Gorączka u dziecka – sposoby na obniżenie podwyższonej temperatury
Gorączka jest bardzo niecharakterystycznym objawem chorobowym. Towarzyszy stanom zapalnym będącym wynikiem zakażenia przez wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty oraz o charakterze alergicznym, autoimmunologicznym czy jałowym. W jej zwalczaniu oprócz fachowej pomocy posłużyć się można domowymi rozwiązaniami.
Spis treści:
Co to jest gorączka?
Od ilu stopni jest gorączka?
Gorączka – kiedy do lekarza?
Gorączka – jak zbić?
Domowe sposoby na gorączkę
Gorączka u dziecka – pamiętaj o nawadnianiu
Co to jest gorączka?
Gorączka to jeden ze stanów eutermii, czyli stanów termicznych związanych ze zmianą tzw. set point – ustalonego przez termoreceptory podwzgórzowe punktu nastawczego termoregulacji. Gorączka odpowiada za rozwinięcie odpowiedzi immunologicznej podczas ataku grzybów, bakterii, wirusów, alergenów, a także patologicznych stanów rozwijających się w wyniku obecności ciał obcych czy martwych fragmentów tkanek. Obok niej stanem eutermii jest anapireksja, czyli obniżenie temperatury nastawczej organizmu, które wykazuje działanie neuroprotekcyjne.
Od ilu stopni jest gorączka?
Prawidłowa ciepłota ciała mierzona pod pachą wynosi 36,6℃. O stanie podgorączkowym mówi się, gdy temperatura wynosi więcej niż 37℃. Od jakiej temperatury jest gorączka? Stwierdza się ją, kiedy ciepłota ciała przekracza 38℃. W zależności od wysokości dzieli się ją na:
- nieznaczną: 38–38,5℃,
- umiarkowaną: 38,6–39,5℃,
- znaczną: 39,6–40,5℃,
- wysoką: 40,6–41℃.
Kiedy temperatura ciała przewyższa 41℃, mówi się o hiperpireksji. Stan ten grozi trwałym uszkodzeniem tkanki mózgowej, co może doprowadzić do zgonu. Zbijanie gorączki u dzieci jest szczególnie istotne ze względu na nierozwinięte jeszcze w pełni zdolności termoregulacyjne organizmu.
Gorączka – kiedy do lekarza?
Wysoka, pojawiająca się nagle i szybko rosnąca, długo utrzymująca się gorączka u dziecka jest wskazaniem do konsultacji lekarskiej. Fachową pomoc można szybko uzyskać dzięki telekonsultacji. Specjaliście powinno się przekazać informacje na temat okoliczności jej pojawienia się i współwystępujących dolegliwości. Gorączce często towarzyszą objawy takie jak:
- dreszcze,
- osłabienie,
- męczliwość,
- ból głowy,
- bóle stawowo-mięśniowe,
- ospałość,
- nadmierna potliwość,
- ogólny niepokój,
- zarumienienie na twarzy – głównie na policzkach,
- suche śluzówki,
- brak apetytu.
Gorączka – jak zbić?
Gorączka u małego dziecka, ale i nie tylko, łagodzona może być poprzez stosowanie ogólnodostępnych w aptekach środków. Najczęściej zawartymi w nich substancjami czynnymi o działaniu przeciwgorączkowym są paracetamol lub ibuprofen. Preparaty te w przypadku najmłodszych mają zwykle formę syropu i czopków. Przed podaniem dziecku leków powinno się zasięgnąć opinii specjalisty. Lekarz lub farmaceuta najlepiej dobierze rodzaj i dawkę do wieku, stanu i wagi dziecka. Dzieciom poniżej 12 lat nie podaje się aspiryny, co wiąże się z ryzykiem wystąpienia zespołu Reye'a. Specjaliści z American Academy of Pediatrics (AAP) i National Institute for Health and Care Excellence (NICE) podkreślają, aby dzieciom o dobrym samopoczuciu przy gorączce wynoszącej mniej niż 38,5℃ nie podawać leków przeciwgorączkowych.
Domowe sposoby na gorączkę
W łagodzeniu podwyższonej temperatury ciała warto wspomóc się domowymi rozwiązaniami. Jednym z nich są chłodne okłady. W tym celu gazę lub czystą ściereczkę należy zamoczyć w wodzie, a po wyciśnięciu przyłożyć do czoła, skroni, potylicy, na łydki, pachwiny, kark oraz pod kolana. Alternatywą może być kompres sporządzony z owiniętych w materiał kostek lodu. W aptekach dostępne są także żelowe plastry chłodzące. Kolejnym sposobem jest chłodząca kąpiel. Dziecko zanurza się na kilkanaście minut w wannie wypełnionej wodą o temperaturze niższej o 0,5–1 stopień względem temperatury ciała. Użycie dużo zimniejszej wody wiąże się z ryzykiem szoku termicznego. Zbyt szybka zmiana temperatury ciała może skutkować nawet zaburzeniami oddychania i krążenia. Ponadto warto zadbać o odpowiednie nawilżenie pomieszczenia, w którym dziecko przebywa.
Gorączka u dziecka – pamiętaj o nawadnianiu
Podczas wysokiej gorączki u niemowlaka nie wolno zapomnieć o nawadnianiu organizmu, aby zapobiec nadmiernej utracie płynów i elektrolitów. Jeżeli dziecko jest karmione piersią, należy je przystawiać możliwe jak najczęściej. W przypadku dzieci karmionych sztucznie lub powyżej wieku niemowlęcego można stosować dostępne w aptece preparaty uzupełniające elektrolity. Małemu pacjentowi można także podawać niegazowaną wodę mineralną czy ziołowe mikstury. Skutecznym środkiem na gorączkę jest sok z owoców jeżyny lub czarnego bzu i napar z jego kwiatów. Sprawdzi się też napar z kwiatostanu lipy bądź wiązówki oraz odwar z owoców berberysu, kwiatów słonecznika, dzikiej róży, kory wierzbowej, pączków topoli. Wskazana jest herbata z miodem (szczególnie lipowym) i cytryną, do której można dodać sok malinowy. Maliny wykazują działanie przeciwzapalne i pobudzają czynność gruczołów potowych. Ich spożycie powoduje obfite pocenie się, które wspomaga zbijanie gorączki. Poleca się również napój z gorącego mleka z dodatkiem miodu i rozgniecionym ząbkiem czosnku.