13 sierpnia 2024

Jak poprawnie wykonywać martwy ciąg? Najczęstsze błędy i potencjalne urazy

Rezydent ortopedii i traumatologii narządu ruchu
4 min.
Martwy ciąg, zasłużenie nazywany królem wszystkich ćwiczeń, jest podstawowym elementem treningów siłowych (choć jest też szeroko stosowany w fizjoterapii, aby poprawić siłę funkcjonalną i postawę). To ćwiczenie angażuje wiele dużych grup mięśniowych: plecy, nogi i tzw. "core". Niemniej jest technicznie wymagające, bowiem wykonywanie martwego ciągu z nieprawidłową techniką może prowadzić do kontuzji, czasem brzemiennych w skutkach. Znajomość poprawnej techniki, najczęstszych błędów i potencjalnych urazów oraz wskazówki, jak ich uniknąć, pozwolą bezpiecznie i efektywnie wykonywać martwy ciąg.
Bezpieczne wykonanie martwego ciągu

Spis treści

  1. Warianty martwego ciągu
  2. Najczęstsze błędy przy martwym ciągu – jak ich unikać?
  3. Martwy ciąg – potencjalne urazy i ich ryzyko
  4. Bezpieczny martwy ciąg. 4 kluczowe porady

 

Warianty martwego ciągu

Istnieje kilka popularnych wariantów martwego ciągu, z których każdy celuje w różne grupy mięśniowe i jest odpowiedni dla różnych poziomów zaawansowania.

  • Klasyczny martwy ciąg – najczęściej spotykana forma; angażuje plecy, pośladki, mięsień czworogłowy uda i mięśnie brzucha.
  • Martwy ciąg sumo – charakteryzuje się szerszym rozstawem stóp i palcami skierowanymi na zewnątrz, co bardziej angażuje przywodziciele stawu biodrowego, tj. grupę przyśrodkową mięśni uda.
  • Martwy ciąg rumuński (RDL) – skupia się na plecach i pośladkach; w mniejszym stopniu wykorzystuje ruch prostowania kolan, skupia się na ruchu tułowiem i wyproście w stawie biodrowym.
  • Martwy ciąg z trapbarem – wykorzystuje gryf heksagonalny, zmniejszając obciążenie dolnej części grzbietu, co czyni go bardziej przyjaznym dla początkujących.

 

Najczęstsze błędy przy martwym ciągu – jak ich unikać?

Wykonywanie martwego ciągu z nieprawidłową techniką może prowadzić do różnych urazów. Poniżej wymienione zostały najczęstsze błędy i wskazówki, jak je poprawić.

  1. Zaokrąglanie pleców – utrzymywanie prostych pleców jest kluczowe. Kręgosłup posiada naturalne krzywizny, zapewniające optymalne przenoszenie obciążeń. Zaokrąglone plecy nakładają nadmierne siły na dolny odcinek kręgosłupa. Skoncentruj się na zaangażowaniu mięśni brzucha i utrzymaniu neutralnej pozycji kręgosłupa przez cały czas.
  2. Nieprawidłowa pozycja bioder i tułowia – początkujący często próbują za bardzo "przysiąść" do wykonania martwego ciągu. Tak niskie początkowe ustawienie bioder może zaburzyć mechanikę ćwiczenia. Staraj się zaczynać z pozycji pośredniej – biodra powinny być nieco powyżej kolan, barki nieco powyżej bioder.
  3. Problemy z trajektorią ruchu sztangi – sztanga powinna być blisko ciała. W zasadzie powinna delikatnie ślizgać się po przedniej powierzchni nóg. Sztanga, która oddala się, zwiększa obciążenie dolnej części grzbietu. Trzymaj sztangę w kontakcie z nogami przez obie fazy ćwiczenia.
  4. Nieprawidłowe rozłożenie nacisku na stopy – balansuj ciężar na śródstopiu. Unikaj unoszenia się na palce lub nadmiernego pochylania się na piętach.
  5. Pozycja szyi – utrzymuj szyję w neutralnej pozycji i skieruj wzrok przed siebie. Nadmierne patrzenie w górę lub w dół może obciążać szyję.

 

Martwy ciąg – potencjalne urazy i ich ryzyko

Zrozumienie ryzyka związanego z martwym ciągiem jest kluczowe dla jego zapobiegania. Jakie są najczęstsze urazy związane z tym ćwiczeniem?

  • Urazy dolnego odcinka grzbietu, w tym kręgosłupa – nieprawidłowa technika, zwłaszcza zaokrąglone plecy, mogą prowadzić do przepukliny krążków międzykręgowych (tzw. dyski) lub nadwyrężenia mięśni prostowników grzbietu.
  • Zerwanie ścięgna bicepsa – ten dość widowiskowy uraz może się zdarzyć przy próbie podniesienia zbyt dużego ciężaru i próbie kompensacji poprzez zgięcie w łokciu.
  • Uszkodzenia kolan – nadmierne prostowanie kolan lub niewłaściwe ustawienie kolan stwarzają ryzyko naciągnięcia więzadeł lub urazy łąkotek.
  • Zwichnięcia barków (rzadki, ale poważny uraz) – brak odpowiedniego napięcia w barkach może prowadzić do ich zwichnięcia, zwłaszcza przy dużych obciążeniach i już wyjściowo współistniejącej niestabilności barku.
  • Urazy goleni – częsty kontakt sztangi z goleniami może powodować siniaki i zadrapania, dlatego pomocne może okazać się noszenie wysokich skarpet lub ochraniaczy na golenie.
  • Odciski na dłoniach – intensywne ćwiczenia ze sztangą mogą powodować uszkodzenia i pęknięcia skóry, dlatego używaj magnezji, jeśli chcesz zminimalizować ich ryzyko.

 

Bezpieczny martwy ciąg. 4 kluczowe porady

  1. Prawidłowa rozgrzewka to podstawa. Upewnij się, że mięśnie są dobrze rozgrzane i gotowe na obciążenie. Włącz dynamiczny stretching i lekkie cardio do planu rozgrzewki przed treningiem oporowym.
  2. Zacznij od lekkich ciężarów. Na początku treningu podnoś lżejsze ciężary w ramach tak zwanej serii rozgrzewkowej. W ten sposób przypomnisz sobie technikę i rozgrzejesz mięśnie przed przejściem do cięższych obciążeń.
  3. Progresuj stopniowo. Zwiększaj ciężary krok po kroku, aby uniknąć przeciążenia mięśni i stawów.
  4. Korzystaj z pomocy profesjonalistów. Jeśli nie jesteś pewny swojej techniki, skonsultuj się z trenerem lub fizjoterapeutą. Lepiej poprosić o pomoc niż później ponosić koszty finansowe i zdrowotne poważnej kontuzji.
     

Światowy rekord w martwym ciągu wynosi ponad 500 kg (w zależności od źródła pretendentów do tego tytułu jest kilku), co pokazuje ogromny potencjał ludzkiej siły.

Martwe ciągi są popularne nie tylko kulturystów, ale także szeroko stosowane w fizjoterapii, aby poprawić siłę funkcjonalną i postawę.

Źródła

  1. Bengtsson V., Berglund L., Aasa U., Narrative review of injuries in powerlifting with special reference to their association to the squat, bench press and deadlift, BMJ Open Sport Exerc Med, 2018.
  2. Bengtsson V., Aasa U., Öhberg F., Berglund L., Thoracolumbar and Lumbopelvic Spinal Alignment During The Deadlift Exercise: A Comparison Between Men And Women, Int J Sports Phys Ther, 2022.
  3. Swinton P.A., Stewart A., Agouris I., Keogh J.W., Lloyd R., A biomechanical analysis of straight and hexagonal barbell deadlifts using submaximal loads, J Strength Cond Res, 2011.
  4. Andersen V., Fimland M.S., Mo D.A., Iversen V.M., Vederhus T., Rockland Hellebø L.R., Nordaune K.I., Saeterbakken A.H., Electromyographic Comparison of Barbell Deadlift, Hex Bar Deadlift and Hip Thrust Exercises: A Cross-Over Study, J Strength Cond Res, 2018.
  5. Berglund L., Aasa B., Hellqvist J., Michaelson P., Aasa U., Which Patients with Low Back Pain Benefit From Deadlift Training?, J Strength Cond Res, 2015.