Choroby serca - czynniki ryzyka, profilaktyka, SCORE
Spis treści:
- Czynniki ryzyka chorób serca
- Profilaktyka chorób serca
- Karta badania profilaktycznego
- Karta ryzyka SCORE
Czynniki ryzyka chorób serca
Choroby serca i naczyń, takie jak: choroba wieńcowa, zawał serca czy udar mózgu, powstają w wyniku działania tak zwanych czynników ryzyka. Szczególnie narażone na rozwój chorób układu krążenia są osoby, u których występuje jednocześnie kilka takich czynników. Do najważniejszych należą:
- nadwaga,
- otyłość brzuszna,
- nadciśnienie tętnicze,
- wysoki poziom cholesterolu,
- cukrzyca typu 2,
- palenie tytoniu,
- brak regularnego wysiłku fizycznego,
- nadużywanie alkoholu.
Choroby układu krążenia są ze sobą wzajemnie powiązane. Nadciśnienie krwi nasila procesy miażdżycowe w tętnicach. Miażdżyca, zwężając i usztywniając naczynia krwionośne powoduje wzrost ciśnienia. Jest też przyczyną poważnych chorób serca, natomiast zawał serca jest najczęściej wynikiem miażdżycy naczyń wieńcowych oraz współistniejącego nadciśnienia, a patomechanizm udaru mózgu jest związany ze wzrostem ciśnienia w zmienionych miażdżycowo naczyniach mózgowych.
Profilaktyka chorób serca
Co zrobić, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby układu krążenia?
- Dbać o prawidłową masę ciała. Pamiętaj o warzywach i owocach, które powinny być spożywane praktycznie podczas każdego posiłku. Zaleca się spożywanie codziennie minimum 400 g warzyw i owoców w proporcjach – 3/4 warzywa i 1/4 owoce. Ogranicz ilość tłuszczu pochodzenia zwierzęcego. Do przyrządzania potraw użyj oliwy z oliwek. Niech w Twoim jadłospisie znajdzie się więcej dań z ryb czy roślin strączkowych.
- Prowadzić aktywny tryb życia. Aktywność fizyczna zalecana jest dla osób w każdym wieku. Ważne jest, aby była dostosowana do wieku, sylwetki i stanu zdrowia. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby dorośli (18-64 lata) wykonywali aktywność fizyczną przez 150–300 minut tygodniowo o umiarkowanej intensywności lub 75–150 minut o dużej intensywności.
- Zrezygnować z palenia tytoniu. Jedna, wypalona w ciągu dnia, paczka papierosów czterokrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca u czterdziestolatka w porównaniu z osobą niepalącą.
- Ograniczyć spożycie alkoholu.
- Wykonywać regularnie badania profilaktyczne w kierunku wczesnego wykrycia chorób układu krążenia i wdrożenia efektywnego leczenia.
Karta badania profilaktycznego
Karta badania profilaktycznego obejmuje takie informacje, jak:
- obciążenia rodzinne (zawał serca, udar mózgu u ojca przed 55 r.ż.; u matki przed 60 r.ż.),
- palenie papierosów,
- przyjmowanie leków hipotensyjnych, hipolipemizujących (satyna, fibrat),
- wykonywanie ćwiczeń fizycznych trwających powyżej 30 minut,
- wyniki badania fizykalnego,
- wynik oceny BMI,
- pomiary ciśnienia tętniczego,
- wyniki badań biochemicznych: cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL, trójglicerydy, glukoza na czczo.
Na tej podstawie lekarz dokonuje oceny ryzyka chorób układu krążenia oraz wskazuje zalecenia dla pacjenta: edukację lub dalszą diagnostykę i leczenie w poradni specjalistycznej.
Karta ryzyka SCORE
Służy ona do oceny ryzyka zgonu danej osoby z powodu chorób układu krążenia w ciągu następnych 10 lat na podstawie występujących u niej czynników ryzyka. Jeśli chcesz ocenić swoje ryzyko, postępuj według wskazówek:
- W tablicy SCORE znajdź odpowiedni kwadrat, uwzględniający Twoją płeć, wiek oraz ewentualne palenie tytoniu.
- W znalezionym kwadracie wyszukaj miejsce, w którym krzyżują się wartości Twojego skurczowego ciśnienia tętniczego i cholesterolu całkowitego.
- Odczytaj swoje ryzyko.
