Endometrioza – przyczyny, objawy, leczenie

Spis treści:

1. Co to jest endometrioza?
2. Czynniki ryzyka
3. Objawy endometriozy
4. Diagnostyka endometriozy
5. Leczenie endometriozy

Co to jest endometrioza?

Endometrioza to choroba, w której fragmenty błony śluzowej macicy (endometrium) zlokalizowane  są poza trzonem macicy, w miejscach gdzie nie powinny się  znaleźć. Mogą być to jajniki, otrzewna, blizna po cięciu cesarskim czy organy zupełnie niezwiązane z układem rozrodczym.

Tak samo, jak prawidłowa błona śluzowa macicy, nieprawidłowo położone endometrium również podlega cyklicznym zmianom pod wpływem hormonów płciowych. Oznacza to, że w trakcie cyklu miesięcznego zmienia swoją grubość, złuszcza się oraz krwawi. 

Kobiety cierpiące na endometriozę skarżą się przede wszystkim na występowanie bólu oraz na trudności z zajściem w ciążę. Choroba dotyczy nawet 50% kobiet niepłodnych oraz 30% kobiet z przewlekłym bólem w miednicy mniejszej.

Czynniki ryzyka

Endometrioza pozostaje drugą najczęstszą chorobą kobiet w okresie reprodukcyjnym. Dotyczy od 5 do nawet 30% z nich. Mechanizm jej powstawania nie został jednoznacznie wyjaśniony. Znane są natomiast stany, które predysponują do rozwoju tej choroby. Zaliczają się do nich:

• krótki cykl miesiączkowy,
• wczesna pierwsza miesiączka,
• obfite, bolesne i długotrwałe krwawienie miesiączkowe,
• przebyte operacje ginekologiczne np. wyłyżeczkowanie jamy macicy, cięcie cesarskie, 
• przebyte operacje jamy brzusznej,
• poronienia, 
• liczne ciąże,
• podwyższony poziom estrogenów,
• występowanie endometriozy w rodzinie,
• stosowanie wkładki wewnątrzmacicznej,
• immunosupresja (obniżenie odporności wynikające z wrodzonych lub nabytych chorób bądź przyjmowanych leków),
• choroby autoimmunologiczne.

Objawy endometriozy

Objawy endometriozy są niespecyficzne i mogą sugerować wiele innych jednostek chorobowych lub w ogóle nie kojarzyć się z chorobą. Warto jednak zwrócić uwagę na sygnały, które wysyła Twój organizm i skontrolować stan zdrowia, ponieważ czas od początku objawów do postawienia diagnozy wynosi nierzadko nawet kilka lat. 

Najczęściej pacjentki z endometriozą zgłaszają się do lekarza z powodu obfitych, bolesnych miesiączek lub  problemów z zajściem w ciążę.  Ból jest głównym zgłaszanym objawem tej choroby. Wpływa on znacząco na jakość życia pacjentki, niejednokrotnie uniemożliwiając jej normalne funkcjonowanie. Kobiety, które nie odczuwają bólu często zgłaszają się do ginekologa z powodu zaburzeń płodności bądź poronień i dopiero te objawy powodują rozpoczęcie diagnostyki w kierunku endometriozy. 

Do pozostałych objawów endometriozy należą:

• ból podczas stosunków płciowych (dyspareunia),
• ból podczas oddawania moczu i/lub stolca,
• przewlekłe bóle pleców w okolicy krzyżowej,
• zaburzenia cyklu miesiączkowego: nieregularne miesiączki, brak owulacji,
• wzdęcia,
• biegunki,
• zaparcia,
• przewlekły ból brzucha,
• cykliczne krwawienie z cewki moczowej i/lub odbytnicy objawiające się jako krew w moczu i/lub kale.

U pacjentek mogą występować także inne, mniej częste objawy, które są uzależnione od położenia nieprawidłowej błony śluzowej macicy. 

Diagnostyka endometriozy

Postawienie diagnozy często nie jest proste i wymaga przeprowadzenia szeregu badań. Podstawą jest zebranie wnikliwego wywiadu oraz przeprowadzenie badania ginekologicznego. Dodatkowo, w zależności od objawów, lekarz może zlecić wykonanie różnych badań obrazowych, laboratoryjnych lub nawet zdecydować o konieczności przeprowadzenia diagnostycznej laparoskopii (operacji, podczas której poszukuje się nieprawidłowo położonego endometrium w obrębie jamy brzusznej).

Leczenie endometriozy

Dobór metody leczenia uzależniony jest od wieku pacjentki, objawów, zaawansowania choroby oraz planów dotyczących zajścia w ciążę. Możliwe jest leczenie farmakologiczne oraz chirurgiczne. Stosuje się taką metodę leczenia, aby w miarę możliwości pozwoliła pacjentce na realizację planów prokreacyjnych oraz maksymalnie zredukowała towarzyszące chorobie objawy, szczególnie bólowe.