Jak zadbać o higienę zębów u małych dzieci? Praktyczny poradnik dla rodziców

Spis treści

1. Higiena jamy ustnej u małych dzieci – kiedy ją zacząć?
2. Jaką szczoteczkę dla dzieci wybrać?
3. Pasta do zębów dla dzieci – na co zwrócić uwagę?
4. Wspólne mycie zębów z dzieckiem – wskazówki dla rodziców
5. Konsekwencje nieprawidłowej higieny jamy ustnej dzieci
6. Regularne wizyty kontrolne dzieci u stomatologa – czemu są tak ważne?
7. Jak dieta dziecka wpływa na stan jego zębów?

Higiena jamy ustnej u małych dzieci – kiedy ją zacząć?

Dbanie o higienę jamy ustnej u dzieci powinno rozpocząć się jeszcze przed wyrżnięciem pierwszego mleczaka. Rodzic powinien przemywać dziecku dziąsła gazikiem nasączonym wodą, po uprzednim dokładnym umyciu rąk. Zabieg oczyszczania dziąsła powinien odbywać się co wieczór, tak aby przyzwyczaić dziecko do ruchów w jamie ustnej.

Bardzo ważne jest, aby nie przeoczyć momentu wyrośnięcia pierwszego ząbka, ponieważ w tym okresie higiena jamy ustnej dziecka powinna zostać wzmożona. W przypadku rozpoczęcia wyrastania zębów mlecznych, do codziennego oczyszczania możemy wprowadzić już miękką szczoteczkę. Istotne jest, aby to rodzic szczotkował zęby i nadzorował higienę dziecka.

Po dokładnym umyciu, dobrym nawykiem jest przekazanie szczoteczki dziecku, aby samo zaczęło nią manewrować w jamie ustnej i powoli przyzwyczajało się do codziennego czyszczenia. Należy pokazać dziecku prawidłowy chwyt szczoteczki oraz najprostsze ruchy. Zwróćmy uwagę, aby nie zrażać w tym czasie dziecka do czyszczenia poprzez wymaganie trudnych ruchów. Pierwsze lata ze szczoteczką mają służyć oswojeniu się z tym przedmiotem.

Jaką szczoteczkę dla dzieci wybrać?

Szczoteczki do zębów dla małych dzieci powinny:

• mieć miękkie lub średnie włosie;
• posiadać małą, okrągłą główkę, która umożliwi ruchy w jamie ustnej i dotrze do wszystkich zakamarków;
• być łatwe do utrzymania dla dziecka.

Na rynku dostępnych jest wiele kolorowych, tematycznych szczoteczek, które dobrze sprawdzają się u najmłodszych.

Dostępne też są szczoteczki elektryczne dla dzieci nawet do 3. roku życia. Jeśli rodzice zdecydują się na jej zakup, powinni wybrać tę przeznaczoną dla odpowiedniej grupy wiekowej. Mogą być one dodatkowo wyposażone w tajmer – który pozwala nadzorować czas mycia zębów – lub w specjalną melodię, do której dzieci chętniej wykonują ruchy oczyszczające.

Pasta do zębów dla dzieci – na co zwrócić uwagę?

Stosowanie i wybór pasty do zębów zależne są od wieku dziecka. W poszczególnych grupach wiekowych zaleca się:

• 0-6 miesięcy: stosować wyłącznie wodę, najlepiej przegotowaną;
• 6-24 miesiące: wybierać pastę o zawartości 500-1000 ppm fluoru, natomiast o wielkości najmniejszego paznokcia u rączki dziecka lub ziarenka ryżu;
• 3-6 rok życia: używać pasty z większym stężeniem, czyli 1000 ppm fluoru oraz w ilości przypominającej połowę ziarnka zielonego groszku;
• powyżej 6. roku życia: stosować pastę taką jak u dorosłych, czyli w stężeniu 1450 ppm fluoru i w wielkości ziarnka zielonego groszku.

Wspólne mycie zębów z dzieckiem – wskazówki dla rodziców

Przy okazji mycia zębów należy przypominać dziecku, że pasty – nawet tej smakowej – nie można połykać, a jedynie wypluwać. Pasty z większą zawartością fluoru możemy wprowadzić wyłącznie w odpowiedniej grupie wiekowej i z rozwiniętym odruchem wypluwania. Właśnie dlatego w dalszym ciągu musimy nadzorować szczotkowanie zębów dzieci. Najlepszym sposobem będzie wspólne szczotkowanie, a następnie poprawianie po dziecku. Warto mu przypomnieć o czyszczeniu tylnych zębów, o których dzieci najczęściej zapominają i skupiają się na tych przednich, które są widoczne.

Bardzo ważnym nawykiem jest czyszczenie zębów wieczorem po ostatnim posiłku. Należy uświadomić dziecko, że po umyciu ząbków nie możemy już nic jeść ani pić (oprócz wody). Dobrze, jeśli dziecko wyrobi sobie taki nawyk. W ten sposób unikniemy powstawania próchnicy już od najmłodszych lat.

Konsekwencje nieprawidłowej higieny jamy ustnej dzieci

Najczęstszym skutkiem – w przypadku nieodpowiedniej higieny jamy ustnej dziecka – to wystąpienie próchnicy butelkowej, która polega na gromadzeniu się bakterii po karmieniu piersią lub butelką. Gdy małe dziecko dostaje pokarm – bez następnego przemycia jamy ustnej gazikiem lub zastosowaniu szczoteczki – bakterie mogą się szybko gromadzić. W konsekwencji może prowadzić to do próchnicy. Dziecko często karmione jest późną porą lub w nocy, jednak nawet o takiej godzinie należy oczyścić dziąsła lub ząbki dziecka.

Regularne wizyty kontrolne dzieci u stomatologa – czemu są tak ważne?

Higiena, którą stosujemy w domu, jest bardzo ważna, ale nie zapominajmy o regularnych kontrolach w gabinecie stomatologicznym. Pierwsza wizyta dziecka u stomatologa powinna odbyć się już w momencie wyrżnięcia pierwszego zęba. Jest to wizyta adaptacyjna, podczas której mały pacjent zapoznaje się z gabinetem, fotelem dentystycznym oraz z samym dentystą. Takie spotkanie jest też bardzo przydatne dla rodzica, ponieważ niesie formę edukacyjną. Dzięki niej rodzic może dowiedzieć się najpotrzebniejszych informacji i zaleceń, jak prawidłowo postępować z wyrastającymi ząbkami.

Wizyty stomatologiczne w przypadku dzieci są częstsze niż u dorosłych. Zaleca się kontrole nawet co 3-4 miesiące. Mają one na celu kształtować regularność w wizytach tak, aby dziecko zawsze kojarzyło, że co jakiś czas udaje się na wizytę do swojego stomatologa.

Częstotliwość zależy od tempa wyrastania zębów oraz wymiany mleczaków na zęby stałe. Należy pamiętać, aby nie przeoczyć momentu wyrośnięcia pierwszych zębów trzonowych, które fizjologicznie posiadają wiele bruzd i zagłębień, w których szybko może gromadzić się jedzenie, co powoduje próchnicę.

W momencie pojawienia się pierwszego zęba trzonowego stomatolog, często wraz z rodzicem, podejmuje decyzję o zalakowaniu zęba. Polega to na zabezpieczeniu bruzd trzonowca specjalnym materiałem, dzięki czemu się one zmniejszą, a tym samym zminimalizujemy ryzyko rozwoju próchnicy.

Jak dieta dziecka wpływa na stan jego zębów?

Poza odpowiednią higieną i regularnymi wizytami w gabinecie, ogromne znaczenie ma także dieta dziecka. Najlepiej, aby była różnorodna – tak aby dziecku wraz z pokarmem zostały dostarczone wszystkie odpowiednie składniki. Warto zwrócić uwagę na to, żeby w posiłkach znajdowały się produkty zawierające wapń, żelazo, fosfor, fluor oraz witaminy A, E i D.

W przypadku zdrowia jamy ustnej ważne, aby dieta była uboga w cukry. Cukier to główna przyczyna powstawania próchnicy u małych dzieci. Najgorszą opcją jest spożywanie przez dzieci słodyczy typu "krówka", ciągnących się i zostających na zębach przez dłuższy czas. Nie zaleca się także słodkich i gazowanych napojów, które już od najmłodszych lat mogą mieć negatywny wpływ na stan szkliwa dzieci.

Z uwagi na rozwój aparatu żucia, dziecko powinno jeść pokarmy o różnorakiej konsystencji. W ten sposób wyrobi sobie umiejętność gryzienia, odgryzania, żucia, a przy okazji pobudzi wzrost szczęki i żuchwy.