Skaling i piaskowanie
Spis treści:
Skąd się bierze kamień nazębny?
Kamień nazębny naddziąsłowy i poddziąsłowy – czym się różnią?
Co to jest skaling?
Co to jest piaskowanie?
Skaling i piaskowanie – kiedy?
Co po zabiegu?
Przeciwwskazania
Skąd się bierze kamień nazębny?
Krótko po myciu zębów rozpoczyna się proces odkładania płytki nazębnej (zwanej też osadem), która w niedługim czasie jest zasiedlana przez bakterie. Jeśli przestrzegasz zasad higieny jamy ustnej, to usuwasz ją dzięki myciu zębów. Kilkadziesiąt godzin od ostatniego szczotkowania rozpoczyna się przekształcanie płytki w kamień nazębny. Jest twardy i nie można go usunąć za pomocą szczoteczki do zębów, więc tworzy idealne środowisko dla rozwoju bakterii odpowiedzialnych za powstawanie próchnicy i chorób przyzębia (parodontozy). Zarówno kamień, jak i płytka mogą ulegać przebarwieniom wywołanym przez odkładanie się barwników zawartych w kawie, herbacie lub papierosach, co sprawia że zęby wyglądają mniej estetycznie.
Czynniki, które przyspieszają powstawanie kamienia nazębnego to:
- niewłaściwa higiena jamy ustnej,
- predyspozycje genetyczne,
- nieprawidłowo wykonane zabiegi stomatologiczne w przeszłości,
- wady zgryzu.
Kamień nazębny naddziąsłowy i poddziąsłowy – czym się różnią?
W zależności od miejsca odkładania wyróżniamy dwa rodzaje kamienia.
| Kamień naddziąsłowy | Kamień poddziąsłowy |
| Odkłada się powyżej brzegu dziąsła, czylu na widocznych częściach zębów | Odkłada się pod dziąsłem |
| latwo dostrzegalny przez pacjenta i lekarza | Niewidoczny dla pacjenta, trudniejszy w wykryciu dla lekarza |
| Białożółty | Ciemnobrązowy |
| Średniotwardy | Bardzo twardy, ściśle przylega do podłoża |
| Łatwy do usunięcia przez lekarza lub higienistkę | Trudny do usunięcia prze lekarza |
Zestawienie to pokazuje, że nawet jeśli nie widzimy kamienia, to nie możemy być pewni jego faktycznej nieobecności. W związku z tym bardzo ważne są regularne przeglądy stomatologiczne.
Co to jest skaling?
Skaling, inaczej profesjonalna higienizacja, umożliwia usunięcie zarówno kamienia nad- jak i poddziąsłowego. Używa się w tym celu specjalnych narzędzi ręcznych i/lub maszyn wykorzystujących ultradźwięki lub drgania soniczne. Zabieg ten nie wywołuje dolegliwości bólowych. Nawet skaling poddziąsłowy, polegający na usuwaniu kamienia znajdującego się poniżej granicy dziąsła, może wiązać się jedynie z dyskomfortem związanym z manipulacją w obrębie wrażliwych okolic. W związku z tym, aby zapobiec temu odczuciu, często przeprowadza się go w znieczuleniu miejscowym i z użyciem specjalnie dostosowanych instrumentów.
Skaling nie usuwa kamienia całkowicie. Po zabiegu często pozostają resztki, które stanowią jądra mineralizacji. Ich nieusunięcie przyspiesza odkładanie się nowego kamienia. Aby temu zapobiec skaling uzupełnia się zwykle piaskowaniem i polerowaniem.
Częstotliwość wykonywania zabiegu jest kwestią indywidualną. Skaling powinno się wykonywać co najmniej 1-2 razy w roku, jednak jeśli występują do tego wskazania, lekarz może zlecić częstsze jego przeprowadzanie.
Co to jest piaskowanie?
Piaskowanie zwykle stosuje się jako uzupełnienie skalingu, choć może stanowić oddzielny zabieg. Do jego przeprowadzenia używa się piaskarki, która umożliwia podanie strumienia wodno-powietrznego pod ciśnieniem z dodatkiem mineralnych drobin czyszczących (potocznie zwanych piaskiem – stąd nazwa zabiegu). Piaskowanie pozwala usunąć kamień z trudno dostępnych miejsc, jądra mineralizacji po skalingu oraz osady i przebarwienia tworzące się pod wpływem spożywanych posiłków i napojów.
Zabieg jest bezbolesny. Prawidłowe jego przeprowadzenie i użycie odpowiedniego piasku pozwala również całkowicie usunąć dyskomfort związany z uderzaniem odbijających się od zębów drobinek w język lub dziąsła.
Piaskowanie powinno się wykonywać 1-2 razy do roku. Lekarz może zasugerować zwiększenie tej ilości, jeśli występuje duża tendencja do odkładania się osadu czy kamienia.
Skaling i piaskowanie – kiedy?
Zabiegi te wykonuje się w celu usunięcia nagromadzonego kamienia i osadów. Powinna wykonywać je profilaktycznie każda osoba wolna od wymienionych w dalszej części artykułu przeciwwskazań. Dobrze jest połączyć kontrolne wizyty u dentysty z zabiegami usuwającymi kamień – zaoszczędzimy w ten sposób czas i nie będziemy musieli odwiedzać gabinetu dwa razy. Skaling i piaskowanie stosowane są też przed leczeniem stomatologicznym, zabiegami estetycznymi (takimi jak np. wybielanie zębów) czy fluoryzacją. Zdecydowanie polepszają jakość wykonanych zabiegów. Należy je wykonać również w trakcie leczenia ortodontycznego i po zdjęciu stałego aparatu, w celu usunięcia przebarwień spowodowanych osadzającą się płytką. Nie usuniemy natomiast przebarwień związanych z rozwijającą się próchnicą .
Co po zabiegu?
Zabiegi należy zakończyć całkowitym usunięciem kamienia, aby zapobiec szybszemu odkładaniu się nowego. Rekomenduje się także wykonanie fluoryzacji kontaktowej. Ma ona właściwości lecznicze w stosunku do uszkodzeń szkliwa powstałych w czasie, gdy obecność kamienia sprzyjała osadzaniu się bakterii próchnicotwórczych.
Po przeprowadzonych zabiegach nie należy jeść ani pić przez 2 godziny. Dozwolone jest jedynie picie czystej wody. Nie zaleca się spożywania pokarmów barwiących (takich jak np. buraki, jagody, szpinak, czerwone wino, cola, kawa czy herbata) i palenia tytoniu przez 24 godziny po zabiegu.
W rzadkich przypadkach do około 3 dni po zabiegu może występować lekka nadwrażliwość zębów. Jest to proces odwracalny. Jeśli jej doświadczysz pomóc może pasta do wrażliwych zębów i wykluczenie z diety pokarmów bardzo zimnych i kwaśnych.
Przeciwwskazania
Każdorazowo przed zabiegiem lekarz lub higienistka zbiera wywiad medyczny, który pomoże zidentyfikować ewentualne przeciwwskazania do zabiegu. Ograniczenie przy skalingu ultradźwiękowym stanowią między innymi rozrusznik serca, odklejanie siatkówki oka i ciąża do 3 miesiąca. Kobiety ciężarne powinny zawsze zgłaszać swój stan lekarzowi, który na podstawie wywiadu i czasu trwania ciąży zdecyduje, czy można przeprowadzić zabieg z zastosowaniem określonej metody.
Przeciwwskazanie do piaskowania mogą stanowić choroby nerek, astma, inne choroby układu oddechowego lub alergia na składniki piasku.
W każdym problematycznym przypadku można zastosować środki zapobiegające rozwojowi chorób przyzębia, takie jak skaling ręczny, polerowanie zamiast piaskowania czy zastosowanie osłony antybiotykowej w przebiegu niektórych schorzeń np. cukrzycy. W związku z tym niezmiernie ważne jest poinformowanie lekarza lub higienistki o wszystkich obciążeniach zdrowotnych.