Samotność w święta – jak sobie z nią radzić?

Spis treści:

1. Samotność w okresie świątecznym
2. Jak radzić sobie ze samotnością w Boże Narodzenie?
3. Jak pomóc innym, by nie czuli się samotni w święta?
4. Samotność w święta – gdzie szukać pomocy?

Samotność w okresie świątecznym

Boże Narodzenie dla wielu osób nie ma tylko i wyłącznie charakteru religijnego, ale przede wszystkim ma znaczenie rodzinne. To okazja do wspólnego spędzenia czasu oraz bycia razem. Poza pozytywnymi elementami, to także moment, gdy powstaje wiele tarć i nieporozumień. W szczególnej sytuacji są osoby, które ten okres spędzają samotnie. Wbrew pierwszym skojarzeniom, nie dotyczy to jedynie seniorów. Samotność mogą odczuwać wszystkie grupy wiekowe, a także młodzi dorośli. Badanie przeprowadzone w 2022 roku przez Instytut Pokolenia wykazało, że 54% badanych dorosłych Polaków czuje się samotnie. 

Okres świąteczny dla takich osób może być szczególnie trudny. Część z nich może zmagać się z dodatkową presją społeczną, wynikającą z rodzinnego charakteru tego okresu. Niestety, niektórzy lekarze obserwują także niepokojące zjawisko "podrzucania dziadków" do szpitala w celu wykonania badań lub z podejrzeniem niepokojącego stanu. W wielu przypadkach nie ma to żadnego uzasadnienia, a jest to tylko wymówka, by zostawić wymagające opieki osoby poza domem. Zmaganie się z samotnością nie powinno być działaniem tylko tego, kto ją odczuwa, ale także ludzi z najbliższego otoczenia. 

Jak radzić sobie ze samotnością w Boże Narodzenie?

Nie ma uniwersalnej metody, która za każdym razem pozwoli przestać czuć się samotnie. Biorąc pod uwagę możliwości danej osoby, można wyróżnić kilka głównych obszarów oddziaływań.

• Poprawa relacji z innymi. Jedną z podstawowych technik walki z samotnością jest wzmacnianie dotychczasowych relacji. Może to być osiągnięte poprzez zwyczajne zwiększenie częstotliwości kontaktu. Zamiast jednego spotkania na kwartał, warto rozważyć spotkanie raz w miesiącu. Ta strategia wymaga budowania kontaktu, więc warto ją stosować dłuższy czas przed samym okresem świątecznym. 
   
• Wzmacnianie własnej wartości, podobnie jak poprawa relacji, wymaga czasu oraz zaangażowania. Badania potwierdziły, że osoby z mniejszym poczuciem własnej wartości są bardziej narażone na odczuwanie samotności. Praca nad postrzeganiem własnej wartości zmniejsza to ryzyko oraz buduje zdrowy i pozytywny obraz siebie. 
   
• Skorzystaj ze swojej sieci bliskich i przyjaciół. Rodzina i przyjaciele mogą nie wiedzieć o tym, że odczuwasz samotność. Warto w tym momencie skorzystać z ich wsparcia. Czasami wystarczy zapytać o możliwość spędzenia świąt wspólnie. W wielu przypadkach wszyscy wyrażą na to zgodę. 
   
• Wsłuchaj się w siebie. Bardzo ważne jest wsłuchanie się w swoje własne potrzeby i odczucia. Być może samotność nie wynika z braku relacji z innymi, ale z niechęci do uczestnictwa w rodzinnym spotkaniu, np. z powodu wewnętrznych konfliktów oraz ciągłych kłótni. Identyfikacja emocji i uczuć pozwoli na ewentualne przygotowanie się, a także łatwiejsze radzenie sobie z trudnościami.
   
• Poszukaj wspólnych działań lokalnych. Wiele społeczności na poziomie lokalnym organizuje różne wydarzenia, które mają być okazją do przeciwdziałania samotności. To może być wigilia przy kościele lub wydarzenie organizowane przez samorząd. O wielu takich działaniach informuje lokalna prasa. Angażując się w takie aktywności, ma się kontakt z wieloma osobami, które są nastawione na budowanie kontaktu z innymi.
   
• Zadbaj o siebie. Boże Narodzenie nie musi oznaczać spędzania czasu przy wigilijnym stole. Wyjazd do ciepłych krajów lub przygotowanie ulubionego dania (niekoniecznie zgodnego z kanonem tradycji) pozwoli na skupienie się na tym, co daje szczęście. Ułatwia to radzenie sobie z nieprzyjemnymi odczuciami.

Jak pomóc innym, by nie czuli się samotni w święta?

To, że sami nie czujemy się samotni, nie oznacza, że nie potrafimy jej dostrzec u innych. Niezależnie, czy dzieje się to w okresie świątecznym czy nie, powinniśmy dbać o naszych bliskich i ich wspierać. 

• Nie odtrącaj rodziny i przyjaciół. Spędzając święta we własnym gronie, nie zapominaj o innych osobach. Mogą to być starsi rodzice, dziadkowie, znajomi lub przyjaciele. Zastanów się, czy rozmawiając z nimi, wspominali o tym, jak planują spędzić ten okres. Czasami propozycja spędzenia świąt wspólnie może być zbyt trudna do wypowiedzenia przez drugą osobę – nie bój się samemu jej zaproponować. 
   
• Zwróć uwagę na niewidocznych. Niekiedy w najbliższym sąsiedztwie znajdziemy kogoś, kto czuje się samotny. To może być sąsiadka, która zawsze chętnie odbierała paczki podczas naszej nieobecności. Nie wahaj się zapytać o chęć dołączenia do świątecznego stołu – nie bez znaczenia w polskiej tradycji przygotowuje się jedno nakrycie więcej niż jest gości. 
   
• Zastąp kontakt elektroniczny prawdziwą obecnością. Rozmowy przez telefon są wygodniejsze, a przy tym zachowują swoją skuteczność. Jednak w relacjach z innymi niezastąpiona jest prawdziwa obecność. Warto zaskoczyć niezapowiedzianą wizytą z kawałkiem ciasta.

Okres Bożego Narodzenia to szczególny czas, który większość spędza w gronie najbliższych osób. Nie wszyscy mają możliwość doświadczyć tego samego ciepła. Stając się uważnym, można ich dostrzec oraz wspierać w trudniejszym okresie.

Samotność w święta – gdzie szukać pomocy?

Jeżeli masz myśli samobójcze lub doświadczasz trudności, pomoc możesz uzyskać w jednym z poniższych miejsc.

• Kryzysowy telefon zaufania: 116 123
• Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży: 116 111
• Telefoniczne Centrum Wsparcia: 800 70 2222
• W sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia: 112