Social media – wpływ na dobrostan psychiczny

1. Polscy internauci

2. Życie w świecie online

3. Wpływ mediów społecznościowych na zdrowie psychiczne

4. Media społecznościowe a depresja

5. Media społecznościowe a samoocena

6. Higiena cyfrowa

 

Główny Urząd Statystyczny szacuje, że w 2022 r. dostęp do Internetu miało 99,3% gospodarstw domowych. Z sieci regularnie, czyli co najmniej raz w tygodniu, korzystało 85,7% osób w wieku 16-74 lat. Najczęściej Internet jest wykorzystywany do obsługi poczty mailowej, szukania informacji o różnych usługach i przedmiotach, czytania wiadomości, gazet lub czasopism oraz korzystania z komunikatorów. Innym celem bycia online (połączonego z siecią www) jest korzystanie z różnych portali społecznościowych. Dotyczy to 69,7% internautów. Coraz częstsze przenoszenie życia do świata wirtualnego, zaczęło skłaniać wiele osób do zastanawiania się nad tym, jaki jest wpływ portali społecznościowych na życie człowieka.

 

Rozwój Internetu zaczął coraz mocniej wpływać na nasze życie. Doskonałym przykładem była pandemia COVID-19 oraz przeniesienie praktycznie całości funkcjonowania do świata online. Bankowość, sprawy urzędowe, wizyta u lekarza, zakupy spożywcze – to wszystko i wiele innych czynności można obecnie zrealizować korzystając z komputera lub smartfona. Wirtualny świat nie wchłonął jedynie codziennych spraw, przeniósł tam również naszych znajomych i rodzinę. Portale społecznościowe łączą ludzi z całego świata i pozwalają na uwiecznianie najlepszych chwil z naszego życia. Wyjście do kina czy kawiarni to czas spotkania z bliskimi, ale także moment, który jest uwieczniany zdjęciem i „wrzucany” na social media. Coraz intensywniejsze korzystanie z mediów społecznościowych zaczęło budzić niepokój. Niektórzy musieli mierzyć się z hejtem, tzn. różnymi formami obrażania, poniżania i wyśmiewania, czyli cyberprzemocy. Inni zaczęli się zastanawiać, czy wspaniałe życie z pięknych zdjęć oraz nierealnie idealne ciała mogą powodować negatywne konsekwencje w dobrostanie psychicznym. 

 

Portale społecznościowe są najczęściej popularne wśród osób młodszych – młodzieży i młodych dorosłych. Ze względu na wiek i etap rozwojowy obie te grupy są bardziej podatne na występowanie różnych trudności psychicznych. Badacze wskazywali na kluczową rolę socjalizacji wśród osób w tym przedziale wiekowym. Przeniesienie kontaktu do świata wirtualnego ograniczyło kontakt twarzą w twarz, co szkodzi młodym ludziom radzić sobie z problemami poprzez ograniczoną rolę wsparcia społecznego. Dodatkowo w wirtualnych relacjach trudno budować refleksyjne interakcje, co może także negatywnie wpływać na poziom empatii. Jednym z mało znanych faktów korzystania z komputerów i telefonów jest wpływ niebieskiego światła, emitowanego przez ekrany tych urządzeń, na nasze funkcjonowanie. Przeglądanie treści na ekranach przed snem jest złym pomysłem ze względu na fakt, że niebieskie światło wpływa na hamowanie produkcji melatoniny, która odpowiada za jakość snu.

 

Dotychczasowe badania wskazują, że osoby doświadczające symptomów depresji są bardziej skłonne do zawierania internetowych przyjaźni i dzielenia się swoimi emocjami w wirtualnym świecie. Część z nich wskazuje również na to, że kobiety korzystające z portali społecznościowych w porównaniu do mężczyzn, są bardziej podatne na występowanie objawów depresji. Dzięki analizie wielu badań z tego obszaru potwierdzono, że istnieje słaby statystycznie istotny związek między korzystaniem z mediów społecznościowych a depresją. Jednak ze względu na bardzo szybko zmieniające się portale społecznościowe, ich funkcje oraz możliwości, potrzebne są dalsze badania, dzięki którym będzie można lepiej poznać relację pomiędzy objawami depresji a social media.

 

Badania wskazują również na związek objawów depresyjnych oraz niskiej samooceny z korzystaniem z mediów społecznościowych. Niska samoocena to negatywne przekonania o samym sobie, które często wyrażają się poprzez brak wiary we własne możliwości, wycofanie, negatywny obraz siebie, lęk, samokrytykę czy ciągłe poczucie winy lub wstydu. Dotychczasowe badania potwierdziły związek niskiej samooceny z korzystaniem z portali społecznościowych. Efekty te nasilają się w przypadku porównywania z innymi osobami. Jest to bardzo istotny wynik biorąc pod uwagę, że często treści zamieszczane na social mediach mają charakter wyidealizowanych momentów życia. Często nie mają one jednak realnego pokrycia w rzeczywistości. Może to dodatkowo potęgować poczucie niższej wartości u osób porównujących się z tak doskonałymi osobami.

 

Dziś praktycznie wiele osób nie może żyć bez otaczającej nas technologii. Praca na komputerze i brzęczące powiadomienia na telefonie to codzienność prawie każdego. Ważne, żeby zadbać o siebie i nie dać się przytłoczyć wszystkim komunikatom. Coraz częściej można usłyszeć o higienie cyfrowej, czyli formie zadbania o siebie samego poprzez bezpieczne i odpowiedzialne korzystanie z urządzeń. Dbając o swój dobrostan cyfrowy pamiętaj o tym, żeby: 

Korzystanie z portali społecznościowych nie jest złe samo w sobie oraz automatycznie nie oznacza, że dana osoba może mieć problemy. Nadmiernie korzystanie może wiązać się z negatywnymi konsekwencjami, jednak większość osób korzystająca z social mediów nie doświadcza negatywnych konsekwencji. Jeżeli obserwujesz niepokojące objawy u siebie lub swojego dziecka, skorzystaj z Pakietu Psycholog dziecięcy – porada dla rodzica. Psychologowie PZU Zdrowie służą pomocą i chętnie rozwieją wszelki wątpliwości w tym zakresie.