13 września 2021

Jaką funkcję w organizmie pełni witamina E?

Doktor nauk o zdrowiu
Witamina E to nazwa grupy związków określanych jako tokoferole. Wraz z witaminą A, D i K należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, co oznacza, że jest magazynowana w organizmie człowieka (głównie w nadnerczach i tkance tłuszczowej). Witamina E posiada silne właściwości przeciwutleniające, a więc chroni komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Jej źródłem są głównie produkty pochodzenia roślinnego.
źródła witaminy K

Spis treści:

Działanie
Niedobór
Nadmiar
Suplementacja

Działanie

Witamina E występuje w ośmiu różnych formach, pod postacią tokoferoli i tokotrienoli. W Europie najpopularniejsza i najlepiej poznana jest forma alfa-tokoferolu, uznawana również za najważniejszą postać witaminy E. 

Witamina E jest silnym przeciwutleniaczem, który chroni organizm przed stresem oksydacyjnym i uszkodzeniem komórek, wywoływanym przez wolne rodniki. Wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwstarzeniowe oraz potencjalne działanie przeciwnowotworowe (w badaniach naukowych wykazano, że spożycie witaminy E powyżej 400 IU/dzień wiązało się ze statystycznie istotnym 71% zmniejszeniem ryzyka zaawansowanego raka prostaty).

Witamina E bierze także udział w syntezie substancji przeciwkrzepliwych, utrzymaniu odpowiedniej przepuszczalności błon komórkowych i zmniejszeniu agregacji płytek krwi, a co za tym idzie przeciwdziała zakrzepom. Działa nefroprotekcyjnie i kardioprotekcyjnie – wpływa na ochronę nerek oraz na profilaktykę zawału serca. Ponadto wpływa na prawidłową wydolność mięśniową oraz produkcję nasienia u mężczyzn. Ma korzystny wpływ na ciśnienie tętnicze, ponieważ zwiększa wytwarzanie tlenku azotu, działającego rozszerzająco na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych.

Źródła

Źródła witaminy E w diecie to:

  • Oleje roślinne (olej słonecznikowy, olej z zarodków pszennych)
  • Migdały
  • Orzechy laskowe
  • Orzechy ziemne
  • Orzechy włoskie
  • Nasiona słonecznika
  • Zarodki nasion zbóż
  • Kiełki
  • Szpinak
  • Brokuły
  • Otręby i płatki owsiane

Należy pamiętać o tym, że oleje roślinne i oliwa tłoczone na zimno zawierają znacznie więcej witaminy E niż oleje i oliwa produkowane przemysłowo. Podczas produkcji przemysłowej dochodzi do zniszczenia nawet 75% witaminy E.

Niedobór

Do najczęstszych objawów niedoboru witaminy E należy zaliczyć:

  • przewlekłe zmęczenie i rozdrażnienie, 
  • kłopoty z koncentracją,
  • rogowacenie skóry, wypadanie włosów 
  • anemia,
  • problemy z zębami i kośćmi,
  • podatność na infekcje,
  • zaburzenia neurologiczne,
  • bolesność i zanik mięśni.

Niedobór witaminy E w organizmie zdarza się rzadko. Obserwuje się go w przypadku zaburzeń wchłaniania tłuszczu i wśród osób z rzadką chorobą genetyczną – abetalipoproteinemią. Na niedobór witaminy E narażone są również osoby z takimi schorzeniami jak mukowiscydoza czy celiakia. 
W diagnostyce niedoborów witamin warto wykonać badanie krwi na poziom witamin i składników mineralnych.

Nadmiar

Witamina E jest magazynowana przede wszystkim w nadnerczach oraz w tkance tłuszczowej. Nadmiar witaminy E usuwany jest podczas naturalnych procesów zachodzących w organizmie człowieka. Trudno jest więc przedawkować witaminę E. Osoby stosujące suplementację powinny zachować szczególną ostrożność. O nadmiarze witaminy E mówi się, gdy jest stosowana przez dłuższy czas w dawce przekraczającej 1000 mg/dobę.

Objawy niedoboru witaminy E są nieswoiste. Do najczęstszych objawów nadmiaru witaminy E w organizmie należy zaliczyć:

  • bóle głowy,
  • zaburzenia w gospodarce jelitowej,
  • osłabienie mięśni i zaburzenia w ich funkcjonowaniu.

Suplementacja

Odpowiednia dawka witaminy E zależy od wieku, płci i stanu fizjologicznego człowieka.

  • U osób dorosłych dzienne zapotrzebowanie na witaminę E to około 10 mg u mężczyzn i około 8 mg u kobiet.  
  • U dzieci zaleca się dzienną dawkę witaminy E – około 6mg.
  • U osób starszych zalecana dzienna dawka witaminy E jest zdecydowanie wyższa – 20 do 50 mg.

Należy pamiętać o tym, że przyswajanie witaminy E przez organizm człowieka wspomagają witamina A, kompleks witamin B, witamina C, mangan, selen, fosfor oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe.

W sytuacji stwierdzenia niedoboru lub nadmiaru witaminy E w organizmie, należy przeanalizować dietę i ją zmodyfikować. W przypadku niedoboru – dodać do diety produkty bogate w witaminę E, a w przypadku nadmiaru – ograniczyć ich spożywanie. W przypadku wykrycia nadmiaru, należy zmniejszyć, a w szczególnych przypadkach zaprzestać zażywania suplementów witaminowych, w których znajduje się witamina E.