02 grudnia 2021

Czy szczepienie przeciw COVID-19 można łączyć ze szczepionką przeciw grypie?

PZU Zdrowie
Czwarta fala COVID-19 pokrywa się z sezonem grypowym w Polsce. W sezonie jesienno-zimowym łatwo zakazić się minimum dwoma czynnikami chorobotwórczymi w tym samym czasie. Takie złożone infekcje przebiegają zwykle ciężej niż zakażenie pojedynczym patogenem. Lekarze zalecają, by szczególnie w czasie pandemii niezależnie od trwającego programu szczepień przeciw COVID-19, zaszczepić się również przeciw grypie. W tym artykule opowiemy, jak i dlaczego zmieniły się zalecenia co do łączenia tych dwóch szczepionek. Warto bowiem kompleksowo zadbać o swoje zdrowie w sezonie, w którym może wspólnie zaatakować COVID-19 oraz grypa.
badania laboratoryjne

Spis treści:

Oficjalne wytyczne
Łączenie szczepionek

Oficjalne wytyczne

Zgodnie z aktualnym stanowiskiem Komitetu Doradczego ds. szczepień CDC w Atlancie, nie ma przeciwskazań do łączenia szczepionek Pfizer, Moderna i Janssen przeciw COVID-19 z innymi szczepionkami. Obowiązuje zachowanie ogólnie przyjętych zasad podawania szczepionek, szczególnie:

  • zakaz mieszania w jednej strzykawce nieprzeznaczonych do tego różnych preparatów,
  • dowolny odstęp pomiędzy dwoma szczepionkami niezawierającymi atenuowanych (żywych osłabionych i pozbawionych właściwości chorobotwórczych, lecz zdolnych do namnażania się) drobnoustrojów,
  • dowolny odstęp pomiędzy szczepionką zawierającą drobnoustroje atenuowane a inną,
  • odstęp co najmniej 4 tygodni pomiędzy dwoma szczepionkami zawierającymi drobnoustroje atenuowane („żywymi”) – w polskich warunkach są to szczepionki przeciw odrze, śwince, różyczce, ospie wietrznej, a także, stosowana głównie w medycynie podróży, szczepionka przeciw żółtej febrze i doustna szczepionka przeciw durowi brzusznemu.

Komitet Doradczy ds. Szczepień CDC w Atlancie publikując nowe wytyczne informuje, że zalecenie zachowania 14–dniowego odstępu pomiędzy szczepionkami przeciw COVID-19 a innymi było podyktowane „nadmierną ostrożnością”, ale też było potrzebne z punktu widzenia czuwania nad skutecznością, bezpieczeństwem i interakcjami nowo wprowadzonego na rynek produktu leczniczego.

W krajach Unii Europejskiej obecnie zarejestrowane są 4 szczepionki przeciw COVID-19: 2 mRNA i 2 wektorowe (firm Pfizer, Moderna, Johnson & Johnson oraz AstraZeneca). Szczepionki wektorowe w niektórych publikacjach traktowane były jako szczepionki żywe (rekomendowano 4-tygodniowy odstęp od szczepionek atenuowanych), jednak jest to nie do końca zasadne z tego powodu, że wektor nie posiada zdolności namnażania się w organizmie osoby zaszczepionej, brakuje mu zatem podstawowego kryterium „życia” wirusa. Utrzymywanie 4-tygodniowego odstępu pomiędzy szczepionką wektorową, a inną szczepionką, w tym żywą (atenuowaną), nie jest konieczne.

Łączenie szczepionek

Z naukowego punktu widzenia za stosowaniem standardowych zasad łączenia szczepionek przeciw COVID-19 (szczególnie mRNA) i innych przemawia: 

  • dobrze poznany model działania szczepionek przeciw COVID-19;
  • brak przesłanek biologicznych czy empirycznych, dotyczących negatywnego wpływu na skuteczność innych szczepionek;
  • generowanie niepotrzebnych opóźnień w kalendarzach szczepień przez rekomendowany dotychczas 2-tygodniowy odstęp.

Zwróćmy uwagę, że grupa osób kwalifikujących się do zaszczepienia trzecią dawką szczepionki przeciw COVID-19 w dużej mierze pokrywa się z grupą osób, które powinny być zaszczepione przeciw grypie oraz pneumokokom. Utrzymywanie 2-tygodniowego odstępu od szczepień przeciw COVID-19 generowałoby niepotrzebne opóźnienia, tym bardziej problematyczne, że w przypadku tych szczepionek od zaszczepienia do uodpornienia również musi upłynąć pewien czas (zwykle do 3 tygodni).

Podobna sytuacja występuje w przypadku szczepień rekomendowanych ciężarnym. Oprócz pełnego dwudawkowego cyklu szczepienia przeciw COVID-19 szczepionką mRNA ciężarnym zalecane jest także przypominające szczepienie przeciw tężcowi, błonicy i krztuścowi oraz szczepienie przeciw grypie. Szczepienie ciężarnej przeciw grypie może odbyć się w dowolnym momencie ciąży, zależnie od tego, kiedy wypada sezon infekcyjny. Natomiast szczepienie przeciw COVID-19 najlepiej rozpocząć pomiędzy 24 a 36 tygodniem ciąży, a booster („przypominacz”) przeciw tężcowi, błonicy i krztuścowi podać pomiędzy 28. a 36 tygodniem, tak, aby mama mogła przekazać dziecku optymalną ilość swoistych przeciwciał przez łożysko. 

Pamiętajmy, że reakcją układu odpornościowego po szczepieniu może być podwyższona temperatura ciała i uczucie ogólnego „rozbicia” utrzymującego się od kilku godzin do nawet 1-2 dni. Nie jest to objaw chorobowy, ale zarówno dzieci, jak dorośli, w tym ciężarne, mogą w takiej sytuacji bezpiecznie zastosować paracetamol.