Na co chorują Polki i Polacy?

Spis treści

1. Przyczyny czasowej niezdolności do pracy
2. Okres ciąży, porodu i połogu
3. Problemy psychiczne
4. Opieka nad bliskimi
5. Istotna profilaktyka

Przyczyny czasowej niezdolności do pracy

Zgodnie z danymi ZUS najczęstszymi przyczynami zwolnień, uwzględniając długość L4, są:

• choroby układu mięśniowo-szkieletowego i tkanki łącznej – 17,4%, czyli 41,8 mln dni (w 2023 r. – 17%);

• choroby układu oddechowego – 13,7%, czyli 33 mln dni (w 2023 r. – 14,5%);

• urazy, zatrucia i inne określone skutki działania czynników zewnętrznych – 13,5%, czyli 32,5 mln dni (w 2023 r. – 13,4%);

• ciąża, poród i połóg – 13,3%, czyli 31,8 mln dni (w 2023 r. – 14,2%);

• zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania – 12,6%, czyli 30,3 mln (w 2023 r. – 11%);

• jednostki chorobowe związane z COVID-19 – 0,7%, czyli 1,7 mln dni (w 2023 r. – 1,1%).

Okres ciąży, porodu i połogu

W statystykach widać przewagę kobiet. Jeśli chodzi o korzystanie z L4 – 55,5% wszystkich zaświadczeń lekarskich w 2024 r. zostało wystawionych kobietom. Nie dziwi to, biorąc pod uwagę okres ciąży, porodu i połogu. Najczęstsze powody wystawiania takich zwolnień to: zagrożenie poronieniem, nadciśnienie ciążowe czy bóle kręgosłupa i inne dolegliwości związane z zaawansowaną ciążą. Tego typu absencje często są dłuższe niż ogólna średnia – np. trwają powyżej 60 dni. Wzrosła też liczba zwolnień lekarskich wystawianych na cały okres ciąży.
 

Problemy psychiczne

ZUS prowadzi też statystyki dotyczące zaświadczeń lekarskich z tytułu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. W raporcie podkreślono, że w ciągu ostatnich sześciu lat widać znaczący wzrost liczby tych zaświadczeń. Wystarczy porównać 2024 r. do poprzedniego roku – wydano o 13,8% więcej zaświadczeń lekarskich na większą o 16,2% liczbę dni zwolnienia. Wśród najpopularniejszych powodów zwolnień tego typu w 2024 r. były:

• reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne (35,3% ze wszystkich dot. zaburzeń psychicznych);

• inne zaburzenia lękowe (18,1%);
• epizod depresyjny (17,6%);
• zaburzenia depresyjne nawracające (8,5%);

• zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane użyciem alkoholu (4,5%).

Najwięcej tego typu zwolnień występuje w grupach wiekowych: 30-39 lat (30,2%) i 40-49 lat (29,3%). Może to łączyć się z dużą aktywnością zawodową w tym wieku, kiedy jeszcze pozycja na rynku pracy nie jest stabilna i spotykamy się z licznymi wyzwaniami. Warto zwrócić uwagę na możliwość wypalenia zawodowego, wywołanego stresem i stawianiem sobie zbyt wysokich oczekiwań. Więcej o wypaleniu dowiesz się z naszego artykułu: Wypalenie zawodowe – przyczyny, objawy, leczenie.  

Opieka nad bliskimi

Absencja chorobowa może być wywołana także przez chorobę dziecka lub bliskich. Zgodnie z przepisami liczba dni zwolnienia lekarskiego, która przysługuje opiekunowi, zależy od wieku dziecka. W przypadku, gdy potomstwo nie skończyło 14 lat, to 60 dni, a gdy dziecko jest w wieku od 15 do 18 lat lub gdy opiekujesz się innym członkiem rodziny - 14 dni (lub 30 dni, jeśli jest to dziecko z niepełnosprawnością).

W 2024 roku na opiekę nad swoim potomstwem przeznaczono 11,2 miliona dni, a nad innym członkiem rodziny – 2,5 mln. ZUS zwraca uwagę, że w zakresie opieki nad innym członkiem rodziny widoczny jest wzrost zarówno liczby dni z tego tytułu (o 4,2%), jak i liczby zaświadczeń (o 8,6%). Ta tendencja ma szansę utrzymywać się w następnych latach. Biorąc pod uwagę starzenie się naszego społeczeństwa, coraz więcej osób może potrzebować pomocy, zwłaszcza w czasie długotrwałej choroby.
 

Istotna profilaktyka

Działania profilaktyczne, dotyczące także kwestii psychicznych, mogą mieć realny wpływ na zmniejszenie liczby zachorowań. Warto pamiętać chociażby o regularnych badaniach kontrolnych i szczepieniach, które pozytywnie wpływają na naszą odporność. Równie ważne jest nasze samopoczucie, które też może wymagać wsparcia specjalisty.

Odpowiedzią na te potrzeby jest wprowadzony w maju 2025 r. program profilaktyczny „Moje Zdrowie”. Skorzystać z niego mogą Polki i Polacy, którzy ukończyli 20 lat. Wystarczy wypełnić ankietę i skorzystać z badań w swoim POZ.