09 maja 2023

Dieta idealna – czy istnieje?

Bardzo dużo mówi się o zasadach zdrowego odżywiania. Wydaje się, że są one uniwersalne dla każdego. Ale czy można uznać, że są one przepisem na dietę idealną dla wszystkich?
dieta idealna

Spis treści:

 

Czym jest dieta idealna?

Kiedy decydujemy się na „przejście na dietę”, zależy nam na tym, aby wybrać tą najlepszą. Nic w tym dziwnego, szczególnie jeżeli wcześniejsze podejścia do zmiany nawyków żywieniowych kończyły się napadami głodu i efektem jo-jo. Wraz z podejmowaniem kolejnych prób, tym bardziej chcemy, aby w końcu ta zakończyła się sukcesem. Dlatego pojawia się pytanie – czy jest taka dieta, która będzie na tyle uniwersalna i idealna, że sprawdzi się u każdego?
 
Chociaż dieta kojarzy nam się przede wszystkim z tą odchudzającą, można nią nazwać każdy, codzienny sposób żywienia. Można też na nią przechodzić z różnych powodów. Dla jednych będzie to okazja do redukcji masy ciała, dla innych do jej zwiększania, a u niektórych jako element wspomagający leczenie chorób (np. dieta przy zapaleniu jelit). Przed „przejściem na dietę” warto skonsultować z lekarzem i dietetykiem jej założenia, aby upewnić się, czy na pewno będzie ona dla nas bezpieczna.

Cechy diety idealnej

Dietetycy nieustannie edukują na temat zasad zdrowego odżywiania. Między innymi o wprowadzeniu do codziennych posiłków warzyw i owoców, czy ograniczaniu tłustych produktów spożywczych. W planowaniu swoich codziennego jadłospisu należy jednak wziąć też pod uwagę inne czynniki wpływające na to, co spożywamy. W końcu najlepsza dieta to taka, którą jesteś w stanie utrzymać na długo. Właśnie dlatego powinna być dostosowana indywidualnie do każdej osoby. Dzięki temu łatwiej będzie utrzymać prawidłową masę ciała i zachować prawidłowe nawyki żywieniowe
 

Na jakie aspekty należy zwrócić uwagę?

  • Twoje potrzeby
Eksperci ds. żywienia co kilka lat aktualizują normy na składniki odżywcze oraz zapotrzebowanie energetyczne dla polskiego społeczeństwa. Są one wyliczane na podstawie statystyk oraz najnowszych badań naukowych i metaanaliz. W przypadku pojedynczych osób są one wskazówką, ale należy je również dostosować do indywidualnych potrzeb. Nie można dlatego powiedzieć, że wszyscy powinni spożywać 2000 kcal dziennie oraz konkretną ilość składników mineralnych. Inne zapotrzebowanie będzie miał sportowiec oraz osoba pracująca w korporacji, uprawiająca sport amatorsko. Nasze indywidualne potrzeby zależą między innymi od wieku, płci, masy ciała, uprawianej aktywności fizycznej, ale także przebytych chorób.
 
  • Stan zdrowia
Sposób żywienia może być wsparciem w leczeniu, ale w przypadku różnych chorób zalecenia żywieniowe mogą się różnić od siebie. W cukrzycy należy zwrócić szczególną uwagę na indeks i ładunek glikemiczny posiłków, w chorobach nerek na podaż białka, potasu i sodu. Pomimo że mają podobną podstawę, dostosowuje się ją do konkretnego przypadku pacjenta. Niektóre przyjmowane leki mogą też wchodzić w interakcję z żywnością lub zaburzać wchłanianie niektórych składników mineralnych. Dodatkowo nie można zapominać o nietolerancjach pokarmowych czy alergiach, które również wpływają na to, jakich produktów powinniśmy unikać. W takim przypadku dieta powinna zostać dostosowana do zaleceń lekarza i dietetyka.
 
  • Twoje preferencje smakowe
Każdy z nas ma swoje preferencje smakowe i ulubione potrawy, a za częścią produktów po prostu nie przepadamy. Preferencje smakowe są bardzo ważnym elementem codziennego żywienia. Właśnie dlatego dostosowanie do nich swojej diety jest konieczne, aby móc utrzymać ją na długie lata. Nikt nie lubi, jak się nas do czegoś zmusza. Dlaczego więc musielibyśmy opierać nasze codzienne żywienie na produktach, za którymi nie przepadamy? W ten sposób łatwo się zdemotywujemy, a zdrowe odżywianie zacznie nam się kojarzyć z czymś nieprzyjemnym. Dlatego jeżeli nie przepadasz za szpinakiem czy sokiem z selera, do swojego codziennego jadłospisu wprowadź warzywa, które lubisz. One też dostarczą do organizmu witamin i składników odżywczych.
 
Oczywiście warto otwierać się na nowe doznania smakowe i próbować nowych produktów, albo różnych form i tekstur. Jednak najlepiej jak nie będzie temu towarzyszyła zbędna presja czy stres – szukajmy rozwiązań i ewentualnych kompromisów.
 
  • Obecna sytuacja życiowa
Dla niektórych osób spożywanie 5 posiłków dziennie o regularnych porach może być niemożliwe do zrealizowania. Zarówno ze względu na różnice w odczuwaniu głodu jak i napiętym planie dnia. Osobie pracującej z określonymi godzinami przerw jest łatwiej regularnie spożywać posiłki, niż studentowi z innym planem zajęć każdego dnia. Właśnie dlatego ważne jest, aby dostosować swój sposób żywienia również pod tryb pracy i obecną sytuację życiową. Warto się zastanowić, czy masz w pracy czas na zjedzenie większego posiłku, czy raczej na mniejsze przekąski.
 
Są również takie zawody, które wymagają częstego jedzenia na mieście podczas spotkań z klientami. Pod takie okazje również warto dostosować swoją codzienną dietę – w końcu do restauracji nie weźmiesz lunchu w pudełku ;)
 
  • Sytuacja finansowa
Pomimo powszechnego przekonania zdrowe odżywianie nie musi być drogie. Jeżeli nie masz na to funduszy, nie musisz włączać do swoich posiłków nasion chia, czy spożywać wyłącznie produktów bio. Jak najbardziej możesz korzystać z sezonowych, tańszych produktów, a Twoja dieta nadal będzie dobrze zbilansowana i pełna witamin. Nikt nie powinien Cię „zmuszać” do kupowania suplementów za kilkaset złotych, czy korzystania z detoksów sokowych obiecując, że tylko w ten sposób osiągniesz wymarzoną sylwetkę.
 
  • Warunki i miejsce zamieszkania
Może wydawać się to oczywiste, ale dieta powinna być również dostosowana do miejsca, w którym mieszkasz. Mieszkanie w mniejszym miasteczku nie sprawia, że musisz jeździć 50 km do większego miasta po specjalne, uznawane za „lepsze” artykuły.
Jeżeli nie masz też czasu na odwiedzanie lokalnych bazarków i najlepszych piekarni w mieście, możesz bez problemu zaopatrzyć się w warzywa, owoce, pełnoziarniste pieczywo i mięso w najbliższym supermarkecie. Zdecydowanie ważniejsze jest to, że te produkty są elementem Twojej diety, niż to gdzie je zakupiłeś :)
 
Jak widzisz, nie ma idealnej diety, która by odpowiadała każdemu. Można jednak wypracować taki sposób żywienia, który będzie najlepiej dostosowany do Ciebie, a co za tym idzie najbardziej skuteczny. W jego przygotowaniu pomoże Ci dietetyk, który po dokładnym wywiadzie żywieniowym dostosuje dietę do Twoich indywidualnych potrzeb.

Źródła

  1. Lansang M.C. i wsp. “Diabetes with obesity--Is there an ideal diet?”. Cleveland Clinic journal of medicine, 2017,  nr 84(7), s. 4-14.
  2. M. Jarosz i wsp. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie; Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020.