Próchnicowe uszkodzenie zębów – co warto wiedzieć?

1. Czym jest próchnica?

2. Próchnicy da się zapobiec

3. Czynniki wspierające procesy naprawcze

4. Co z tym fluorem?

5. PZU Zdrowie w trosce o Twoje uzębienie

 

To proces uszkodzenia tkanek twardych zębów wywołany przez produkty metabolizmu bakterii próchnicotwórczych. Najliczniejszymi z nich są Streptococcus mutans i Streptococcus sobrinus, które w większej lub mniejszej ilości bytują w każdej uzębionej jamie ustnej. W uproszczeniu można powiedzieć, że jest to uszkodzenie chemiczne, które jednak nigdy nie wystąpiłoby bez udziału bakterii.

 

Pomimo wzrostu świadomości i zwiększonego dostępu do środków codziennej higieny jamy ustnej częstotliwość występowania próchnicy jest nadal bardzo wysoka. Według danych sprzed 10 lat nadal sięgała w polskim społeczeństwie 85-90%.

 

Wczesny etap rozwoju próchnicy (demineralizację szkliwa) można odwrócić – przy pomocy remineralizacji, która jest naturalną reakcją obronną. Ślina zawiera w swoim składzie podstawowe składniki mineralne i pierwiastki śladowe pochodzenia zewnętrznego. Może również zwiększać swoją ilość poprzez sekrecję ślinianek, co prowadzi do zmniejszenia zakwaszenia jamy ustnej wynikającej z działalności bakterii. Ponieważ jest to proces ciągły, można uznać, że w czasie użytkowania zębów nieustannie oraz dynamicznie zmienia się jakość szkliwa zębów.

 

Naturalna remineralizacja w oparciu o własne zasoby mineralne to jednak proces mało wydajny. Jej skuteczność spada w związku ze spożywaniem pokarmów o dużej zawartości cukrów prostych, które mogą zwiększać dynamikę metabolizmu bakterii próchnicotwórczych. Niestety jeśli proces naprawczy nie jest dodatkowo wspierany, najczęściej kończy się niepowodzeniem – powstaniem ubytku próchnicowego. 

 

Badania wskazują, że istnieje kilka czynników mających wpływ na wspomaganie procesów naprawczych uszkodzonego szkliwa. Część z nich polega na zmianie nawyków żywieniowych i poprawie stanu higieny. Ograniczenie wpływu kwasów oraz czynnika bateryjnego na szkliwo podnosi pH jamy ustnej i jest ważnym czynnikiem rozpoczynającym procesy naprawcze. 

 

Kolejnym ważnym elementem jest dodatkowe dostarczenie do śliny jonów wapnia, fosforanowych i fluorkowych. Czynimy to najczęściej przez miejscową (kontaktową) podaż minimalnych dawek tych pierwiastków w codziennie stosowanych produktach do pielęgnacji jamy ustnej np. past do zębów i płukanek do jamy ustnej.

 

Badania wskazują, że to właśnie fluor wykazuje najwyższą skuteczność w zapobieganiu próchnicy poprzez: 

Potrzeba bardzo niewielkich dawek fluoru, aby zapobiec uszkodzeniu zębów. Dla dorosłych to zaledwie 1450 ppm (parts per milion), a w przypadku produktów przeznaczonych dla dzieci do 6 roku życia, zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej – 1000 ppm. W ten sposób wpływamy na przywrócenie równowagi zaburzonej przez procesy przyjmowania pokarmów „gojąc” uszkodzone tkanki szkliwa. Należy pamiętać, że w przypadku dzieci konieczny jest nadzór rodzicielski przy wykonywaniu czynności pielęgnacyjnych. Nie tylko w zakresie poprawności techniki szczotkowania, ale również ilości używanych preparatów zawierających fluor oraz efektywności usuwania resztek z obrębu jamy ustnej.

 

Warto wiedzieć, że niekiedy używa się wyższych stężeń fluoru do codziennej pielęgnacji, jednak należy zawsze opierać się na rekomendacji lekarza stomatologa. 

Lęk przed cytotoksycznymi skutkami podawania leków jest jak najbardziej uzasadniony, ale nie powinien przesłaniać dobrodziejstw ich efektów leczniczych, jeśli są podawane w odpowiedniej dawce. Lecznicza suplementacja niskich dawek fluoru w postaci past, płukanek czy żeli leczniczych wspiera zachowanie zdrowego uzębienia. To wszystko pomimo nieustających uszkodzeń powierzchni zębów, mających miejsce podczas przyjmowania pokarmów. Jest to zatem proces ciągły.

 

Niezwiązani ze stomatologią sceptycy wykluczają związki fluoru z asortymentu powszechnie dostępnych środków profilaktycznych. Nikt z profesjonalistów nie podważa, że fluor jest cytotoksyną, która w przypadku przedawkowania potrafi wyrządzić wiele szkód. Jednak używany miejscowo na powierzchni zębów w odpowiedniej dawce zapobiega rozwojowi próchnicy. Nie tylko hamuje metabolizm bakterii próchnicotwórczych, lecz także proces remineralizacji. Tworzy związki chemiczne z hydroksyapatytem szkliwa o znacznie większej twardości i mniejszej podatności na rozpuszczanie. Tym samym naprawia uszkodzenia i podnosi odporność na kolejne uszkodzenia. 

 

Należy być świadomym, że margines między dawką terapeutyczną a toksyczną związków fluorowych jest bardzo duży, zatem prawdopodobieństwo działania toksycznego jest niewielkie. 

 

Aby utrzymać uzębienie w dobrej kondycji nie wystarczy stosować środki profilaktyczne. Tylko działanie wsparte systematyczną kontrolą stanu jamy ustnej i okresową profesjonalną higienizacją zapewni sukces w postaci zdrowia jamy ustnej, co rzutuje na stan zdrowia całego organizmu.

 

O swoje uzębienie zadbasz również w wybranych placówkach PZU Zdrowie, gdzie profesjonaliści przeprowadzą przegląd, wykonają higienizację, a w przypadku jakichkolwiek problemów wprowadzą odpowiednie leczenie. Nasi stomatolodzy czekają na Was w poniższych placówkach:

Nowe gabinety stomatologiczne już wkrótce pojawią się w kolejnych placówkach własnych.