Żółtaczka noworodka – objawy, przyczyny, leczenie. Kiedy stosuje się fototerapię?

Spis treści

1. Przyczyny żółtaczki u noworodka
2. Objawy żółtaczki fizjologicznej
3. Postępowanie w żółtaczce fizjologicznej
4. Żółtaczka noworodka. Fototerapia
5. Żółtaczka związana z karmieniem piersią
6. Żółtaczka patologiczna

Przyczyny żółtaczki u noworodka

Żółtaczka fizjologiczna jest stanem przejściowym, który pozwala na przystosowanie się noworodka do życia zewnątrzmacicznego. W okresie płodowym dziecko posiada w krwinkach czerwonych inny rodzaj hemoglobiny – hemoglobinę płodową, która po urodzeniu musi zostać zastąpiona hemoglobiną występującą w erytrocytach każdego z nas.

Dodatkowo, płód posiada większą ilość krwinek czerwonych, które po urodzeniu rozpadają się, powodując zmniejszenie liczby erytrocytów oraz wymianę rodzaju hemoglobiny. W trakcie rozpadu krwinek czerwonych wydzielana jest bilirubina, czyli żółty barwnik, który jest odpowiedzialny właśnie za żółte zabarwienie noworodka.

Objawy żółtaczki fizjologicznej

Żółtaczka fizjologiczna, prócz zażółcenia główki, a czasem i tułowia, nie daje żadnych innych objawów. Żółtaczka ta rozpoczyna się nie wcześniej niż w 2-3 dobie życia i samoistnie ustępuje zwykle do 10. dnia życia. Dziecko w tym czasie powinno samo wybudzać się na karmienia i być aktywne w czasie jego trwania.

Wystąpienie jakichkolwiek innych objawów, mogących wskazywać na złe samopoczucie dziecka, powinno skłonić rodzica do wnikliwej obserwacji oraz kontaktu z lekarzem lub położną.

Postępowanie w żółtaczce fizjologicznej

W przypadku żółtaczki o przebiegu łagodnym, objawy ustępują samoistnie i nie ma konieczności wdrażania leczenia wspomagającego. Warto, aby w tym okresie zadbać o częste i prawidłowe karmienie dziecka piersią, które zapewni dostarczenie dziecku odpowiedniej ilości kalorii i odpowiednio nawodni malucha. Ważne, żeby oprócz mleka mamy nie podawać dziecku wody ani roztworu glukozy, ponieważ w żaden sposób nie przyspieszy to ustępowaniu żółtaczki, a zmniejszy jedynie ilość podawanego, wartościowego mleka.

W czasie pobytu dziecka w szpitalu codziennie na obchodzie nieinwazyjnie i bezboleśnie przez skórę noworodka sprawdzane jest stężenie bilirubiny w celu szybkiego wykrycia ewentualnego wzrostu poziomu bilirubiny powyżej normy i przeprowadzenia dodatkowych badań.

Żółtaczka noworodka. Fototerapia

W przypadku nasilenia się objawów żółtaczki w trakcie pobytu w szpitalu, lekarz na podstawie badań z krwi może zlecić fototerapię dziecka. Fototerapia jest metodą małoinwazyjną, polegającą na naświetlaniu możliwie jak największej powierzchni ciała dziecka światłem UV fioletowym lub niebieskim. Pod wpływem światła zmagazynowana w skórze bilirubina ulega rozkładowi, a następnie w prostszej formie usuwana jest z organizmu.

Fototerapia w głównej mierze jest prowadzona w warunkach szpitalnych, bez konieczności oddzielania dziecka od mamy. Niektóre szpitale, w przypadku łagodnej żółtaczki, umożliwiają wypożyczenie materacyka emitującego promienie UV, dzięki czemu za zgodą lekarza leczenie możne odbywać się w domu.

Żółtaczka związana z karmieniem piersią

Żółtaczka związana z karmieniem piersią jest łagodną postacią żółtaczki, która pojawia się nie wcześniej niż po ukończeniu 2. doby życia dziecka oraz czas jej ustępowania przedłuża się najczęściej do ok. 2 tygodni, a czasem nawet do 3. miesiąca życia. Prócz zażółcenia skóry, nie występują inne niepokojące objawy.

Ten rodzaj żółtaczki jest spowodowany przez występowanie w pokarmie mamy substancji hamującej wychwyt i usuwanie bilirubiny oraz niejednokrotnie poprzez opóźnione pierwsze karmienie i niedojrzałość układu pokarmowego noworodka. Pomimo występowania substancji hamujących w mleku mamy, to nadal w przypadku żółtaczki związanej z karmieniem piersią zaleca się częste i efektywne karmienie naturalne.

Podobnie jak przy żółtaczce fizjologicznej, w przypadku stabilnego stanu dziecka oraz braku nadmiernych wartości stężenia bilirubiny we krwi malucha nie stosuje się leczenia wspomagającego.

Żółtaczka patologiczna

Kiedy żółtaczka u noworodka pojawia się już w pierwszej dobie życia, stężenia bilirubiny we krwi dziecka są wysokie lub żółtaczka utrzymuje się ponad 2 tygodnie, należy wykonać badania dodatkowe, ponieważ zażółcenie skóry noworodka może świadczyć o wystąpieniu żółtaczki innej niż fizjologiczna. Najczęściej żółtaczkę patologiczną wywołują takie choroby jak:

• konflikt serologiczny,
• wirusowe zakażenie wątroby,
• zarośnięcie dróg żółciowych,
• choroby wątroby oraz dróg żółciowych.

W przypadku wystąpienia żółtaczki innej niż fizjologiczna, ważne jest znalezienie przyczyny choroby, jej leczenie oraz przeciwdziałanie występowaniu wysokich stężeń bilirubiny.