Zawód pielęgniarki/pielęgniarza – edukacja, uprawnienia, specjalizacje pielęgniarskie

Spis treści

1. Jak zostać pielęgniarką? Wymagane studia i kwalifikacje
2. Specjalizacje pielęgniarskie – jakie ścieżki kariery są dostępne dla pielęgniarzy?
3. Rola oraz uprawnienia pielęgniarki/pielęgniarza w opiece nad pacjentem
4. Pielęgniarki i pielęgniarze – wyzwania i perspektywy

Jak zostać pielęgniarką? Wymagane studia i kwalifikacje

Aby zostać pielęgniarką/pielęgniarzem, konieczne jest ukończenie studiów wyższych na kierunku pielęgniarstwo. Programy te są oferowane zarówno na poziomie licencjackim (3 lata), jak i magisterskim (2 lata po licencjacie). Edukacja w tym zakresie obejmuje szeroki zakres wiedzy z nauk medycznych, psychologii, socjologii oraz praktycznych umiejętności niezbędnych w codziennej pracy.

Absolwenci studiów pielęgniarskich mają możliwość wzięcia udziału w wielu kursach specjalistycznych (np. szczepienia ochronne, endoskopia, wykonywanie i ocena testów skórnych) i kwalifikacyjnych (np. pielęgniarstwo diabetologiczne, nefrologiczne z dializoterapią). Należy podkreślić, że do wykonywania wielu czynności ukończenie tych kursów jest konieczne.

Specjalizacje pielęgniarskie – jakie ścieżki kariery są dostępne dla pielęgniarzy?

Rozwój zawodowy pielęgniarek i pielęgniarzy w Polsce nie kończy się na uzyskaniu dyplomu. Mają też możliwość dalszego specjalizowania się w konkretnych dziedzinach. Oto kilka przykładów:

1. Pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki – praca na oddziałach intensywnej terapii oraz w salach operacyjnych, wspierając proces anestezji.
    
2. Pielęgniarstwo chirurgiczne – specjalizacja skupia się na opiece nad pacjentami przed i po operacjach, na umiejętności leczenia i opatrywania ran, w tym zdejmowania szwów.
    
3. Pielęgniarstwo operacyjne – pielęgniarka operacyjna, znana również jako instrumentariuszka, istotną rolę odgrywa na sali operacyjnej w zespole chirurgicznym, gdzie odpowiada za przygotowanie narzędzi oraz asystowanie chirurgowi.
    
4. Pielęgniarstwo internistyczne – specjalizuje się w opiece nad pacjentami dorosłymi, cierpiącymi na szeroki zakres chorób wewnętrznych. Ich rola jest kluczowa w diagnozowaniu, leczeniu i monitorowaniu pacjentów z chorobami przewlekłymi.
    
5. Pielęgniarstwo pediatryczne – specjalizacja poświęcona opiece nad dziećmi, od noworodków po młodzież.
    
6. Pielęgniarstwo rodzinne – odgrywa kluczową rolę w systemie opieki zdrowotnej, zapewniając kompleksową opiekę nad pacjentami w każdym wieku. Szczególnie przeprowadzają szereg działań profilaktycznych, w tym szczepienia, badania przesiewowe oraz edukację zdrowotną.
    
7. Ochrona zdrowia pracujących – uzyskanie umiejętności i uprawnień, które umożliwiają efektywną pracę na rzecz poprawy warunków pracy, profilaktyki zdrowotnej oraz ochrony zdrowia osób pracujących.
    
8. Pielęgniarstwo epidemiologiczne – znane również jako ds. kontroli zakażeń, specjalizuje się w zapobieganiu, monitorowaniu i kontroli rozprzestrzeniania się infekcji w środowiskach opieki zdrowotnej.

Rola oraz uprawnienia pielęgniarki/pielęgniarza w opiece nad pacjentem

Na przestrzeni lat możemy dostrzec, jak bardzo pielęgniarstwo zmienia się w celu zapewnienia jak najlepszej opieki pacjentom. Wiąże się to również z koniecznością ciągłego rozwoju oraz nabywania nowych uprawnień.

Wypisywanie recept przez pielęgniarki – zasady

Pielęgniarki i pielęgniarze w Polsce mogą przepisywać niektóre leki oraz wyroby medyczne samodzielnie, po spełnieniu określonych warunków. Również w ramach realizacji zleceń lekarskich mogą wystawiać recepty na leki, z wyłączeniem pewnych grup leków (zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe), oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, niezbędne do kontynuacji leczenia.

Badanie fizykalne w zakresie kompetencji pielęgniarzy

Może być zaskoczeniem, że nie tylko lekarz wykonuje badanie fizykalne. Pielęgniarki i pielęgniarze zostali do tego również uprawnieni. Badanie fizykalne ma na celu ocenić stan zdrowia pacjenta poprzez np.:

• pomiar i ocenę parametrów życiowych (ciśnienie krwi, tętno, temperatura, częstość oddechów);
• ocenę stanu skóry, błon śluzowych oraz stopnia nawodnienia organizmu;
• osłuchiwanie płuc i serca w celu oceny czynności oddechowej i krążeniowej;
• palpację (badanie dotykiem) w celu oceny stanu narządów wewnętrznych, obecności obrzęków czy bólu.

Pielęgniarka ma prawo wystawić skierowanie na badania

Pielęgniarka pracująca w ramach podstawowej opieki zdrowotnej ma możliwość wystawienia skierowania na badania diagnostyczne (np. stężenie glukozy na czczo, poziom trójglicerydów, cholesterolu LDL i HDL) pacjentom, którzy korzystają ze świadczeń z zakresu profilaktyki chorób układu krążenia.

Kwalifikacja do szczepień – nowe uprawnienia pielęgniarzy

Od 1 października 2023 r. pielęgniarki i pielęgniarze mogą skorzystać z dodatkowych kompetencji w zakresie szczepień ochronnych. Otrzymali uprawnienia do kwalifikowania pacjentów dorosłych do zalecanych szczepień ochronnych (np. przeciw grypie, przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi).

Usuwanie szwów przez pielęgniarki

Po ukończeniu specjalistycznego kursu lub specjalizacji chirurgicznej mają możliwość samodzielnego usunięcia szwów u pacjenta.

Podawanie leków bez obecności lekarza

Istnieje specjalny wykaz leków oraz ich postaci, które pielęgniarka może podawać samodzielnie bez skierowania lekarskiego, np.: captorpil, furosemid, hydroksyzyna, metoklopramid.

Pielęgniarki i pielęgniarze – wyzwania i perspektywy

Zawód pielęgniarki i pielęgniarza w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, stoi przed wyzwaniami, takimi jak niedobór kadry, presja i stres związany z pracą, oraz konieczność ciągłego kształcenia się. Mimo to, jest to zawód niezwykle ważny i satysfakcjonujący, oferujący szerokie możliwości rozwoju zawodowego i specjalizacji, co pozwala na świadczenie coraz lepszej opieki nad pacjentami.