05 maja 2023
Aktywność fizyczna osób z niepełnosprawnościami
Niepełnosprawność nie wyklucza z aktywności fizycznej i uprawiania sportu nawet na paraolimpijskim poziomie. Dowód? – od 1960 roku co 4 lata organizowane są Igrzyska Paraolimpijskie.
Spis treści:
- Niepełnosprawność a aktywność fizyczna
- Od czego zacząć?
- Dyscypliny sportowe dla osób z niepełnosprawnościami
Niepełnosprawność a aktywność fizyczna
Rozwój nowoczesnej techniki i inżynierii materiałowej umożliwia stworzenie urządzeń oraz protez, które pozwalają na podjęcie treningów i rywalizacji sportowej osobie z różnymi niepełnosprawnościami. Aktywność fizyczna pomaga rozładować stres, napięcie, odzyskać humor, spotkać się z innym zawodnikami, trenerami i przede wszystkim wyjść z domu.
Jak wszyscy sportowcy najlepiej zacząć od ćwiczeń ogólnorozwojowych, koordynacji ruchowej, poczucia równowagi i zwiększenia swojej wydolności. Cele treningowe powinny być zawsze adekwatne do rodzaju niepełnosprawności. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w myśl dewizy olimpijskiej „Citius-Altius-Fortius” (szybciej, wyżej, mocniej) zwiększać obciążenia treningowe, osiągać coraz większe sukcesy i przełamywać bariery. Ćwiczenia mogą mieć charakter rehabilitacyjny, a niektóre rekreacyjny. Jednak każde z nich zwiększy wydolność, gibkość, zwinność i siłę.
Od czego zacząć?
- Ustal ze swoim lekarzem, fizjoterapeutą, jaką aktywność fizyczną możesz bezpiecznie wykonywać.
- Porozmawiaj z rodziną lub osobami towarzyszącymi, w czym będą mogli Ci pomóc.
- Staraj się być aktywnym co najmniej 150 minut w ciągu tygodnia – jeżeli uda Ci się ćwiczyć więcej, będzie to zysk dla Twojego organizmu.
- Zaczynaj powoli, od np. 5-10 minut aktywności 2 – 3 razy w tygodniu. Stopniowo zwiększaj ilość czasu przeznaczanego na zajęcia.
- Połącz to z codziennymi ćwiczeniami rehabilitacyjnymi, które wykonujesz.
- Popracuj nad mięśniami, których nie używasz zbyt często.
- Połącz przyjemne z pożytecznym, czyli wybieraj te ćwiczenia, które sprawiają Ci najwięcej przyjemności. Pamiętaj, że zawsze znajdzie się osoba, która Ci pomoże.
Aktywność fizyczna wymusza odpowiednią dietę, nawodnienie i stałe pogłębianie wiedzy na temat fizjologii wysiłku fizycznego i metodach treningowych. Zawsze warto pamiętać o regeneracji i odpowiedniej ilości snu. Wiadomo, że nie wszystko uda się za pierwszym razem. Zawsze akceptuj swoje niepowodzenia i zastanów się, co trzeba zrobić, żeby było lepiej i… do dzieła!
Dyscypliny sportowe dla osób z niepełnosprawnościami
Okazuje się, że większość dyscyplin sportu posiada swoje odpowiedniki w sporcie osób z niepełnosprawnością.
- Lekkoatletyka: biegi osób niewidomych z osobą towarzyszącą, skok w dal, rzut oszczepem, maraton, biegi, a także wyścigi na wózkach.
- Podnoszenie ciężarów: najczęściej wyciskanie sztangi w pozycji leżącej. Wygrywa ten, kto podniesie największy ciężar.
- Kolarstwo szosowe i torowe z podziałem na grupy osób z różnymi dysfunkcjami. Niekiedy zawodnicy pokonują dystanse nawet do 120 km. Konieczne są modyfikacje rowerów, aby każdy z zawodników mógł wykorzystać do granic możliwości swoje zdolności ruchowe, siłę i wydolność. Natomiast osoby niewidome mogą startować z przewodnikiem.
- Pływanie: przepisy dotyczące rywalizacji dostosowane są do stopnia niepełnosprawności. Zawodnicy rywalizują ze sobą w pięciu stylach pływackich: zmiennym, motylkowym, dowolnym, klasycznym i grzbietowym.
- Łucznictwo, strzelectwo: zawodnicy oddają strzały w pozycjach stojącej lub siedzącej.
- Goalball: gra w piłkę nożną dla osób niewidomych lub niedowidzących. Piłka jest wyposażona w dzwoneczki, żeby zawodnicy mogli ją zlokalizować. Po przyjęciu podania piłkarz ma 10 sekund na oddanie strzału. O wygranej decyduje większa ilość zdobytych goli.
- Osoby korzystające z wózków mogą grać w koszykówkę, siatkówkę, rugby.
- Pojedynek judo: punktowane jest wykonanie odpowiednich chwytów. Walka trwa 5 minut. Zwycięża ten, kto zdobędzie więcej chwytów albo doprowadzi do ipponu, czyli położy przeciwnika na łopatki. Ippon kończy pojedynek.
- Amp-futbol: teraz już wszyscy wiemy, że na boisku można strzelić najlepszego na świecie gola w 2022 roku i zostać uhonorowanym jako król strzelców wśród największych sław piłki nożnej :)
- Propozycją praktycznie pozbawioną aktywności ruchowej, ale łączącą ludzi niezależnie od możliwości fizycznych, jest e-sport. Obecnie bardzo popularne rozgrywki to nawet godziny wpatrywania się w monitor i ciągła walka z przeciwnikiem, który robi to samo po drugiej stronie Internetu, nawet na końcu świata. Praktycznie zero ruchu, ale za to jakie emocje.
- Golf też stał się dyscypliną dla osób z różnymi niepełnosprawnościami, a co więcej, można rozgrywać partyjkę z osobami w pełni sprawnymi.
- To, co najbardziej ujmuje za serce, to jazda konna. Koń czuje i rozumie potrzeby osoby z niepełnosprawnością. Opiekuje i troszczy się o nią.
- Zimą możliwe jest korzystanie z odpowiednio dostosowanych nart, łyżew i snowboardów.