13 sierpnia 2020

Lakowanie zębów

PZU Zdrowie
Lakowanie jest jednym z zabiegów profilaktycznych, które zabezpieczają przed próchnicą powierzchnie żujące zębów przedtrzonowych i trzonowych dzieci. Ponieważ próchnica jest jedną z głównych przyczyn utraty zębów w młodym wieku, warto wiedzieć, jak nie dopuścić do jej rozwoju u swojego dziecka.
lakowanie zębów

Spis treści:

Po co lakować zęby?
Czy każdy ząb można zalakować?
Kiedy warto przeprowadzić lakowanie?
Jak przebiega zabieg?
Lakowanie poszerzone – na czym polega?
Co po zabiegu?
Czy lakowanie może być szkodliwe?

Po co lakować zęby?

Zęby, szczególnie trzonowe i przedtrzonowe, nie są gładkie. Na ich powierzchni obecne są liczne bruzdy i szczeliny, które są na tyle małe, że nie da się ich oczyścić za pomocą szczoteczki. Tworzą one natomiast świetne warunki do kolonizacji przez bakterie próchnicotwórcze, nawet przy prawidłowej higienie jamy ustnej. Wynika to z faktu, że powierzchnia korony zęba ma niekiedy bardzo niekorzystne ukształtowanie, które sprzyja pozostawaniu płytki na zębach w zagłębieniach, które są niedostępne dla włosia szczotek podczas codziennego mycia zębów. Podczas zabiegu lakowania, nierówności powierzchni są wypełniane za pomocą specjalnej substancji. Dzięki temu eliminuje się miejsca trudne do czyszczenia i tym samym zmniejsza ryzyko rozwoju próchnicy.

Lakowanie jest szczególnie przydatne u dzieci, ponieważ często nie domywają zębów, dodatkowo zwiększając zagrożenie próchnicą. Opiekunowie pomagający im przy higienie jamy ustnej również mają problem z doczyszczeniem głęboko położonych zębów trzonowych. Dzięki zalakowaniu ich powierzchni dziecku łatwiej jest zachować odpowiednią higienę jamy ustnej.

Czy każdy ząb można zalakować?

Lakowanie jest zabiegiem służącym profilaktyce przeciwpróchnicowej, więc w pierwszej kolejności powinno być przeprowadzone na zębach najbardziej na nią narażonych, czyli tych które wyrzynają się pierwsze i są zlokalizowane w miejscach, które trudno oczyścić w czasie codziennego szczotkowania. W przypadku zębów stałych są to pierwsze trzonowe („szóstki”). Z uwagi na ukształtowanie powierzchni  lakujemy również pozostałe zęby trzonowe, a nawet przedtrzonowe, a więc od „czwórek” do „siódemek” lub nawet „ósemek” w starszym wieku. W rzadkich przypadkach, lakowaniu poddajemy górne dwójki. Wskazane jest to wtedy, gdy posiadają od strony podniebiennej zagłębienie anatomiczne nazywane otworem ślepym. U dzieci lakowanie zębów stałych można wykonać dopiero po całkowitym uwidocznieniu powierzchni żującej korony zęba, gdyż wcześniej zabieg nie jest w pełni skuteczny z powodu trudności w utrzymaniu suchości w czasie jego wykonywania.

W wymagających tego przypadkach lakowanie można przeprowadzić także w zębach mlecznych. Zwykle dotyczy ono wtedy zębów trzonowych, ze względu na ich największą podatność na próchnicę.

Kiedy warto przeprowadzić lakowanie?

Zabieg najlepiej przeprowadzać u dzieci tuż po wyrznięciu zębów stałych, gdyż są one zwykle w pełni zdrowe. Aby lekarz pedodonta (stomatolog dziecięcy) mógł należycie zadbać o zdrowie uzębienia naszych dzieci i wdrożyć działania profilaktyczne w odpowiednim momencie, w czasie posiadania zębów mlecznych oraz podczas wymiany uzębienia zaleca się zgłaszanie się na kontrolne wizyty z dzieckiem co 3-4 miesiące oraz po wyrznięciu każdego nowego zęba stałego. Taką procedurę należy stosować od wyrznięcia pierwszych zębów mlecznych aż do całkowitej wymiany uzębienia mlecznego na stałe. Dzięki temu istotnie możemy zapobiec zniszczeniu uzębienia w tym trudnym okresie. Konieczność tak częstych wizyt wynika z faktu, iż proces wymiany całego uzębienia mlecznego trwa od 5 do 12 roku życia dziecka, czyli nawet do 7 lat. W związku z tym nie możemy czekać z lakowaniem do jego zakończenia – po tak długim czasie często zamiast profilaktyki można zastosować jedynie leczenie.

Rozpoczęcie lakowania zębów stałych wskazane jest po pełnym wyrznięciu „szóstki”, czyli pierwszego zęba trzonowego stałego, który często jest także pierwszym zębem stałym w jamie ustnej dziecka. Niestety, bardzo często się o nim zapomina – nie wypycha on bowiem „mleczaka”, a rośnie za łukiem zębów mlecznych (za mleczną piątką). Zwykle jego wyrznięcie następuje w wieku 5-8 lat – w tym czasie warto regularnie zaglądać dziecku do buzi, by sprawdzić czy ma już ząb.

Jak przebiega zabieg?

Przed lakowaniem należy oczyścić ząb z osadów i niekiedy także z kamienia. Wykonuje się w tym celu profesjonalne oczyszczenie zębów. Po oczyszczeniu rozpoczyna się właściwy zabieg – w większości przypadków przeprowadzane jest tradycyjne lakowanie, polegające na wytrawieniu powierzchni bruzdy, co umożliwia dokładniejsze pokrycie szkliwa lakiem oraz zapewnia lepszego jego przylegania. Wytrawiacz po kilkunastu sekundach zmywa się za pomocą wody, po czym dokładnie osusza się ząb. Utrzymanie zęba w suchości jest bardzo ważne dla powodzenia zabiegu, dlatego tak istotna jest współpraca ze strony dziecka. Po dokładnym wysuszeniu, lekarz nakłada lak. Jest to środek o konsystencji płynnej, który bardzo łatwo rozprowadza się po powierzchni bruzd i wnika we wszelkie nierówności. Aby ściśle związał się ze szkliwem i tym samym zapewnił skuteczną ochronę przed próchnicą należy utwardzić go za pomocą lampy polimeryzacyjnej. Cały zabieg jest całkowicie bezbolesny i trwa zaledwie kilka minut – dobrze przypominać o tym dzieciom przed wizytą, aby nie odczuwały niepotrzebnego strachu.

Lakowanie poszerzone – na czym polega?

Lakowanie poszerzone różni się od klasycznej wersji tego zabiegu tym, że przed nałożeniem uszczelnienia przygotowuje się bruzdy na powierzchni zęba metodą mechaniczną. Dzięki temu lekarz ma możliwość usunąć ogniska próchnicy, jeśli takie zdiagnozował w obrębie bruzdy.

Warto wiedzieć, że lakowanie poszerzone może być taktowane jako zabieg trwalszy (podobnie jak wypełnienie), w przeciwieństwie do lakowania tradycyjnego, w którym założony materiał może ulegać wykruszeniu i wymagać ponownego założenia lub uzupełnienia brakujących części.

Co po zabiegu?

Po lakowaniu nie trzeba stosować się do żadnych szczególnych zaleceń, od razu można jeść i pić, o ile dodatkowo nie była wykonana fluoryzacja. Należy jedynie utrzymywać codzienną higienę jamy ustnej oraz regularnie odbywać wizyty kontrolne na których lekarz pedodonta sprawdza szczelność laku i w razie potrzeby uzupełnia go. Ważne jest także samodzielne sprawdzanie, czy lak dalej obecny jest na zębach Twojego dziecka. Jeśli wypadnie, należy niezwłocznie pojawić się w gabinecie, nie czekając na kolejny wyznaczony termin wizyty.

Czy lakowanie może być szkodliwe?

Lakowanie wykonane w gabinecie stomatologicznym przez lekarza pedodontę jest zabiegiem całkowicie bezpiecznym. Nie jest ono w żaden sposób szkodliwe, w przeciwieństwie do próchnicy, która oprócz bólu może spowodować również szereg komplikacji zdrowotnych – warto więc skorzystać z zabiegu, aby zabezpieczyć swoje dziecko przed tymi przykrymi konsekwencjami.