Badania dla kobiet w każdym wieku

Spis treści:

1. Badania profilaktyczne po 20. roku życia
2. Badania profilaktyczne po 30. roku życia
3. Badania profilaktyczne po 40. roku życia
4. Badania profilaktyczne po 50. roku życia
5. Badania ogólne dla kobiet w każdym wieku

Badania profilaktyczne po 20. roku życia

Badania profilaktyczna warto rozpocząć po osiągnięciu dorosłego wieku. Badaniami, które powinniśmy wykonać w tym wieku są:

• samobadanie piersi - raz w miesiącu (w okresie od 3 do 5 dni po miesiączce);
• kontrola stomatologiczna - raz na pół roku;
• podstawowe badania: morfologia, OB, stężenie głukozy we krwi, badanie ogólne moczu - raz na rok;
• pomiar ciśnienia tętniczego, kontrola masy ciała, ogólne badanie u lekarza internisty - raz na rok;
• badanie ginekologiczne i cytologia - raz na rok;
• kontolowanie znamion i pieprzyków u dermatologa - raz na rok;
• badanie plapacyjne piersi przez lekarza - raz na rok;
• mammografia  - raz na rok (jeśli jesteś w grupie ryzyka raka piersi);
• pomiar poziomu elektrolitów we krwi (potas, sód, magnez, fosfor, wapń) - raz na 3 lata;
• USG jamy brzusnej - raz na 3-5 lat;
• lipidogram: cholesterol i trójglicerydy we krwi - raz na 5 lat (*jeśli jesteś w grupie ryzyka miażdżycy i chorób krążenia, masz nadwagę lub palisz papierosy – raz do roku).

Badania profilaktyczne po 30. roku życia

Wczesniej wykonywane badania są równie ważne po 30. roku życia. Do badań, o których warto pamiętać w tym wieku, zaliczamy:

• samobadanie piersi - raz w miesiącu (w okresie od 3 do 5 dni po miesiączce);
• kontrola stomatologiczna - raz na pół roku;
• podstawowe badania: morfologia, OB, stężenie głukozy we krwi, badanie ogólne moczu - raz na rok;
• pomiar ciśnienia tętniczego, kontrola masy ciała, ogólne badanie u lekarza internisty - raz na rok;
• kontolowanie znamion i pieprzyków u dermatologa - raz na rok;
• badanie ginekologiczne i cytologia - raz na rok;
• USG piersi - raz na rok;
• pomiar poziomu elektrolitów we krwi (potas, sód, magnez, fosfor, wapń) - raz na 3 lata;
• USG jamy brzusnej - raz na 3-5 lat;
• lipidogram: cholesterol i trójglicerydy we krwi - raz na 5 lat (*jeśli jesteś w grupie ryzyka miażdżycy i chorób krążenia, masz nadwagę lub palisz papierosy – raz do roku);
• kontrola wzroku u okulsty i badanie dna oka - raz na 5 lat.

Badania profilaktyczne po 40. roku życia

U osób w średnim wieku zmienia się nieco profil badań, ponieważ w tym czasie bardzo często zaczynają się rozwijać różne choroby, takie jak: nowotwory, cukrzyca czy choroby serca. U kobiet po 40 roku życia ocenia się tak zwane ryzyko sercowo-naczyniowe (ryzyko wystąpienia zgonu z powodu chorób układu krążenia), które jest niezbędne do wdrożenia działań profilaktycznych. W tym wieku warto wykonywać:

• samobadanie piersi - raz w miesiącu (w okresie od 3 do 5 dni po miesiączce);
• kontrola stomatologiczna - raz na pół roku;
• podstawowe badania: morfologia, OB, stężenie głukozy we krwi, badanie ogólne moczu - raz na rok;
• pomiar ciśnienia tętniczego, kontrola masy ciała, ogólne badanie u lekarza internisty - raz na rok;
• kontolowanie znamion i pieprzyków u dermatologa - raz na rok;
• badanie ginekologiczne i cytologia - raz na rok;
• USG piersi - raz na rok;
• badanie poziomu hormonów tarczycy - raz na rok;
• lipidogram: cholesterol i trójglicerydy we krwi - raz na 2 lata (*jeśli jesteś w grupie ryzyka miażdżycy i chorób krążenia, masz nadwagę lub palisz papierosy – raz do roku);
• USG przezpochwowe narządów rodnych - raz na 2 lata;
• mammografia  - raz na 2 lata (jeśli jesteś w grupie ryzyka raka piersi);
• USG jamy brzusnej - raz na 3-5 lat;
• EKG, czyli elektrokardiogram - raz na 3 lata;
• RTG klatki piersiowej - raz na 5 lat (*jeśli palisz papierosy, używasz nowatorskich wyrobów tytoniowych lub papierosów elektronicznych RTG klatki piersiowej - raz do roku);
• kolonoskopia - raz na 5 lat;
• kontrola wzroku u okulsty i badanie dna oka - raz na 5 lat.

Badania profilaktyczne po 50. roku życia

Po 50 roku życia rozszerza się profil badań diagnostycznych. Nie oznacza to absolutnie rezygnacji z dotychczasowych badań.

• samobadanie piersi - raz w miesiącu (w okresie od 3 do 5 dni po miesiączce);
• kontrola stomatologiczna - raz na pół roku;
• podstawowe badania: morfologia, OB, stężenie głukozy we krwi, badanie ogólne moczu - raz na rok;
• pomiar ciśnienia tętniczego, kontrola masy ciała, ogólne badanie u lekarza internisty - raz na rok;
• lipidogram: cholesterol i trójglicerydy we krwi - raz na rok;
• USG jamy brzusnej - raz na rok;
• EKG, czyli elektrokardiogram - raz na rok;
• kontolowanie znamion i pieprzyków u dermatologa - raz na rok;
• badanie ginekologiczne i cytologia - raz na rok;
• kontrola wzroku u okulsty i badanie dna oka - raz na rok;
• badanie ciśnienia śródgałkowego - raz na rok;
• badanie poziomu hormonów tarczycy - raz na rok;
• USG przezpochwowe narządów rodnych - raz na 2 lata;
• mammografia  - raz na 2 lata (jeśli jesteś w grupie ryzyka raka piersi);
• kolonoskopia - raz na 5 lat;
• RTG klatki piersiowej - raz na 5 lat (*jeśli palisz papierosy, używasz nowatorskich wyrobów tytoniowych lub papierosów elektronicznych RTG klatki piersiowej - raz do roku).

Badania ogólne dla kobiet w każdym wieku

• Ogólne badanie moczu: Testowi poddawana jest próbka moczu dostarczonego przez pacjentkę. Na jej podstawie wywnioskować można, jak przebiega praca nerek, ale też czy swoje funkcje prawidłowo spełnia układ moczowy oraz wątroba. Badanie moczu jest często zlecane przez lekarzy ze względu na jego uniwersalność. Nieprawidłowe wyniki sugerują też występowanie chorób układowych i cywilizacyjnych (otyłość, cukrzyca, nadciśnienie).  

• Morfologia pełna: Stanowi ona badanie składu krwi z wyszczególnieniem dodatkowych frakcji elementów morfotycznych. W odróżnieniu od podstawowej morfologii krwi poznamy tu dokładną ilościową zawartość poszczególnych grup leukocytów we krwi. Morfologia pełna ułatwia wykrywanie infekcji, stanów zapalnych, anemii, problemów z krzepliwością, białaczki czy problemów z odpornością. 

• Badanie OB: Badanie, które najczęściej wykonywane jest razem z morfologią krwi. Dzięki pomiarom Odczynu Biernackiego stwierdzić można stany zapalne oraz prawdopodobieństwo wystąpienia chorób autoimmunologicznych bądź nowotworów. 

• Badanie glukozy: Stężenie glukozy we krwi, które nie mieści się w normie, to często wskaźnik cukrzycy, ale też możliwych zaburzeń pracy nadnerczy i przysadki mózgowej. W niektórych przypadkach wiąże się z nietolerancją glukozy lub obecnością guza insulinowego. 

• Pomiar elektrolitów: Jony obecne w osoczu krwi to źródło danych na temat gospodarki elektrolitowej organizmu. Nieprawidłowe stężenie elektrolitów takich jak sód i potas może przyczyniać się do złego samopoczucia, drażliwości, osłabienia, zaparć czy obrzęków.

• Lipidogram: Badanie poziomów cholesterolu i trójglicerydów jest ważne ze względu na możliwość oceny gospodarki tłuszczowej organizmu. Na podstawie testów krwi jesteśmy w stanie określić ryzyko miażdżycy i jej konsekwencji, w tym udaru lub zawału serca. 

• Pomiar ALT: Badanie poziomu aminotransferazy alaninowej (ALT), czyli enzymu związanego z wątrobą, umożliwia wykrycie marskości wątroby, żółtaczki, stanów zapalnych czy choroby Wilsona. 

• Pomiar AST: Enzym aminotransferaza asparginowa (AST) to druga obok ALT próba wątrobowa, którą dobrze jest wykonać w ramach badań ogólnych dla kobiet. Wykroczenie poza normy może świadczyć o chorobach wątroby takich jak zapalenie wirusowe wywołane przez HBV lub HCV. 

• Stężenie mocznika: Test krwi pod kątem mocznika to jedno z badań skoncentrowane na analizie stanu nerek. 

• Badanie poziomu kreatyniny: Kreatynina to kolejny obok mocznika wskaźnik sprawności nerek. Zazwyczaj sprawdza się jej poziom w surowicy krwi lub w moczu. 

• Badanie stężenia kwasu moczowego: Monitorując stężenie kwasu moczowego we krwi, można zdiagnozować schorzenia takie jak kamica moczowa i dna moczanowa. 

• Badanie TSH: Jednym z hormonów ważnych w diagnostyce zdrowotnej kobiet jest TSH. Produkuje go przysadka mózgowa, aczkolwiek jego wpływ jest kluczowy w kontekście tarczycy. Niewłaściwy poziom TSH może wiązać się z niedoczynnością lub nadczynnością tarczycy, a jego badanie jest istotne w procesie diagnostycznym problemów z płodnością. 

Wszystkie kobiety, nie rzadziej niż co 3 lata, powinny dokonywać pomiaru masy ciała w celu wyliczenia wskaźnika masy ciała (BMI) oraz pomiaru obwodu pasa. Wyliczenie BMI może być przydatne w ustaleniu ilości tłuszczu w organizmie czy stwierdzenia nadwagi lub otyłości.

Niezależnie od wieku, co miesiąc kobiety powinny oglądać skórę w celu szybkiej identyfikacji nowych lub zmieniających się znamion. Nie wolno zapominać również o corocznych szczepieniach przeciwko grypie oraz o uzupełnieniu szczepień obowiązkowych. Do 26 roku życia lub przed pierwszym kontaktem seksualnym, warto zaszczepić się przeciwko HPV (wirusowi brodawczaka ludzkiego). Należy podkreślić, że szczepienie po tym okresie również może ochronić, jeśli wcześniej nie doszło do ekspozycji na wirusa HPV.

Codziennie należy pamiętać o zasadach zdrowego stylu życia oraz ryzyku wynikającym z palenia tytoniu, picia alkoholu, czy używania innych substancji psychoaktywnych. Niezmiernie istotna jest aktywność ruchowa, dostosowana do sylwetki i trybu życia. Bardzo ważne jest też spożywanie regularnych posiłków, bogatych w warzywa i owoce oraz wypijanie odpowiedniej ilości wody.