01 lipca 2025
Cesarskie cięcie – na czym polega, wskazania, powikłania, pierwsze godziny po operacji, fakty i mity
7 min.
Cięcie cesarskie jest operacyjną metodą zakończenia ciąży. Jest to alternatywna metoda porodu
w momencie kiedy poród drogami i siłami natury jest niemożliwy lub stanowi ryzyko dla zdrowia i życia matki oraz dziecka. Cięcie cesarskie jest najczęściej przeprowadzaną operacją położniczą. W Polsce odsetek ciąż zakończonych drogą cięcia wynosi aż 43% i stanowi jeden z najwyższych w Europie. Według WHO - Światowej Organizacji Zdrowia liczba ciąż zakończonych cięciem cesarskim nie powinna przekraczać 15%, dlatego tak ważna jest odpowiednia ocena ryzyka porodu drogami natury
i kwalifikacja pacjentek do rozwiązania ciąży przez cięcie cesarskie.
Spis treści
- Wskazania do cięcia cesarskiego
- Przebieg cięcia cesarskiego
- Pierwsze godziny po operacji
- Powikłania cięcia cesarskiego
- Fakty
- Mity
Wskazania do cięcia cesarskiego
Ze względu na rodzaj i czas wystąpienia ryzyka dla matki i dziecka wskazania do przeprowadzenia cięcia cesarskiego zostały podzielone na cztery grupy.
I. Wskazania planowe
Cięcie cesarskie odbywa się w ustalonym terminie, ponieważ czynniki uniemożliwiające poród drogami natury nie stanowią bezpośredniego zagrożenia przed rozpoczęciem porodu. Do tych wskazań należą:
- nieprawidłowe położenie płodu,
- duży płód,
- wady anatomiczne miednicy,
- wady wrodzone płodu mogące utrudniać przebieg porodu,
- cienka blizna macicy < 2 mm po poprzednim cięciu cesarskim,
- wskazania pozapołożnicze (okulistyczne, kardiologiczne, ortopedyczne, neurologiczne, psychiatryczne).
II. Wskazania pilne
Cięcie cesarskie powinno się odbyć po uzyskaniu wyników niezbędnych badań, ponieważ istnieją czynniki potencjalnie zagrażające życiu i zdrowiu matki lub płodu. Czynniki te nie stanowią bezpośredniego zagrożenia w danym momencie, ale sytuacja położnicza może
w każdej chwili ulec pogorszeniu. Wśród tych czynników wyróżniamy:
- nieprawidłowe ułożenie główki płodu,
- dystocja szyjkowa (nieprawidłowe rozwieranie się szyjki macicy),
- ciężki stan przedrzucawkowy,
- poród przedwczesny dziecka, dla którego poród drogami natury stanowi duże ryzyko uszkodzenia lub śmierci.
III. Wskazania naglące
Cięcie cesarskie powinno odbyć się w trakcie oczekiwania na niezbędne wyniki, ponieważ czynniki potencjalnie zagrażające życiu i zdrowiu matki lub dziecka występują i powtarzają się w regularnych odstępach. Wskazania naglące to:
- powtarzające się epizody bradykardii (długotrwałe zwolnienia czynności serca płodu),
- bradykardia niereagująca na leczenie,
- brak odpowiedniego postępu porodu przy deceleracjach późnych (krótkotrwałe zwolnienia czynności serca płodu).
IV. Wskazania nagłe
Cięcie cesarskie powinno być wykonane natychmiast, ponieważ zaburzenia płodowe lub matczyne występują w sposób ciągły i bezpośrednio zagrażają zdrowiu lub życiu matki bądź płodu. Do tych wskazań należą:
- wypadnięcie pępowiny,
- pęknięcie macicy,
- przedwczesne oddzielenie łożyska,
- rzucawka,
- zaburzenia czynności serca płodu.
Przebieg cięcia cesarskiego
W przypadku cięć planowych pacjentka powinna zgłosić się do szpitala dzień przed operacją. Ciężarna zostaje przyjęta do oddziału gdzie położne przygotowują ją do operacji. W dniu zabiegu pacjentka pozostaje na czczo. Położne zakładają wkłucie dożylne – wenflon, przez który podawany jest płyn
z elektrolitami oraz antybiotyk. Ciężarna proszona jest o umycie się w specjalnym płynie antyseptycznym oraz w miarę możliwości o usunięcie owłosienia z okolicy podbrzusza. Następnie kobieta przewożona jest na blok operacyjny. Na sali operacyjnej położna zakłada cewnik do pęcherza moczowego, natomiast anestezjolog podaje znieczulenie. W większości przypadków podawanie jest znieczulenie zewnątrzoponowe, które powoduje, że pacjentka jest świadoma w trakcie trwania operacji. W przypadku cięć cesarskich nagłych anestezjolog może zadecydować o podaniu znieczulenia ogólnego w celu przyspieszenia przeprowadzenia operacji.
Kiedy znieczulenie zacznie działać lekarz ginekolog przystępuje do zdezynfekowania pola operacyjnego, miejsca znajdującego się tuż nad spojeniem łonowym, a następnie nacina skórę i powłoki jamy brzusznej. Po dotarciu do jamy macicy położnik wydobywa dziecko i przekazuje je zespołowi neonatologicznemu.
Końcowym etapem operacji jest wydobycie łożyska i zszycie przeciętych warstw. Cały zabieg operacyjny trwa około 30 minut.
Pierwsze godziny po operacji
Bezpośrednio po operacji kobieta wraz z dzieckiem przewożona jest na salę pooperacyjną, gdzie powinna odpoczywać. W tym czasie przy pomocy położnej powinno dojść do pierwszego karmienia dziecka. Po ok. 8 godzinach, kiedy znieczulenie przestanie działać, wyjmowany jest cewnik z pęcherza moczowego. W asyście personelu medycznego kobieta powinna wstać z łóżka. Po tym czasie wraz
z maluszkiem pacjentka przenoszona jest na oddział położniczo-noworodkowy.
Powikłania cięcia cesarskiego
Cięcie cesarskie jest stosunkowo prostą operacją, która nie niesie za sobą poważnych powikłań. Jednak jak po każdym zabiegu chirurgicznym mogą wystąpić powikłania, szczególnie kiedy operacja przeprowadzana jest w trybie nagłym. Do najczęściej występujących powikłań zaliczamy:
- zakażenie rany pooperacyjnej ,
- uszkodzenie narządów miednicy,
- rozejście się blizny po cięciu cesarskim,
- uszkodzenie pęcherza moczowego,
- zrosty w miednicy mniejszej.
Fakty
Cięcie cesarskie wykonuje się tylko na podstawie medycznych wskazań.
W Polsce nie ma możliwości wykonania cięcia cesarskiego na życzenie pacjentki. Lekarz ginekolog może skierować pacjentkę na operację tylko w przypadku występowania czynników ryzyka zagrażających zdrowi lub życiu matki bądź dziecka.
Bezpośrednio po cięciu cesarskim można karmić piersią.
Po operacji nie ma przeciwwskazań do karmienia piersią, ponieważ leki podawane
w trakcie zabiegu nie przechodzą do mleka matki.
Mity
Po cięciu cesarskim kolejny raz nie można rodzić drogami natury.
Jest możliwość porodu kolejnego dziecka drogami natury, jednak o sposobie porodu decyduje lekarz, który zbada grubość blizny na macicy po cięciu cesarskim i oceni, który sposób rozwiązania kolejnej ciąży będzie najbezpieczniejszy dla mamy i dziecka.
Cięcie cesarskie jest bezbolesnym sposobem urodzenia dziecka.
Rzeczywiście sama operacja jest bezbolesna ze względu znieczulenie. Jednak po ustania znieczulenia kobieta odczuwa ból związany z gojeniem się przerwanych tkanek. Badania dowodzą, że okres rekonwalescencji u kobiet po cięciu cesarskim jest dłuższy w porównaniu do okresu rekonwalescencji u kobiet rodzących drogami natury.
Źródła
- 1Santorek N. i wsp. Cięcie cesarskie. Rosnący odsetek i zmiana trendów we wskazaniach. Varia Medica 2019, tom 3, nr 4, s. 279-288
- Wielgoś M. i wsp. Recommendations of the Polish Society of Gynecologists and Obstetricians regarding caesarean sections. Ginekol Pol 2018, 89(11), s. 644-657
- World Health Organization Human. Reproduction Programme, 10 April 2015. WHO Statement on caesarean section rates. Reprod Health Matters. 2015, 23(45), s. 149–15