08 września 2023
Mammografia w diagnostyce nowotworów piersi – wskazania, przebieg badania i skuteczność
Najczęściej występującym nowotworem złośliwym wśród kobiet jest rak piersi. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów każdego roku w Polsce nowotwór piersi rozpoznaje się u ok. 19 tys. kobiet, z czego aż 15% z nich umiera z powodu zbyt późnego zdiagnozowania choroby. Wczesne rozpoznanie nowotworu jeszcze w niezaawansowanym stadium daje bardzo duże szanse na jego całkowite wyleczenie. Dlatego tak ważna jest mammografia będąca badaniem przesiewowym pozwalającym wykryć chorobę.
Spis treści:
- Czym jest mammografia?
- Jakie są wskazania do wykonania mammografii?
- Jak przygotować się do mammografii?
- Jaki jest przebieg badania mammograficznego?
- Zalety mammografii
- Ograniczenia mammografii
Czym jest mammografia?
Mammografia jest bezpiecznym badaniem wykorzystującym niewielkie dawki promieniowania rentgenowskiego w celu prześwietlenia oraz zobrazowania tkanek gruczołu piersiowego i ewentualnie występujących w nich zmian. Ze względu na dużą czułość badania, mammografia pozwala na wykrycie nawet bardzo małych guzków, trudno dostępnych w badaniu palpacyjnym piersi jeszcze przed wystąpieniem jakichkolwiek objawów sugerujących rozwijający się nowotwór.
Jakie są wskazania do wykonania mammografii?
Zaleca się, aby badanie mammograficzne było przesiewowo wykonywane co dwa lata u każdej kobiety między 45 a 74 rokiem życia. U kobiet spoza tej grupy wiekowej na podstawie indywidualnej oceny ryzyka wystąpienia nowotworu piersi lekarz może jednak zalecić inny schemat badania.
Jak przygotować się do mammografii?
Mammografia u kobiet miesiączkujących powinna odbywać się między 5 a 12 dniem cyklu, kiedy piersi nie są tkliwe i wrażliwe na dotyk. Natomiast kobiety niemiesiączkujące mogą mieć ją wykonaną w dowolnym momencie. W dniu badania nie zaleca się stosowania dezodorantów, balsamów ani olejków w okolicy pachy oraz piersi, ponieważ mogą negatywnie wpływać na jakość uzyskanego obrazu. Jeżeli posiadasz wcześniejsze wyniki mammografii lub USG piersi warto mieć je ze sobą, ponieważ mogą być one pomocne radiologowi wykonującemu badanie.
Ważne!
Jeżeli jesteś w ciąży lub podejrzewasz ciążę, poinformuj o tym personel medyczny przed przystąpieniem do badania.
Jaki jest przebieg badania mammograficznego?
Do badania niezbędne jest rozebranie się od pasa w górę. Następnie technik radiologii wskazuje prawidłową pozycję do przeprowadzenia badania. Pierś zostaje umieszczona na specjalnej płytce urządzenia oraz dociśnięta drugą plastikową płytką. W trakcie badania ucisk płytki na pierś będzie się zmieniać. Jest on jednak niezbędny, ponieważ pozwala na dokładniejsze zobrazowanie tkanek przy użyciu jak najmniejszej dawki promieniowania rentgenowskiego. Ważne jest, aby podczas badania pozostać w bezruchu. Każdej piersi zostają wykonane cztery zdjęcia, które są zapisane, a następnie analizowane przez lekarza radiologa. Czas samego badania jest krótki i wynosi ok. 15 min.
Zalety mammografii
- Jest szybkim i dobrze dostępnym badaniem przesiewowym.
- W grupie kobiet między 45 a 74 rokiem życia jest badaniem bezpłatnym wykonywanym co dwa lata.
- Zmniejsza ryzyko śmierci z powodu raka piersi, ponieważ pozwala na wykrycie zmian we wczesnym stadium.
- Wykrywa nawet niewielkie zmiany, które są niewyczuwalne w badaniu palpacyjnym piersi.
- Dzięki zastosowaniu nowych technologii dawka promieniowania rentgenowskiego w trakcie badania jest niewielka, co maksymalnie minimalizuje możliwość wystąpienia skutków ubocznych.
Ograniczenia mammografii
- Mammografia jest co do zasady bezbolesna i nieinwazyjna, ale w zależności od wrażliwości danej pacjentki może powodować niewielki dyskomfort podczas badania spowodowany uciskiem płytki na pierś.
- Badanie nie zawsze pozwala na jednoznaczne odróżnienie zmian łagodnych od złośliwych, dlatego czasem wymagane jest przeprowadzenie dodatkowej diagnostyki w celu postawienia jednoznacznego rozpoznania.
Pamiętaj!
Regularne badania przesiewowe - w tym badania mammograficzne - mogą uratować Ci życie!
Źródła
- Wojciechowska U., Barańska K., Michałek I., Olasek P., Miklewska M., Didkowska J. A., Nowotwory złośliwe w Polsce w 2020 roku. Krajowy Rejestr Nowotworów, 2022, s.30-92.
- Farrell K., Bennett D. L., Schwartz T. L., Screening for Breast Cancer: What You Need to Know. Mo Med. 2020 Mar-Apr; 117(2), s: 133-135.
- National Institute of Health, Mammography, [online], [14.09.2023r.] https://www.nibib.nih.gov/science-education/science-topics/mammography/.