Podstawowe czynności pielęgnacyjne niemowlęcia

Początkowe obawy, a nawet przerażenie z powodu nieznajomości „obsługi” noworodka już po kilku dniach cierpliwego treningu przejdą w zapomnienie. Codzienna kąpiel przestanie być skomplikowaną czynnością, a konieczność zmiany pieluszek nawet kilkanaście razy na dobę uczyni z Was prawdziwych mistrzów. Oczywiście trzeba poznać podstawowe zasady i wskazówki dotyczące pielęgnacji maluszka, korzystając z doświadczenia położnej w szkole rodzenia, w czasie wizyt patronażowych lub czytając rekomendowane poradniki. Nie zawsze młodzi rodzice mogą liczyć na pomoc babci. Na pewno konieczne jest zaopatrzenie się w sugerowane niezbędne akcesoria, czyli:

• Pieluchy 
• Mata do przewijania
• Pojemniki na brudne pieluchy i ubranka
• Bawełniane płatki kosmetyczne do przemywania i pałeczki higieniczne dla niemowląt
• Jałowe gaziki do pielęgnacji pępka
• Antyseptyczny płyn do przemywania pępka np. Octenisept
• Ampułki z roztworem soli fizjologicznej do higieny oczu i noska
• Aspirator do noska
• Miękkie ręczniki frotte, myjka
• Ręcznik jednorazowy
• Wanienka do kąpieli
• Termometr do wody
• Termometr do pomiaru temperatury ciała
• Nożyczki do obcinania paznokci niemowląt
• Szczotka do włosów z miękkiego włosia
• Zestaw kosmetyków do oczyszczania, pielęgnacji i ochrony skóry
• Ubranka (body, koszulki, kaftaniki, śpioszki, pajacyki, sweterek, czapeczka, skarpetki)
• Rożki niemowlęce
• Pościel niemowlęca
• Łóżeczko z atestowanym materacykiem
• Bezpieczny wózek
• Fotelik samochodowy z atestem!

Spis treści:

Jak przygotować kąpiel dla dziecka?
Przemywanie oczu i buzi
Pielęgnacja noska
Pielęgnacja uszu

Jak przygotować kąpiel dla dziecka?

Kąpiel powinna być przyjemnym rytuałem dla dziecka i rodziców. Nie należy kąpieli dziecka traktować jako zabiegu wyłącznie higienicznego. Powinien to być czas rozmów, pieszczot i budowania więzi. Ze względu na fakt, iż w pierwszych tygodniach życia dziecka, jego wyjątkowo wrażliwa skóra jest niezwykle ważnym narządem i narzędziem kontaktu noworodka z rodzicami, kąpiel nazywana jest przez położne „festiwalem dla zmysłów”. Decyzję co do częstości kąpieli pozostawić trzeba rodzicom. Jeśli jest to przyjemny rytuał, to warto stosować go codziennie. Malucha najlepiej jest kąpać o stałej porze, bo to daje mu poczucie bezpieczeństwa. Jeśli maluszek krzyczy w czasie kąpieli, konieczna jest korekta postępowania. 

Trzymanie i przekładanie dziecka w wanience warto poćwiczyć na sucho, czyli wkładając ubranego noworodka do wanienki bez wody. Główka maluszka powinna opierać się na lewym przedramieniu (jeśli zamierzamy myć dziecko prawą ręką) w okolicy nadgarstka rodzica, a kciuk i palec wskazujący powinny obejmować lewą pachę dziecka ALBO główkę opieramy na zgięciu łokcia, a tułów aż do pupy opieramy na przedramieniu, dłonią obejmując od spodu udo dziecka.
Nigdy nie należy kapać dziecka „na głodniaka”. Głodny maluszek nie zrelaksuje się w kąpieli.
Pomieszczenie, w którym będzie kąpane dziecko (nie musi to być łazienka) powinno być ogrzane do temperatury 22-24°C.
Wszystkie kosmetyki, ręcznik, ubranka i niezbędne akcesoria trzymamy „pod ręką”.
Idealna temperatura kąpieli to około 36-37°C, ale należy wziąć pod uwagę fakt, że 5-10 cm wody w wanience dość szybko stygnie. Termometr do kąpieli jest przydatny, ale najlepiej jest sprawdzić temperaturę wody zanurzając swój łokieć przed włożeniem dziecka.
Noworodka  wkładamy do wanienki powoli.
Na dno wanienki zazwyczaj kładzie się pieluszkę tetrową. Jeśli noworodek po rozebraniu krzyczy i boi się wkładania do wody, warto go zawinąć w pieluszkę tetrową jak w „rożek” i w pieluszce  zanurzyć go w wodzie. Pieluszka nasiąka ciepłą wodą i otula malucha jak kompres, to naprawdę działa! Pieluszką tą obmywamy ciałko malca zostawiając ją w wanience.
Jeśli dziecko krzyczy w czasie mycia główki, lepiej jest ją myć pod koniec kąpieli upewniając się, że woda nie wystygła. Można użyć kubeczka z ciepłą wodą. Myjąc główkę, warto masować ją opuszkami palców. Jeśli kąpiemy w emoliencie dodanym do wody, nie używamy szamponu. Główki nie trzeba myć codziennie.
Czas kąpieli nie powinien przekraczać 7 minut.
Nie należy wyciągać malucha z wody na tzw. wyciągniętych rękach lecz przytulamy go do siebie i szybko zawijamy w miękki, ciepły ręcznik. Osuszamy skórę dziecka przez dotykanie, a nie przez pocieranie. Czasem zaleca się osuszanie skóry ciepłym powietrzem z suszarki do włosów zachowując niezwykłą ostrożność.

Przemywanie oczu i buzi

Po wyjęciu maluszka z wanienki lub przed kąpielą należy przemyć jego buzię  wacikiem zwilżonym w miseczce z ciepłą przegotowaną wodą. Oczka przemywamy każde oddzielnym wacikiem zawsze w kierunku od zewnątrz do noska. Część położnych rekomenduje przemywanie oczu roztworem soli fizjologicznej, jako profilaktykę i leczenie zapalenia spojówek. 

Pielęgnacja noska

Do czyszczenia noska noworodka powinno się używać roztworu soli fizjologicznej lub wody morskiej. Powinno się to robić regularnie najlepiej 2 razy dziennie, bo niemowlę oddycha przez nos. Do każdego nozdrza wkraplamy 1-2 krople soli. Jeśli w nosku zalega wydzielina, po nawilżeniu solą trzeba ją usunąć najlepiej przy pomocy aspiratora  lub gruszki z krótką szeroką końcówką, aby nie uszkodzić delikatnej śluzówki noska. Sprawdzają się też skręcone w palcach z waty malutkie miękkie „paluszki”, którymi po nawilżeniu kroplą roztworu soli fizjologicznej można wyczyścić każde nozdrze noska.

Pielęgnacja uszu

Codzienna higiena uszu noworodka ogranicza się do wytarcia zwilżonym w ciepłej wodzie wacikiem woskowiny, która wydostaje się na zewnątrz małego ucha. Nigdy nie wolno wycierać uszu noworodka patyczkami, aby uniknąć uszkodzenia błony bębenkowej lub spowodowania niebezpiecznego korka z woskowiny. 

Uwaga! Za uszami noworodka, zwłaszcza ulewającego, często zbierają się resztki pokarmu, które trzeba systematycznie czyścić.