Zaburzenia lękowe uogólnione – objawy, przyczyny, leczenie

Spis treści

1. Lęk, który nie ustępuje. Zaburzenia lękowe uogólnione – objawy
2. Rozpowszechnienie zaburzeń lękowych uogólnionych
3. Skąd się bierze lęk uogólniony? Przyczyny zaburzeń lękowych
4. Jak diagnozuje się uogólnione zaburzenia lękowe?
5. Zaburzenia lękowe uogólnione – leczenie

Lęk, który nie ustępuje. Zaburzenia lękowe uogólnione – objawy

Zgodnie z kryteriami ICD-10, lęk uogólniony charakteryzuje się uogólnionym i uporczywym lękiem, który nie jest związany z żadną określoną sytuacją zewnętrzną. Opisuje się go jako "lęk wolnopłynący". Osoby doświadczające lęku uogólnionego mogą również obawiać się, że sami lub ktoś z ich bliskich wkrótce zachoruje albo będzie miał wypadek. Objawy są zróżnicowane. Najczęściej osoby doświadczają:

• stałego uczucia zdenerwowania,
• drżenia,
• napięcia mięśniowego,
• pocenia się,
• zawrotów głowy,
• przyspieszonego bicia serca,
• uczucia ucisku w nadbrzuszu.

Symptomy mogą utrzymywać się ponad sześć miesięcy. Wpływa to na pogorszenie koncentracji i ciągłe uczucie napięcia. Silne odczucie lęku występuje bez konkretnej przyczyny i może nawracać wielokrotnie podczas jednego dnia. Zaburzenie lękowe uogólnione w mowie potocznej często nazywane jest zespołem lęku uogólnionego lub lękiem uogólnionym. Warto pamiętać o tym, że dotyczy nie tylko dorosłych, ale także dzieci i młodzieży.

Rozpowszechnienie zaburzeń lękowych uogólnionych

Grupa zaburzeń lękowych jest jednym z najczęściej diagnozowanych rodzajów zaburzeń psychicznych wśród dzieci i młodzieży. Szacowane rozpowszechnienie sięga 5-20%, a podsumowanie wielu badań wykazało, że 6,5% osób do 18. roku życia zmaga się z zaburzeniami lękowymi.

Badania na reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków w początkowej fazie pandemii COVID-19 potwierdziły, że objawy lęku uogólnionego występowały u 43,9% badanych. Wskazuje to na powszechne występowanie objawów w dużej części populacji. Dlatego bardzo istotna jest edukacja, pozwalająca na wczesną identyfikację niepokojących symptomów oraz udzielenie wsparcia w początkowej fazie rozwoju zaburzenia.

Skąd się bierze lęk uogólniony? Przyczyny zaburzeń lękowych

Lęk uogólniony jest uwarunkowany wieloczynnikowo. Podobnie jak przy wielu innych zaburzeniach psychicznych, dokładne przyczyny rozwoju objawów lęku uogólnionego nie są do końca poznane.

Czynniki ryzyka można podzielić na trzy główne obszary:

1. genetykę,
2. rodzinę,
3. środowisko.

Wśród tych czynników istotną rolę odgrywają:

• kwestia dziedziczenia,
• odpowiednia gospodarka neuroprzekaźnikowa,
• relacje z bliskimi,
• stres,
• niekorzystne doświadczenia w dzieciństwie,
• współwystępowanie innych zaburzeń psychicznych.

Jak diagnozuje się uogólnione zaburzenia lękowe?

Formalną diagnozę przeprowadza psychiatra. Wizyta skupia się na doświadczanych trudnościach w kontekście zgodności z kryteriami diagnostycznymi.

Bardzo często stosuje się także krótki i przesiewowy "Kwestionariusz lęku uogólnionego (GAD-7)", który wskazuje osoby w wysokim prawdopodobieństwie spełnienia kryteriów diagnostycznych zaburzenia.

Zaburzenia lękowe uogólnione – leczenie

Podejrzewając u siebie zespół lęku uogólnionego, należy skonsultować się z psychiatrą lub psychologiem. Docelowo, osoby doświadczające trudności w funkcjonowaniu mogą skorzystać z psychoterapii (np. w nurcie poznawczo-behawioralnym, CBT; podejście psychodynamiczne) lub farmakoterapii. Leczenie może odbywać się poprzez jedną z form pomocy lub wykorzystując oba podejścia.