Skierowanie – kiedy jest potrzebne i jak je uzyskać?

Jeśli pacjent posiada ubezpieczenie zdrowotne, może korzystać nieodpłatnie z usług placówek, które mają podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. Świadczeń takich udzielają zarówno jednostki publiczne, jak i niepubliczne. 

Spis treści:

Kiedy potrzebne są skierowania lekarskie?
Kiedy skierowanie do poradni specjalistycznej nie jest wymagane?
Kto może wystawić skierowanie do lekarza?
Jak długo ważne jest skierowanie do lekarza specjalisty?
Jak długo ważne jest skierowanie na badania?
Które skierowania mają ograniczony termin ważności?
Skierowanie z dopiskiem „pilne”

Kiedy potrzebne są skierowania lekarskie?

Zgłaszając się do placówek służby zdrowia działających w ramach umowy z NFZ, zazwyczaj należy przedstawić ważne skierowanie. Wymagane jest ono w przypadku:

• wykonywania badań diagnostycznych,
• konsultacji u specjalisty i leczenia w poradni specjalistycznej,
• leczenia szpitalnego, uzdrowiskowego lub rehabilitacji leczniczej,
• opieki nad pacjentami przewlekle chorymi. 

Kiedy skierowanie do poradni specjalistycznej nie jest wymagane?

Bez skierowania można skorzystać z pomocy lekarzy następujących specjalności:

• internista, pediatra,
• stomatolog,
• ginekolog, położnik,
• wenerolog,
• onkolog,
• psychiatra.

Do niedawna niepotrzebne było także skierowanie do dermatologa i okulisty, ale przepisy w tej kwestii zmieniły się w 2015 roku.

Skierowania nie muszą posiadać określone grupy pacjentów, na przykład chorzy na gruźlicę, zakażeni wirusem HIV, uzależnieni od alkoholu i innych środków odurzających (w zakresie lecznictwa odwykowego), inwalidzi wojenni i wojskowi, kombatanci oraz osoby represjonowane.

Jeśli pacjent gotów jest korzystać z usług medycznych odpłatnie, skierowanie nie jest wymagane w żadnej placówce. Niepotrzebne jest także w wirtualnej przychodni, z której warto skorzystać, gdy choremu zależy na szybkiej konsultacji. Nawet w komercyjnych przychodniach zdarzają się długie kolejki oczekujących.

Kto może wystawić skierowanie do lekarza?

Skierowanie do pracowni diagnostycznej, na świadczenia w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, na leczenie uzdrowiskowe, rehabilitację leczniczą lub opiekę długoterminową wystawić może lekarz POZ (podstawowej opieki zdrowotnej) lub inny lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, czyli udzielający świadczeń w ramach umowy z NFZ (specjalista może wystawić skierowanie, jeśli pacjent objęty jego opieką wymaga dodatkowych badań). Wyjątkiem jest sytuacja, w której chory wymaga hospitalizacji. Wówczas honorowane jest nawet skierowanie do szpitala od lekarza prywatnego, niedziałającego w ramach kontraktu z NFZ.

Jak długo ważne jest skierowanie do lekarza specjalisty?

Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie określa maksymalnego okresu ważności skierowania do poradni specjalistycznej. Zgodnie z komunikatem NFZ „skierowanie jest ważne dopóty, dopóki istnieją przesłanki wskazujące na potrzebę podjęcia działań diagnostycznych lub terapeutycznych. Zachowuje ono swoją ważność do czasu realizacji”. Innymi słowy skierowanie jest ważne dopóki można mówić o względach medycznych uzasadniających potrzebę udzielenia świadczenia zdrowotnego. Pacjent, który zgłasza się do specjalisty na długo po wystawieniu skierowania, musi zatem liczyć się z tym, że świadczeniodawca może oczekiwać potwierdzenia istnienia powodów do objęcia go opieką medyczną.

Skierowanie raz dostarczone do danej placówki ważne jest tak długo, jak długo utrzymuje się problem zdrowotny, który był przyczyną jego wystawienia – specjalista wyznacza terminy kolejnych wizyt, na które chory nie musi zgłaszać się z nowym skierowaniem. Należy pamiętać, że na podstawie danego dokumentu zarejestrować się można tylko w jednej placówce udzielającej świadczeń w danym zakresie. 

Jak długo ważne jest skierowanie na badania?

W świetle obowiązujących przepisów skierowanie do pracowni diagnostycznej jest bezterminowe. W praktyce laboratoria zwykle honorują je jedynie przez miesiąc od daty wystawienia. Powołując się na komunikat NFZ, pracownie diagnostyczne mają prawo oczekiwać potwierdzenia, że wykonanie badań w dalszym ciągu jest zasadne. 

Które skierowania mają ograniczony termin ważności?

Nie każde skierowanie jest bezterminowe. Ograniczenia dotyczą skierowań:

• na leczenie uzdrowiskowe (podlegają weryfikacji co 18 miesięcy),
• na zabiegi fizjoterapeutyczne (należy zarejestrować je w zakładzie rehabilitacji w ciągu miesiąca od daty wystawienia),
• do szpitala psychiatrycznego (jego ważność wygasa po 2 tygodniach). 

Skierowanie z dopiskiem „pilne”

Pacjent, który zarejestrował się w poradni specjalistycznej, zobowiązany jest dostarczyć do niej oryginał skierowania w ciągu 14 dni roboczych od daty dokonania wpisu na listę oczekujących. Terminy oczekiwania na wizytę w ramach ubezpieczenia zdrowotnego bywają odległe. Zarejestrowane skierowanie nie traci jednak w tym czasie ważności. Warto wiedzieć, że jeśli badanie musi zostać wykonane szybko, lekarz może umieścić na skierowaniu dopisek „pilne”. Wówczas pacjent zostaje wpisany do odrębnej, krótkiej kolejki.