17 czerwca 2025

Denga – występowanie, objawy, zarażenie, zapobieganie, leczenie i szczepienia

Pielęgniarka

Denga to wirusowa choroba tropikalna, która każdego roku dotyka miliony ludzi na całym świecie. Jej występowanie jest ściśle związane z regionami o klimacie tropikalnym i subtropikalnym, a jej rozprzestrzenianie się to coraz większy problem zdrowotny na globalną skalę.

Gdzie występuje denga?

Denga jest chorobą charakterystyczną dla regionów tropikalnych i subtropikalnych, zwłaszcza w obszarach, gdzie klimat sprzyja rozwojowi i rozmnażaniu komarów przenoszących wirusa.

Występuje głównie w krajach Ameryki Łacińskiej, Azji Południowo-Wschodniej, na Karaibach oraz w niektórych częściach Afryki. W ciągu ostatnich kilku dekad liczba przypadków dengi znacznie wzrosła, a choroba rozprzestrzeniła się na nowe regiony, co wynika między innymi ze zmian klimatycznych, urbanizacji i globalizacji.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) około 40% populacji światowej jest narażona na ryzyko zarażenia się dengą. Najbardziej zagrożone są kraje takie jak Brazylia, Filipiny, Indie, Tajlandia oraz regiony, w których klimat jest wilgotny, a temperatura wysoka.

Epidemie dengi często pojawiają się w sezonie deszczowym, kiedy liczba komarów drastycznie rośnie.

Objawy choroby denga

Objawy dengi są zróżnicowane i mogą się różnić w zależności od ciężkości przebiegu choroby. Po ukąszeniu przez zakażonego komara okres inkubacji wirusa trwa od 4 do 10 dni. Następnie pojawiają się pierwsze objawy, które przypominają symptomy grypy, co może utrudnić początkową diagnozę.

Typowe objawy to:

wysoka gorączka (nawet do 40°C),
silne bóle głowy,
bóle mięśni i stawów,
nudności i wymioty,
krwawienia z błon śluzowych,
wysypka plamisto-grudkowa,
powiększenie węzłów chłonnych,
ogólne osłabienie i zmęczenie.

W większości przypadków denga ma łagodny lub umiarkowany przebieg, jednak u części pacjentów może dojść do powikłań, co prowadzi do tzw. ciężkiej dengi (znanej wcześniej jako gorączka krwotoczna denga).

W przypadku ciężkiej dengi mogą wystąpić poważne objawy, takie jak krwawienia do jam ciała, podbiegnięcia krwawe, uszkodzenia naczyń krwionośnych, spadek ciśnienia krwi oraz wstrząs, co może stanowić zagrożenie dla życia.

Zakażenie

Denga przenoszona jest przez ukąszenie zakażonego komara z rodzaju Aedes, w szczególności Aedes aegypti oraz Aedes albopictus. Komary te są najbardziej aktywne w ciągu dnia, szczególnie w godzinach porannych i późnym popołudniem. Komar przenosi wirusa dengi, gdy wcześniej ukąsi osobę już zainfekowaną wirusem. Warto zaznaczyć, że denga nie jest chorobą przenoszoną z człowieka na człowieka. Zarażenie może nastąpić jedynie w wyniku ukąszenia przez zakażonego komara.

Jednak ryzyko wystąpienia epidemii wzrasta w gęsto zaludnionych obszarach, gdzie duża liczba osób może zostać ukąszona przez zainfekowane komary w krótkim czasie.

Profilaktyka

Ze względu na brak specyficznego leczenia dengi, prewencja odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu zachorowania. Najważniejszym elementem profilaktyki jest unikanie ukąszeń komarów.

Oto kilka sprawdzonych metod:

Stosowanie repelentów: środki odstraszające komary zawierające DEET, pikarydynę lub olejek cytronelowy mogą skutecznie chronić przed ukąszeniami;
Noszenie odpowiedniego ubrania: długie rękawy i nogawki, szczególnie w godzinach największej aktywności komarów, mogą zminimalizować ryzyko ukąszeń;
Zabezpieczanie miejsc do spania: w regionach zagrożonych warto spać pod moskitierami oraz stosować siatki na okna i drzwi, aby zapobiec dostawaniu się komarów do wnętrz;
Eliminowanie miejsc lęgowych komarów: komary Aedes rozmnażają się w stojącej wodzie, dlatego kluczowe jest usuwanie wszelkich zbiorników wody z okolic domostw;
Monitorowanie sytuacji epidemiologicznej: osoby podróżujące do regionów endemicznych powinny śledzić lokalne ostrzeżenia dotyczące chorób przenoszonych przez komary.

Leczenie choroby denga

Niestety do tej pory nie istnieje specyficzne leczenie przyczynowe dengi. Terapia opiera się głównie na łagodzeniu objawów i zapobieganiu powikłaniom.

W przypadku łagodnego przebiegu choroby leczenie zwykle polega na:

odpoczynku: osoby chore powinny unikać wysiłku fizycznego i dać organizmowi czas na regenerację;
nawadnianiu: kluczowe jest picie dużych ilości płynów, aby uniknąć odwodnienia, zwłaszcza w przypadku wysokiej gorączki i wymiotów;
leczeniu objawowym: leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, takie jak paracetamol, mogą pomóc złagodzić ból i gorączkę. Należy unikać aspiryny i ibuprofenu, ponieważ mogą one zwiększyć ryzyko krwawień.

W przypadku ciężkiej dengi konieczne może być hospitalizowanie pacjenta. Szybka interwencja medyczna w przypadku powikłań może uratować życie.

Szczepienia przeciw chorobie denga

Szczepionka Qdenga jest przeznaczona zarówno dla osób, które wcześniej miały kontakt z wirusem, jak i dla tych, które nigdy wcześniej nie zachorowały na dengę. Oznacza to, że jest bardziej uniwersalna od innych szczepionek i może być stosowana na szerszą skalę. Szczepionka zwiększa ochronę przed ciężkim przebiegiem dengi oraz hospitalizacją, niezależnie od wcześniejszego kontaktu z wirusem. Szczepionkę podaje się w dwóch dawkach w odstępie trzech miesięcy.

Podsumowanie

Denga to poważna choroba wirusowa, która stanowi duże zagrożenie zdrowotne w regionach tropikalnych i subtropikalnych. Pomimo braku specyficznego leczenia, odpowiednia profilaktyka i szybka interwencja medyczna mogą znacząco zmniejszyć ryzyko poważnych powikłań. Unikanie ukąszeń komarów, stosowanie repelentów oraz eliminowanie miejsc lęgowych komarów to kluczowe działania prewencyjne.

Podziel się artykułem nafacebook twitter

Źródła

1. Denga [online], [dostęp 5 października 2024], https://www.mp.pl/interna/chapter/B01.XI.G.4.1.
2. Denga [online], [dostęp 5 października 2024], https://www.mp.pl/pacjent/zdrowiewpodrozy/problemy/65384,denga