13 września 2023
LeczenieChoroby

Zespół Aspergera – przyczyny, objawy, leczenie

Piotr Grajewski
Psycholog
4 min.
Po raz pierwszy objawy zespołu Aspergera zostały opisane w latach 40. XX wieku przez austriackiego lekarza, Hansa Aspergera. Jest to przykład całościowego zaburzenia rozwojowego.
Zespół Aspergera – przyczyny, objawy, leczenie

Spis treści:

  1. Objawy zespołu Aspergera
  2. Zespół Aspergera – rozpoznanie
  3. Przyczyny zespołu Aspergera
  4. Zespół Aspergera – leczenie
  5. Zespół Aspergera w ICD-11 i DSM-5

 

Objawy zespołu Aspergera

W ramach ICD-10 (klasyfikacji obecnie obowiązującej w Polsce) zespół Aspergera znajduje się wśród całościowych zaburzeń rozwojowych. Do tej samej grupy przypisano również spektrum autyzmu.
 
Zespół Aspergera charakteryzuje się:
 
  • nieprawidłowościami w zakresie interakcji społecznych, takimi jak np. brak zdolności do wchodzenia w interakcję z rówieśnikami, niezrozumienie sygnałów społecznych, niewłaściwe społeczne i emocjonalne zachowania;
  • trudnościami w adaptacji do nowych zmian;
  • zawężonymi, stereotypowymi zainteresowaniami i aktywnościami;
  • egocentryzmem i upośledzeniem empatii;
  • zaburzeniami mowy;
  • zaburzeniami w koordynacji ruchowej.
W odróżnieniu od autyzmu nie występują trudności w rozwoju mowy i funkcji poznawczych.
 

Zespół Aspergera – rozpoznanie

Szacuje się, że zespół Aspergera dotyka około 0,3-8,4 na 10 tys. dzieci. Częściej jest rozpoznawany u mężczyzn niż u kobiet. Pacjenci uzyskują diagnozę przeważnie w wieku 8-11 lat. Diagnozowanie dzieci poniżej 5. roku życia stwarza duże trudności ze względu na prezentowane objawy.
 
W dorosłości symptomy zespołu są bardziej widoczne, na co wpływ mają większe oczekiwania stawiane osobom dorosłym w obszarze społecznym. Uważa się, że u kobiet i dziewcząt trudniej rozpoznać zespół Aspergera ze względu na ich większą skuteczność w maskowaniu deficytów społecznych. 
 

Przyczyny zespołu Aspergera

Przyczyny rozwoju zespołu Aspergera nie są jednoznacznie ustalone, ale wyniki badań wskazują na niektóre czynniki ryzyka. Zalicza się do nich: 
 
  • obciążenie genetyczne, 
  • urazy okołoporodowe, 
  • uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, 
  • niektóre infekcje wirusowe.
 

Zespół Aspergera – leczenie

W terapii zespołu Aspergera wykorzystuje się wiele podejść i metod. Oddziaływania terapeutyczne powinny być ustalone indywidualnie do potrzeb i objawów. Najczęściej wykorzystywane są:
 
  • terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która w głównej mierze jest ukierunkowana na redukcję symptomów depresyjnych i objawów związanych z odczuwanymi lękami i fobiami;
  • terapia behawioralna zakładająca naukę nowych zachowań w oparciu o pozytywne wzmocnienia. Istnieje wiele programów ukierunkowanych na wypracowanie konkretnych umiejętności i zachowań;
  • Trening Umiejętności Społecznych (TUS), który skupia się na poprawie funkcjonowania społecznego;
  • farmakoterapia w oparciu o stymulanty i agonistów receptorów adrenergicznych α-2, uzyskująca dobre wyniki w łagodzeniu objawów lęku oraz zachowań agresywnych. 
 

Zespół Aspergera w ICD-11 i DSM-5

Zespół Aspergera był przedmiotem badań od wielu lat. Specjaliści, zajmujący się diagnozą i terapią zaburzeń nieprorozwojowych, dodatkowo podkreślali duże trudności związane z prawidłową oceną oraz z rozpoznaniem tego zaburzenia. Ze względu na te doświadczenia, a także uzyskane wyniki badań, eksperci, którzy przygotowują najnowszą i jedenastą edycję klasyfikacji ICD, zdecydowali się na nieuwzględnienie tej jednostki nozologicznej. Podobny ruch wybrali autorzy DSM-5, czyli Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne.
 
Oznacza to, że w momencie, gdy ta klasyfikacja będzie prawnie obowiązywała w Polsce, lekarze nie będą mogli wystawić diagnozy zespołu Aspergera. Dotychczasowe informacje wskazują na objęcie objawów w ramach zaburzenia ze spektrum autyzmu – w ramach osób będących w grupie wysoko funkcjonujących.
 

Pamiętaj!

Jeżeli spotykasz w swoim życiu osobę z zespołem Aspergera, nie powinien to być powód do dyskryminacji, wykluczenia czy naśmiewania się z niej. W mediach często można spotkać się ze stereotypowym przedstawieniem tego zaburzenia, które przyczynia się do stygmatyzacji.

Źródła

  1. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596.
  2. FI Tarazi, ZT Sahli, J Pleskow & SA Mousa. (2015). Asperger’s syndrome: diagnosis, comorbidity and therapy. Expert Review of Neurotherapeutics. 15:3, 281-293, DOI: 10.1586/14737175.2015.1009898.
  3. Krawczyk, P., & Święcicki, Ł. (2020). ICD-11 vs. ICD-10 – a review of updates and novelties introduced in the latest version of the WHO International Classification of Diseases. Psychiatria Polska, 54(1). https://doi.org/10.12740/pp/103876.
  4. Sławińska, A. (2014). Asperger’s syndrome in adults – similarities with other disorders, comorbid disorders and associated problems. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 14(4). https://doi.org/10.15557/pipk.2014.0041.
  5. Tolak, K., & Sybilski, A. J. (2007). Zespół Aspergera – autyzm łagodny czy odrębna jednostka chorobowa?. Pediatria Polska, 82(3). https://doi.org/10.1016/s0031-3939(07)70424-9.
  6. World Health Organization. (2016). International statistical classification of diseases and related health problems (10th ed.). https://icd.who.int/browse10/2016/en.
  7. World Health Organization. (2019). International statistical classification of diseases and related health problems (11th ed.). https://icd.who.int/.

Artykuł ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji lekarskiej. Celem materiału jest promocja zdrowia i profilaktyki chorób. Pamiętaj, że proces leczenia powinien być dostosowywany do indywidualnej sytuacji pacjenta. Jeżeli zauważasz u siebie niepokojące objawy, skonsultuj je z lekarzem.

Polecane