28 sierpnia 2025
Przewlekła pokrzywka – przyczyny, diagnostyka, leczenie
Przewlekła pokrzywka to występowanie zmian skórnych o charakterze bąbli przez czas przekraczający sześć tygodni. Częste nawroty wysiewów oraz uporczywy świąd sprawiają, że u wielu pacjentów pokrzywka bardzo obniża jakość życia.
Spis treści
- Co to jest pokrzywka?
- Najczęstsze przyczyny przewlekłej pokrzywki
- Diagnostyka przewlekłej pokrzywki
- Leczenie przewlekłej pokrzywki
Co to jest pokrzywka?
Pokrzywką nazywamy wysiewy zmian skórnych o charakterze bąbli. Nazwa wykwitu wynika z podobieństwa do odczynu wywoływanego dotknięciem pokrzywy. Zazwyczaj pojawieniu się pokrzywki towarzyszy uporczywy świąd lub uczucie pieczenia skóry. Bąble mają charakter zwiewny, tzn. pojawiają się szybko i ustępują z reguły w ciągu kilkudziesięciu minut-kilku godzin.
Pokrzywka jest bardzo częstą dolegliwością. Badania wskazują, że przynajmniej jeden epizod ostrej pokrzywki w życiu zgłasza ok. 30-50% populacji. Jeżeli pokrzywka nawraca często przez okres co najmniej 6 tygodni, nazywana jest pokrzywką przewlekłą.
Niezależnie od przyczyny, zmiany pokrzywkowe zawsze rozwijają się w wyniku pobudzenia komórek tucznych i uwolnienia przez nie histaminy.
Najczęstsze przyczyny przewlekłej pokrzywki
Pokrzywkę możemy podzielić na rodzaje, w zależności od przyczyny jej wystąpienia:
- pokrzywka fizykalna – wywoływana przez bodźce fizyczne, takie jak zimno, ciepło, ucisk, wibracje, światło słoneczne, czy wysiłek fizyczny;
- pokrzywka alergiczna – rozwija się u osób uczulonych na alergeny pokarmowe, wziewne, leki po ekspozycji na alergen;
- pokrzywka aspirynowa – związana jest ze spożyciem salicylanów występujących w diecie lub obecnych w niesteroidowych lekach przeciwzapalnych (aspiryna, ibuprofen itp.);
- pokrzywka związana z infekcją – indukowana przez infekcję wirusową, bakteryjną lub pasożytniczą;
- pokrzywka autoimmunologiczna – najczęstsza postać pokrzywki przewlekłej, związana z obecnością przeciwciał m.in. przeciw białkom znajdującym się na powierzchni komórek tucznych. Ta postać pokrzywki często współistnieje z innymi chorobami autoimmunologicznymi (toczeń rumieniowaty, choroba Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów, celiakia itp.).
Diagnostyka przewlekłej pokrzywki
Duża liczba możliwych przyczyn przewlekłej pokrzywki sprawia, że pacjenci wymagają szerokiej diagnostyki. Najczęściej wykonuje się:
- badania alergologiczne – testy skórne, oznaczenia sIgE przeciw powszechnie występującym alergenom;
- testy potwierdzające pokrzywkę fizykalną, np. test z kostką lodu w pokrzywce z zimna, próbę cieplną w pokrzywce cieplnej;
- diagnostykę pod kątem infekcji – badanie stomatologiczne, badania kału na obecność pasożytów itp.;
- próbę prowokacji kwasem acetylosalicylowym – w celu potwierdzenia pokrzywki aspirynowej;
- autoimmunologiczny charakter pokrzywki można potwierdzić np. wykonując test skórny z surowicą krwi pacjenta.
Leczenie przewlekłej pokrzywki
Leczenie przewlekłej pokrzywki zależy od przyczyny tej dolegliwości.
- Leczenie przyczynowe – możliwe np. w przypadku pokrzywki związanej z infekcją. Włączenie skutecznego leczenia infekcji powoduje ustąpienie pokrzywki.
- Unikanie czynników wywołujących – czynników fizykalnych lub alergenów, które odpowiadają za wysiewy pokrzywki.
- Farmakoterapia:
- Podstawowymi lekami stosowanymi w terapii pokrzywki przewlekłej są doustne leki przeciwhistaminowe drugiej generacji. Są one bezpieczne i mogą być stosowane długotrwale, nawet w wysokich dawkach (do 4 tabletek dziennie).
- Glikokortykosteroidy są lekami skutecznymi w opanowaniu pokrzywki, jednak ze względu na liczne działania niepożądane powinny być stosowane krótkotrwale.
W przypadku pokrzywki o ciężkim przebiegu, kiedy maksymalne dawki leków przeciwhistaminowych nie zapobiegają skutecznie wysiewom zmian skórnych, rozważa się leczenie biologiczne omalizumabem. Aktualnie jest ono dostępne bezpłatnie w ośrodkach realizujących program lekowy NFZ.
Wyszukiwarka ośrodków położonych na terenie całego kraju jest dostępna na stronie internetowej: https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyLekowe
