04 lipca 2024
Planowanie ciąży – na co zwrócić uwagę
Planowanie ciąży to istotny krok dla każdej pary, która decyduje się na powiększenie rodziny. Przed przystąpieniem do starań warto zadbać o własne zdrowie, styl życia oraz przygotowanie emocjonalne, co pozytywnie wpłynie na sam okres ciąży oraz na rozwijające się dziecko. Warto również zaznaczyć, że staranne przygotowanie się do ciąży może pomóc w uniknięciu lub zminimalizowaniu ryzyka powikłań oraz komplikacji zarówno dla ciężarnej jak i dziecka.
Spis treści
2. Styl życia
5. Szczepienia
Dieta i suplementacja
Dieta przyszłych rodziców powinna być przede wszystkim zbilansowana, tak aby dostarczała organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Głównymi jej elementami powinny być warzywa i owoce zawierające witaminy oraz minerały. Niezbędne są również ryby, chude i dobrej jakości mięso oraz nabiał zapewniające organizmowi odpowiednią podaż białka. Warto pamiętać o produktach pełnoziarnistych bogatych w błonnik oraz o prawidłowym nawodnieniu. Zalec się ograniczenie spożycia produktów wysoko przetworzonych, słodyczy oraz ograniczenie podaży soli. Dodatkowo według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników kobieta co najmniej 12 tygodni przed zajściem w ciążę powinna suplementować kwas foliowy w dziennej dawce 0,4 mg lub większej zgodnie z zaleceniami ginekologa. Odpowiedni poziom kwasu foliowego znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u płodu. Przed rozpoczęciem starań warto również rozważyć suplementację witaminy D u obojga przyszłych rodziców.
Styl życia
Styl życia ma istotny wpływ na płodność kobiety jak i mężczyzny. W trakcie przygotowania do ciąży należy zadbać o odpowiednią masę ciała poprzez dietę oraz aktywność fizyczną. Nadwaga i otyłość negatywnie wpływają na gospodarkę hormonalną oraz cykl miesiączkowy u kobiety, natomiast u mężczyzny mogą obniżać parametry nasienia, co prowadzi do trudności z uzyskaniem ciąży. Czas planowania rodziny jest też odpowiednim okresem na rezygnację z używek, w szczególności palenia papierosów, alkoholu oraz spożywania popularnych w ostatnich czasach napojów energetycznych, które poprzez negatywny wpływ na zdrowie również mogą sprzyjać trudnościom z zajściem w ciążę. Prócz wymienionych aspektów stylu życia warto również podkreślić wpływ higieny snu oraz umiejętności radzenia sobie ze stresem, tak aby wyzwania związane z ciążą i pojawieniem się nowego członka rodziny mimo możliwych trudności były czasem bezpiecznym i radosnym dla przyszłych rodziców i ich dziecka.
Wizyta u ginekologa
Bardzo ważą sprawą w okresie przedkoncepcyjnym jest wybór ginekologa i położnej, którzy będą opiekować się parą w czasie ciąży jak i w okresie połogu. W trakcie wizyty ginekologicznej lekarz zbierze dokładny wywiad obejmujący przeszłość położniczą i ginekologiczną, występowanie w rodzinie wad i chorób genetycznych, regularność występowania cykli miesiączkowych, styl życia oraz przyjmowane leki. Kolejnym etapem będzie badanie ginekologiczne połączone z pobraniem wymazu cytologicznego u kobiet, które w ostatnim czasie nie wykonywały tego badania profilaktycznego. W niektórych sytuacjach lekarz może zalecić wykonanie badania USG ginekologicznego oraz USG piersi. Dodatkowo podczas wizyty lekarz zleci badania laboratoryjne, które dodatkowo umożliwią skontrolowanie stanu zdrowia kobiety.
Zalecane badania laboratoryjne:
- morfologia krwi obwodowej,
- badanie ogólne moczu,
- oznaczenie poziomu glukozy na czczo,
- hormony tarczycy,
- badania infekcyjne: przeciwciała przeciwko różyczce, toksoplazmozie i cytomegalii, oraz ospie w przypadku kobiet, które nie chorowały, badanie w kierunku kiły, HIV, WZW typu B oraz C.
Wizyta u stomatologa
Wizyta u stomatologa przed planowaną ciążą jest ważnym elementem przygotowań do tego wyjątkowego okresu w życiu kobiety. Pozwala ona na wykrycie i leczenie ewentualnych problemów stomatologicznych, takich jak chociażby próchnica czy zapalenie dziąseł. Choroby te w trakcie ciąży z powodu zmian hormonalnych zachodzących w organizmie kobiety mogą ulec pogorszeniu mając tym samym negatywny wpływ na zdrowie przyszłej mamy i jej dziecka.
Szczepienia
Przed planowaną ciążą warto zadbać o szczepienia, szczególnie na te choroby, które w okresie ciąży mogą wpływać na rozwój płodu. Przyszłym mamo, które nie chorowały oraz nie były szczepione przeciwko różyczce, odrze, śwince i ospie wietrznej zaleca się wykonanie szczepień na etapie przygotowywania się do ciąży. W przypadku braku odporności ciężarnej na wymienione choroby, podczas infekcji w ciąży, wirusy wywołujące te choroby mogą przejść przez barierę łożyska i dostać się do płodu powodując jego nieodwracalne wady. Z tego powodu szczepienia przed ciążą są bardzo ważnym etapem pozwalającym zwiększyć bezpieczeństwo przyszłej mamy oraz rozwijanego się dziecka. Dodatkowo zaleca się wykonanie szczepienia przeciwko grypie przed ciążą w sezonie infekcyjnym.
Źródła
- Dorney E., Black K., Preconception care, AJGP, 2018, VOL. 47, NO. 7, s: 424-429
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/jakie-szczepeinia-zaleca-sie-kobietom-w-ciazy/, dostęp z dnia 06.04.2024
- Bomba-Opoń D., i współ, Folate supplementation during the preconception period, pregnancy and puerperium. Polish Society of Gynecologists and Obstetricians Guidelines. Ginekol. Pol. 2017; 88 (11): 633–636