Dieta w profilaktyce raka piersi

Rak piersi jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych wśród kobiet zamieszkujących wysoko cywilizowane kraje. Statystycznie diagnozuje się go u 1,5 miliona kobiet na świecie. Wśród Polek stanowi około 25% diagnozowanych nowotworów, co pozycjonuje go na pierwszym miejscu występowania u kobiet w Polsce. Mężczyźni chorują na niego stosunkowo rzadko, jednak w profilaktyce warto o nich pamiętać.

 

Jako czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi wymienia się m.in:

 

Prawidłowe odżywianie ma znaczenie w profilaktyce wielu chorób, również nowotworowych. Wg Międzynarodowej Agencji Badań Nowotworów przestrzeganie prawidłowych zasad odżywiania może o 18% zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka. 

 

W przypadku nowotworów piersi w badaniach przede wszystkim zwraca się uwagę na zbyt częste spożywanie wysokoprzetworzonej żywności oraz produktów o wysokim indeksie glikemicznym (IG). Spożycie tych produktów może zwiększać ryzyko zachorowania na raka piersi i zdecydowanie warto ograniczać je w swojej codziennej diecie. Jest to również spowodowane tym, że 50-70% kobiet z tą diagnozą choruje również na cukrzycę typu 2 oraz insulinooporność.

 

Produktami, które warto wprowadzać do codziennej diety, są warzywa, soja, oraz produkty bogate w karotenoidy (np. marchew, dynię, pomidory). 

 

Jedną z diet, która jest obiektem badań w profilaktyce raka piersi, jest dieta śródziemnomorska. Opiera się ona przede wszystkim na wysokim spożyciu warzyw, owoców, nieprzetworzonej żywności oraz tłuszczów nienasyconych – przede wszystkim w postaci oliwy oraz orzechów. Według metaanalizy przeprowadzonej przez badaczy z Niemieckiego Instytutu Żywienia Człowieka może zmniejszać ryzyko zachorowania na raka piersi o 6%. Nie bez powodu uznano ją za najlepszą dietę świata według ekspertów rankingu US. News.

 

Jedną z grup produktów, która zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi jest czerwone i wysoko przetworzone mięso. Badania wykazały, że kobiety spożywające codziennie 60 g czerwonego mięsa miały o 56% większe ryzyko zachorowania na ten nowotwór. Odpowiedzialne są za to związki powstające podczas obróbki termicznej tych produktów m.in. akryloamid, czy policykliczne węglowodory aromatyczne. Zostały one uznane za kancerogenne.

 

Zamiast czerwonego mięsa lepiej wybierać chude mięso drobiowe, czy nasiona roślin strączkowych. Zalecane jest również pieczenie, gotowanie lub duszenie mięsa, zamiast jego smażenia. 

 

Nie tylko samo ograniczenie spożycia tłuszczów ma znaczenie, lecz też jakie tłuszcze spożywamy na co dzień. W przypadku profilaktyki raka piersi wykazano protekcyjne działanie spożycia wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, przy jednoczesnym odwrotnym działaniu nasyconych kwasów tłuszczowych. Dodatkowo ryzyko zachorowania może zwiększać sytuacja, gdy wielonienasyconych kwasów omega-6 spożywamy więcej niż kwasów omega-3. 

 

Jak zmodyfikować codzienną dietę pod względem spożywanych tłuszczów?

Ryzyko zachorowania na raka piersi może zwiększać również alkohol – nie ma znaczenia rodzaj trunku oraz jego dawka. Już w przypadku spożycia alkoholu w ilości ≤1 drinka (tzn. 355 ml piwa, czy 1 lampka wina) /dzień ryzyko zachorowania wzrasta u kobiet o 9%. Umiarkowane picie może przyczyniać się do 1-2% wszystkich zachorowań na raka piersi oraz rozpocząć procesy nowotworowe w organizmie. Z tego względu szczególnie kobiety, które są bardziej narażone na rozwój raka piersi, powinny całkowicie zrezygnować z alkoholu.

 

Alkohol wpływa na stan hormonalny organizmu, a dokładnie metabolizm estrogenu. Poza tym jego nadmierna konsumpcja może powodować niedobory składników mineralnych m.in. kwasu foliowego. Sugeruje się, że właśnie w ten sposób działa kancerogennie na organizm. 

 

Są jednak inne napoje, które działają dobroczynnie na organizm. Jednym z nich jest zielona herbata. Wykazano, że już 3 lub więcej jej filiżanek dziennie zmniejsza ryzyko raka piersi o 20%. W innym badaniu, gdy mówiono o jej regularnym spożyciu to ryzyko było zmniejszone o 12%. Wszystko to w porównaniu do kobiet, które nie spożywały zielonej herbaty wcale. Za przeciwnowotworowe działanie zielonej herbaty odpowiedzialne są polifenole – katechiny. Ich konkretny rodzaj, zawarty w zielonej herbacie m.in. hamuje wzrost komórek raka piersi. Profilaktykę wspiera również antyoksydacyjne działanie tych polifenoli. Właśnie dlatego zdecydowanie warto dodać filiżanki zielonej herbaty do swojego codziennego planu dnia.

 

Na niedobory witaminy D jesteśmy narażeni ze względu na klimat, w jakim żyjemy. Jej zbyt małe stężenie w organizmie może powodować obniżenie odporności czy zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego. Istnieją podejrzenia, że niedobory witaminy D mogą również zwiększać ryzyko zachorowania na raka piersi. Na razie prowadzone są badania na ten temat. 

 

Jednak i tak zdecydowanie warto dbać o prawidłowe stężenie witaminy D we krwi. U zdrowych osób zalecana jest suplementacja od września do marca w dawce 2000 UU dziennie. Warto kupować ją w aptece w formie leku, tak abyśmy mieli pewność, że przyjmujemy dokładnie to, co jest napisane na etykiecie.

 

Jeżeli mamy taką możliwość warto zbadać stężenie witaminy D w krwi i w ten sposób sprawdzić, czy nie mamy jej niedoboru. Jeżeli okaże się, że tak, należy z lekarzem ustalić plan dalszej suplementacji.