Cesarskie cięcie – na czym polega, wskazania, powikłania, pierwsze godziny po operacji, fakty i mity

Położna

7 min.

Cięcie cesarskie jest operacyjną metodą zakończenia ciąży. Jest to alternatywna metoda porodu w momencie kiedy poród drogami i siłami natury jest niemożliwy lub stanowi ryzyko dla zdrowia i życia matki oraz dziecka. Cięcie cesarskie jest najczęściej przeprowadzaną operacją położniczą. W Polsce odsetek ciąż zakończonych drogą cięcia wynosi aż 43% i stanowi jeden z najwyższych w Europie. Według WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) liczba ciąż zakończonych cięciem cesarskim nie powinna przekraczać 15%, dlatego tak ważna jest odpowiednia ocena ryzyka porodu drogami natury i kwalifikacja pacjentek do rozwiązania ciąży przez cięcie cesarskie.

Wskazania do cięcia cesarskiego

Ze względu na rodzaj i czas wystąpienia ryzyka dla matki i dziecka wskazania do przeprowadzenia cięcia cesarskiego zostały podzielone na cztery grupy.

I. Wskazania planowe

Cięcie cesarskie odbywa się w ustalonym terminie, ponieważ czynniki uniemożliwiające poród drogami natury nie stanowią bezpośredniego zagrożenia przed rozpoczęciem porodu. Do tych wskazań należą:

nieprawidłowe położenie płodu,
duży płód,
wady anatomiczne miednicy,
wady wrodzone płodu mogące utrudniać przebieg porodu,
cienka blizna macicy < 2 mm po poprzednim cięciu cesarskim,
wskazania pozapołożnicze (okulistyczne, kardiologiczne, ortopedyczne, neurologiczne, psychiatryczne).

II. Wskazania pilne

Cięcie cesarskie powinno się odbyć po uzyskaniu wyników niezbędnych badań, ponieważ istnieją czynniki potencjalnie zagrażające życiu i zdrowiu matki lub płodu. Czynniki te nie stanowią bezpośredniego zagrożenia w danym momencie, ale sytuacja położnicza może w każdej chwili ulec pogorszeniu. Wśród tych czynników wyróżniamy:

nieprawidłowe ułożenie główki płodu,
dystocja szyjkowa (nieprawidłowe rozwieranie się szyjki macicy),
ciężki stan przedrzucawkowy,
poród przedwczesny dziecka, dla którego poród drogami natury stanowi duże ryzyko uszkodzenia lub śmierci.

III. Wskazania naglące

Cięcie cesarskie powinno odbyć się w trakcie oczekiwania na niezbędne wyniki, ponieważ czynniki potencjalnie zagrażające życiu i zdrowiu matki lub dziecka występują i powtarzają się w regularnych odstępach. Wskazania naglące to:

powtarzające się epizody bradykardii (długotrwałe zwolnienia czynności serca płodu),
bradykardia niereagująca na leczenie,
brak odpowiedniego postępu porodu przy deceleracjach późnych (krótkotrwałe zwolnienia czynności serca płodu).

IV. Wskazania nagłe

Cięcie cesarskie powinno być wykonane natychmiast, ponieważ zaburzenia płodowe lub matczyne występują w sposób ciągły i bezpośrednio zagrażają zdrowiu lub życiu matki bądź płodu. Do tych wskazań należą:

wypadnięcie pępowiny,
pęknięcie macicy,
przedwczesne oddzielenie łożyska,
rzucawka,
zaburzenia czynności serca płodu.

Przebieg cięcia cesarskiego

W przypadku cięć planowych pacjentka powinna zgłosić się do szpitala dzień przed operacją. Ciężarna zostaje przyjęta do oddziału gdzie położne przygotowują ją do operacji. W dniu zabiegu pacjentka pozostaje na czczo. Położne zakładają wkłucie dożylne – wenflon, przez który podawany jest płyn z elektrolitami oraz antybiotyk. Ciężarna proszona jest o umycie się w specjalnym płynie antyseptycznym oraz w miarę możliwości o usunięcie owłosienia z okolicy podbrzusza. Następnie kobieta przewożona jest na blok operacyjny. Na sali operacyjnej położna zakłada cewnik do pęcherza moczowego, natomiast anestezjolog podaje znieczulenie. W większości przypadków podawanie jest znieczulenie zewnątrzoponowe, które powoduje, że pacjentka jest świadoma w trakcie trwania operacji. W przypadku cięć cesarskich nagłych anestezjolog może zadecydować o podaniu znieczulenia ogólnego w celu przyspieszenia przeprowadzenia operacji.

Kiedy znieczulenie zacznie działać lekarz ginekolog przystępuje do zdezynfekowania pola operacyjnego, miejsca znajdującego się tuż nad spojeniem łonowym, a następnie nacina skórę i powłoki jamy brzusznej. Po dotarciu do jamy macicy położnik wydobywa dziecko i przekazuje je zespołowi neonatologicznemu.

Końcowym etapem operacji jest wydobycie łożyska i zszycie przeciętych warstw. Cały zabieg operacyjny trwa około 30 minut.

Pierwsze godziny po operacji

Bezpośrednio po operacji kobieta wraz z dzieckiem przewożona jest na salę pooperacyjną, gdzie powinna odpoczywać. W tym czasie przy pomocy położnej powinno dojść do pierwszego karmienia dziecka. Po ok. 8 godzinach, kiedy znieczulenie przestanie działać, wyjmowany jest cewnik z pęcherza moczowego. W asyście personelu medycznego kobieta powinna wstać z łóżka. Po tym czasie wraz z maluszkiem pacjentka przenoszona jest na oddział położniczo-noworodkowy.

Powikłania cięcia cesarskiego

Cięcie cesarskie jest stosunkowo prostą operacją, która nie niesie za sobą poważnych powikłań. Jednak jak po każdym zabiegu chirurgicznym mogą wystąpić powikłania, szczególnie kiedy operacja przeprowadzana jest w trybie nagłym. Do najczęściej występujących powikłań zaliczamy:

zakażenie rany pooperacyjnej ,
uszkodzenie narządów miednicy,
rozejście się blizny po cięciu cesarskim,
uszkodzenie pęcherza moczowego,
zrosty w miednicy mniejszej.

Fakty

Cięcie cesarskie wykonuje się tylko na podstawie medycznych wskazań.

W Polsce nie ma możliwości wykonania cięcia cesarskiego na życzenie pacjentki. Lekarz ginekolog może skierować pacjentkę na operację tylko w przypadku występowania czynników ryzyka zagrażających zdrowi lub życiu matki bądź dziecka.

Bezpośrednio po cięciu cesarskim można karmić piersią.

Po operacji nie ma przeciwwskazań do karmienia piersią, ponieważ leki podawane w trakcie zabiegu nie przechodzą do mleka matki.

Mity

Po cięciu cesarskim kolejny raz nie można rodzić drogami natury.

Jest możliwość porodu kolejnego dziecka drogami natury, jednak o sposobie porodu decyduje lekarz, który zbada grubość blizny na macicy po cięciu cesarskim i oceni, który sposób rozwiązania kolejnej ciąży będzie najbezpieczniejszy dla mamy i dziecka.

Cięcie cesarskie jest bezbolesnym sposobem urodzenia dziecka.

Rzeczywiście sama operacja jest bezbolesna ze względu znieczulenie. Jednak po ustania znieczulenia kobieta odczuwa ból związany z gojeniem się przerwanych tkanek. Badania dowodzą, że okres rekonwalescencji u kobiet po cięciu cesarskim jest dłuższy w porównaniu do okresu rekonwalescencji u kobiet rodzących drogami natury.

Podziel się artykułem nafacebook twitter

Źródła

Santorek N. i wsp. Cięcie cesarskie. Rosnący odsetek i zmiana trendów we wskazaniach. Varia Medica 2019, tom 3, nr 4, s. 279-288
Wielgoś M. i wsp. Recommendations of the Polish Society of Gynecologists and Obstetricians regarding caesarean sections. Ginekol Pol 2018, 89(11), s. 644-657
World Health Organization Human. Reproduction Programme, 10 April 2015. WHO Statement on caesarean section rates. Reprod Health Matters. 2015, 23(45), s. 149–15

Artykuł ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji lekarskiej. Celem materiału jest promocja zdrowia i profilaktyki chorób. Pamiętaj, że proces leczenia powinien być dostosowywany do indywidualnej sytuacji pacjenta. Jeżeli zauważasz u siebie niepokojące objawy, skonsultuj je z lekarzem.