
 

Realizacja programów szczepień

Osobną kategorię refundowanych szczepień ochronnych stanowią te realizowane w ramach tzw. Programów Szczepień. Do największych obecnie należą:

• program bezpłatnych szczepień przeciw HPV – kierowany do osób po ukończeniu 9. roku życia do ukończenia 14. roku życia;
• Narodowy Program Szczepień przeciw COVID-19 – kierowany do osób po ukończeniu 6. miesiąca życia;
• Program Bezpłatnych Szczepień przeciw krztuścowi dla kobiet w ciąży – kierowany dla ciężarnych.

Przystąpienie do ww. programów jest dobrowolne, a po spełnieniu kryteriów (głównie wiekowych) osoba uprawniona otrzymuje w pełni refundowaną (bezpłatną) szczepionkę. Szczepienia te są realizowane w podmiotach, biorących udział w danym programie.

Komu jeszcze przysługuje refundacja szczepień?

Całkowita lub częściowa refundacja szczepień przysługuje również osobom z określonymi obciążeniami zdrowotnymi. W ostatnim czasie obserwuje się powolne, ale sukcesywne rozszerzanie listy szczepień refundowanych dla pacjentów z pewnymi chorobami przewlekłymi.

Do przykładów takiej refundacji możemy zaliczyć np.:

• 50% refundację szczepionki przeciwko półpaścowi u pacjentów w wieku 65 lat i starszych o zwiększonym ryzyku zachorowania na półpasiec, tj. z przewlekłą chorobą serca, przewlekłą chorobą płuc, cukrzycą, niedoborem odporności itd.;
• 100% refundację 13-walentnej szczepionki przeciwko pneumokokom dla pacjentów w wieku 65 lat i starszych ze zwiększonym ryzykiem choroby pneumokokowej, tj. z przewlekłą chorobą płuc, przewlekłą chorobą serca, implantem ślimakowym itp.
   

Szczepienia mogą być również refundowane tylko ze względu na wiek pacjenta, nie musi on posiadać innych obciążeń zdrowotnych.

Do przykładów takiej refundacji możemy zaliczyć np.:

• 100% refundację szczepionki przeciwko grypie dla dzieci w wieku 6 miesięcy-18 lat oraz seniorów, którzy ukończyli 65. rok życia;
• 100% refundację 2-walentnej szczepionki przeciwko HPV dla dzieci w wieku 9-18 lat.
   

Niektóre szczepienia są również refundowane dla kobiet w okresie ciąży:

• 100% refundacja szczepionki przeciwko grypie.
   

W takich przypadkach od swojego lekarza możemy otrzymać receptę z zaznaczoną stosowną refundacją.
 

Gdzie szukać informacji o aktualnej refundacji szczepień?

Lista refundowanych produktów medycznych, w tym szczepionek, podlega ciągłym zmianom. Aby uzyskać aktualne informacje o refundacji szczepień w Polsce, można skorzystać z wielu źródeł, tj.:

• Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na dany rok – publikowany w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia, dostępny również bezpłatnie w Internecie – zawiera wykaz szczepionek obowiązkowych (bezpłatnych) dla populacji ogólnej i szczególnych grup pacjentów;
• Obwieszczenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych – aktualizowane kilkukrotnie w ciągu roku, dostępne na portalu gov.pl, na którym dodatkowo można znaleźć informacje o programach szczepień;
• lista bezpłatnych leków – dostępna na Internetowym Koncie Pacjenta i w aplikacji mojeIKP;
• portal Szczepienia.info – oferuje szczegółowe informacje o refundacji szczepionek przedstawione w przystępnej formie.

Oprócz wyżej wymienionych źródeł wiedzy, informacje o aktualnej refundacji szczepień, które Ci przysługują, możesz uzyskać od swojego lekarza.